45 lat temu powołano "Solidarność"

17 września 1980 roku w Gdańsku przedstawiciele Międzyzakładowych Komitetów Założycielskich i Międzyzakładowych Komisji Robotniczych z całej Polski powołali ogólnopolski Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” oraz Krajową Komisję Porozumiewawczą.

NSZZ „Solidarność” powstał w wyniku zawarcia porozumień sierpniowych i wrześniowych, kończących falę strajków, które latem 1980 roku ogarnęły całą Polskę.

17 września 1980 roku do Gdańska przyjechało ok. 300 delegatów z całej Polski reprezentujących regiony, branże i duże zakłady pracy. Obok przywódców strajków z Trójmiasta byli m.in. liderzy ze Szczecina, Warszawy, Śląska i z Dolnego Śląska. Celem spotkania było wypracowanie modelu organizacji związkowej, obejmującej cały kraj, jej statutu oraz programu działania.

Tego dnia przedstawiciele Międzyzakładowych Komitetów Założycielskich i Międzyzakładowych Komisji Robotniczych z całej Polski powołali do życia ogólnopolski Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”, a także Krajową Komisję Porozumiewawczą.

„Postanawiamy powołać ogólnopolski związek”

Nie przychylono się do zdania niektórych działaczy, iż powinno powstać kilka oddzielnych związków. Postanowiono powołać jedną organizację, opartą o struktury regionalne, a nie branżowe, co, jak podkreśla wielu historyków, sprawiło, że Solidarność stała się tak silnym związkiem.

Postanawiamy powołać ogólnopolski związek pod nazwą Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” i utworzyć Komisję Krajową Związku z siedzibą w Gdańsku. Terenem działania związku będzie obszar Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

– napisano w projekcie uchwały zgłoszonej 17 września. Podczas gdańskiego spotkania ustalono także nazwę organizacji: Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. Dodanie słowa „Solidarność” zaproponował Karol Modzelewski.

Rejestracja

Szybko powstał również statut nowej organizacji. Pisali go m.in. trzej prawnicy związani z opozycją: Jan Olszewski, Andrzej Stelmachowski i Wiesław Chrzanowski. Projekt statutu składał się z ponad 40 punktów. Określał m.in. sprawy związane z działalnością, ze zjazdami, które miały być zwoływane co dwa lata, oraz z wyborami władz.

22 września 1980 roku Krajowa Komisja Porozumiewawcza zatwierdziła statut Związku. Dwa dni później delegacja NSZZ „Solidarność” złożyła w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie wniosek o rejestrację organizacji. Nastąpiło to 10 listopada 1980 r.