Nowelizacja dyrektywy o czasie pracy
Propozycja dodania nowego punktu uzasadnienia preambuły
Punkt 6a
Mając na uwadze fakt, że prawdopodobieństwo choroby jest wyższe w instytucjach, które pracują w niedziele; mając na uwadze fakt, że zdrowie pracowników zależy między innymi od możliwości pogodzenia życia zawodowego z życiem prywatnym, do inicjowania i podtrzymywania więzów społecznych oraz zaspokajania potrzeb duchowych; mając na uwadze fakt, że niedziela jako tradycyjny tygodniowy dzień odpoczynku przyczynia się do osiągnięcia tych celów bardziej niż jakikolwiek inny dzień tygdnia;
W artykule 5 powinno sie dodać drugi paragraf:
Minimalny okres odpoczynku, o którym mowa w paragrafie pierwszym powinin z reguły obejmować niedzielę.
W pierwotnej wersji dyrektywy o czasie pracy z 23 listopada 1993 , w artykule 5, znajdował sie przepis dotyczący minimalnego tygodniowego okresu odpoczynku, który „powinien z reguły przypadać w niedzielę”.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości w orzeczeniu wydanym 12 listopada 1996 r. uchylił ten przepis stwierdzając, że „Rada w niedostateczny sposób uzasadniła, dlaczego niedziela jako tygodniowy dzień odpoczynku jest bliżej związana ze zdrowiem i bezpieczeństwem pracowników, niż jakikolwiek inny dzień tygodnia”. Z uzasadnienia orzeczenia nie wynika jednak, że ochrona niedzieli pozostaje poza zakresem dyrektywy, ale jedynie to, że nie został przedstawiony dostateczny powód, dlaczego niedziela jako dzień odpoczynku bardziej niż inny dzień tygodnia przyczynia się do ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników.
Przy okazji nowelizacji dyrektywy o czasie pracy skuteczne mogą się zatem okazać działania zmierzające do uznania niedzieli jako tygodniowego dnia odpoczynku. Działania takie będą jednak skuteczne jedynie o tyle, o ile będzie z nich wynikało, że niedziela jest bardziej związana ze zdrowiem pracowników, niż jakikolwiek inny dzień tygodnia.
W pojęciu „zdrowia” nie mieszczą się wyłącznie parametry fizyczne, ale również psychiczne. W zielonej księdze na temat zdrowia psychicznego z 14 października 2004 r. Komisja Europejska wskazała, że „istnieje związek pomiędzy zdrowiem fizycznym i psychicznym”. Co więcej, Komisja przyjęła definicję zdrowia psychicznego wypracowaną przez Światową Organizację Zdrowia, zgodnie z którą jest to „Samopoczucie, w którym jednostka zdaje sobie sprawę ze swoich możliwości, może sobie poradzić ze stresem życia codziennego, może pracować wydajnie i funkcjonować w społeczeństwie”. Najnowsze opracowanie na ten temat zostało opublikowane przez Dyrekcję Generalną Komisji Europejskiej Zdrowie i Konsumenci w dniu 13 czerwca 2008 . Z pojęciem zdrowia psychicznego łączone są następujące czynniki:
Na zdrowie psychiczne ma wpływ polityka, która dotyczy życia rodzinnego,
W pojęciu zdrowia psychicznego mieszą się takie koncepty, jak możliwość inicjowania i podtrzymywania relacji międzyludzkich i funkcjonowania w społeczeństwie,
W pojęciu zdrowia psychicznego mieści się możliwość rozwoju duchowego.
Powyższe wnioski pozwalają na przyjęcie, że niedziela jako dzień wolny od pracy ma szczególne znaczenie dla zdrowia pracowników.
1. Niedziela bardziej niż jakikolwiek inny dzień tygodnia oferuje możliwość bycia z rodziną
Niedziela jest dniem przeznaczonym dla rodziny. Bardziej niż jakikolwiek inny dzień tygodnia pozwala ona na pogodzenie życia rodzinnego z życiem zawodowym. Instytucje zajmujące się opieką nad dziećmi, szkoły i uczelnie są zazwyczaj nieczynne w niedzielę. Wówczas rodzice i dzieci mogą spędzać ze sobą czas. Niedziela jest również tygodniowym dniem odpoczynku dla dzieci i młodzieży zgodnie z prawem wspólnotowym . Jeżeli dzień odpoczynku ojca wypada w poniedziałek, matki w środę a dzieci w niedzielę, tworzy się impas nie pozwalający na pogodzenie życia prywatnego z pracą. Stoi to w sprzeczności z punktami 5 i 6 uzasadnienia preambuły oraz z art. 2b obecnego brzmienia propozycji nowelizacji dyrektywy .
2. Niedziela bardziej niż jakikolwiek inny dzień tygodnia oferuje możliwość spotkania się z przyjaciółmi, zawierania oraz podtrzymywania więzów przyjacielskich.
Niedziela ma wielkie znaczenie dla zaangażowania pracowników na polu życia społecznego, kulturowego, sportowego. Bez wolnej niedzieli nie ma weekendu. Dlatego też niedziela ma szczególne znaczenie dla możliwości zawierania i podtrzymywania przyjaźni oraz szeroko pojętych więzów społecznych. Niezależnie od swoich korzeni religijnych kilka państw członkowskich traktuje niedzielę jako część dziedzictwa kulturowego. W raporcie opublikowanym w 2007 Komisja Europejska zauważa, że „trudno zgodzić się z tezą, że wolna niedziela nie ma kontekstu religijnego, będącego ukłonem w stronę chrześcijan, ale jest jedynie akceptacją normy kulturowej”.
Wolna niedziela jest również istotnym filarem Europejskiego Modelu Społecznego, którego najlepszy przykład dają same instytucje europejskie w sposobie, w jaki traktują swoich pracowników. Niezależnie od różnorodności religijnej, kulturowego i etnicznego pochodzenia urzędników instytucji europejskich, od samego początku ich istnienia urzędnicy nie pracowali w niedzielę i nie zamierzają tego robić w przyszłości.
3. Niedziela bardziej niż jakikolwiek dzień tygodnia daje możliwość zaspokajania potrzeb duchowych.
Dla wielu europejczyków – nie tylko chrześciajan – niedziela oferuje możliwość chwilowego wyciszenia się, po to aby uświadomić sobie fundamentalne kwestie życia. Kim jestem, dokąd zmierzam, jakie mam cele do osiagnięcia? Każda jednostka ludzka potrzebuje czasu na przemyślenie tego, czego nie można skalkulować, wyliczyć i wyrazić za pomcą wskaźników ekonomicznych. W świetle wielkiego znaczenia niedzieli dla duchowego życia wielu europejczyków i biorąc pod uwagę religijne i kulturowe czynniki dominujące w państwach członkowskich, minimalny okres odpoczynku powinien z reguły uwzględniać niedzielę.
4. Zgodnie z ankietą EUROFOUND, prawdopodobieństwo choroby oraz problemów z nieobecnością w pracy w instytucjach, w których pracuje się w soboty i niedziele wynosi 1.3 razy więcej, niż w instytucjach, które nie wymagają od swoich pracowników pracy w weekend.
Włączenie niedzieli jako tygodniowego dnia odpoczynku w nowelizacji dyrektywy o czasie pracy wzmocniłoby ideę Europy obywatelskiej, skoro większość Europejczyków popiera ideę wolnej niedzieli. Byłby to konkretny przykład tego, jak Unia Europejska może uczynić namacalny wkład w życie zwykłych ludzi
