Nowe uprawnienia przyznano pracownikom, którzy
podlegają szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia. Pracownik należący do tej kategorii będzie mógł skorzystać z tych uprawnień w przypadku, gdy pracodawca wypowie mu stosunek pracy, a pracownik wystąpi do sądu o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy. Nowe regulacje wprowadza do Kodeksu postępowania cywilnego
ustawa o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw.
Wejdą one w życie 22 września 2023 r.
W toku sprawy o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy pracownik podlegający szczególnej ochronie będzie mógł – na każdym etapie postępowania – wystąpić do sądu o
udzielenie zabezpieczenia poprzez
nakazanie dalszego zatrudniania tego pracownika przez pracodawcę
do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.
Sąd co do zasady będzie
obowiązany uwzględnić wniosek uprawnionego pracownika i udzielić takiego zabezpieczenia. Podstawą udzielenia zabezpieczenia będzie jedynie
uprawdopodobnienie istnienia roszczenia. Sąd będzie mógł odmówić udzielenia zabezpieczenia wyłącznie w sytuacji, gdy roszczenie pracownika jest oczywiście bezzasadne.
Szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia podlegają w szczególności:
- pracownicy w okresie przedemerytalnym (tacy, którym brakuje nie więcej niż czterech lat do osiągnięcia wieku emerytalnego),
- pracownice w ciąży,
- pracownicy na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie ojcowskim, urlopie rodzicielskim, urlopie wychowawczym (od dnia złożenia wniosku o udzielenie urlopu),
- pracownicy powołani do zasadniczej służby wojskowej albo terytorialnej służby wojskowej,
- pracownicy imiennie wskazani uchwałą zarządu zakładowej organizacji związkowej, będący członkami zarządu lub innego pracownika będącego członkiem danej organizacji związkowej upoważnionymi do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy,
- członkowie rady pracowników i członkowie rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego,
- społeczni inspektorzy pracy,
- posłowie, senatorowie, radni.
Postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia będzie podlegać wykonaniu w drodze egzekucji. Sąd, na wniosek uprawnionego pracownika, będzie mógł w postanowieniu o udzieleniu zabezpieczenia zagrozić obowiązanemu pracodawcy nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego na wypadek naruszenia obowiązków określonych w tym postanowieniu.
Nowe przepisy Kodeksu postępowania cywilnego przyznają pracodawcy prawo do złożenia do sądu drugiej instancji zażalenia na postanowienie w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia.
W przypadku, gdy postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia uprawomocni się, pracodawca będzie mógł wnosić o jego uchylenie wyłącznie, jeżeli udowodni przed sądem, że po udzieleniu zabezpieczenia zaistniały przesłanki, takie jak:
- ciężkie naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
- popełnienie przez pracownika przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
- zawiniona przez pracownika utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Zmiana postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia jest niedopuszczalna.