NOWA USTAWA O WYNAGRODZENIU

wtorek, 27 Sierpień, 2024

W 2026 r., w związku z planowanym zrównaniem wynagrodzenia zasadniczego z minimalnym wynagrodzeniem za pracę – wiele pracowników czeka podwyżka wynagrodzenia. Dodatki do wynagrodzenia, mają stać się prawdziwymi dodatkami, a nie elementem pozwalającym pracodawcom na ustalanie wynagrodzenia zasadniczego poniżej najniższej krajowej. Ustalane rokrocznie minimalne wynagrodzenie za pracę, ma natomiast osiągać poziom 55% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. To tylko niektóre zmiany, wynikające z projektu zupełnie nowej ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.

26 sierpnia br. na stronie Rządowego Centrum Legislacji, został opublikowany projekt ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (nr w wykazie prac legislacyjnych: UC62), autorstwa Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, której celem jest:

wdrożenie do polskiego porządku prawnego regulacji wynikających z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19.10.2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 275 z 25.10.2022, str. 33), którą Polska zobowiązana jest implementować do krajowego porządku prawnego do dnia 15 listopada 2024 r., jak również
doprecyzowanie aktualnie obowiązujących przepisów ustawy z dnia 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz wprowadzenie bardziej sprawiedliwego i przejrzystego kształtu minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej.

Od strony techniczno-legislacyjnej – projektowana ustawa, ma całkowicie zastąpić dotychczasową ustawę o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, która to ma zostać uchylona. Część dotychczasowych rozwiązań, została jednak powtórzona w projekcie nowej ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, a wśród nich zwłaszcza:

coroczna procedura ustalania minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej z udziałem Rady Dialogu Społecznego – do 15 czerwca każdego roku, Rada Ministrów przedstawia RDS, do negocjacji, propozycje wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę pracowników oraz minimalnej stawki godzinowej dla określonych umów cywilnoprawnych w roku następnym. Jeżeli w terminie 30 dni od dnia otrzymania propozycji, nie dojdzie do uzgodnienia wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę – decyzję w tym zakresie podejmuje Rada Ministrów w drodze rozporządzenia, przy czym wysokość minimalnego wynagrodzenia oraz minimalnej stawki godzinowej nie może być niższa niż kwota zaproponowana RDS do negocjacji;
dotychczasowy mechanizm ustalania minimalnego wynagrodzenia za pracę, gwarantujący coroczny wzrost wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w stopniu nie niższym niż prognozowany na dany rok wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem oraz
dwa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (tj. od stycznia i od 1 lipca), gdy prognozowany na rok następny wskaźnik cen wynosi co najmniej 105% lub odpowiednio – jeden termin (tj. od 1 stycznia), gdy wskaźnik ten wynosi mniej niż 105%.

Wynagrodzenie minimalne na poziomie 55% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej oraz nowe procedury jego oceny i aktualizacji

Poza gwarancją corocznego wzrostu wynagrodzenia (jedno lub dwukrotnego), w stopniu nie niższym niż prognozowany na dany rok wzrost cen towarów i usług, którą zapewniła już dotychczasowa ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę – projekt nowej ustawy, przewiduje:

coroczną ocenę wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz raz na 4 lata – aktualizację minimalnego wynagrodzenia.

Wynagrodzenie minimalne zrównane z wynagrodzeniem zasadniczym.

Obecnie – wynagrodzenie minimalne nie jest tym samym, co wynagrodzenie zasadnicze. Wynagrodzenie zasadnicze stanowi stałe wynagrodzenie, które jest wypłacane pracownikowi co miesiąc i do którego nie są wliczane premie, nagrody i dodatki do wynagrodzenia (jak choćby dodatek stażowy, wynagrodzenie za nadgodziny czy dodatek za pracę w porze nocnej). Zgodnie z aktualnym brzmieniem ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę – do minimalnego wynagrodzenia za pracę zaliczane jest natomiast nie tylko wynagrodzenie zasadnicze, ale również inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy (właśnie owe premie, nagrody i dodatki), z wyłączeniem jedynie kilku z nich.

Nowy typ wykroczenia i przestępstwa pracodawcy

Projekt ustawy przewiduje również wprowadzenie nowego typu przestępstwa oraz wykroczenia pracodawcy, które związane są z naruszeniem prawa pracownika do wynagrodzenia za pracę, tj.:

niewypłacanie wynagrodzenia za pracę przez okres co najmniej 3 miesięcy, zagrożone będzie karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2, natomiast wypłacanie wynagrodzenia w wysokości niższej od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie odrębnych przepisów – karą grzywny od 1 500 do 45 000 zł. Na sankcję tę, w pierwszym okresie obowiązywania ustawy, narażą się przede wszystkim pracodawcy, którzy wypłacali pracownikom wynagrodzenie zasadnicze na poziomie niższym od wynagrodzenia minimalnego (w związku z przysługującymi tym pracownikom dodatkami do wynagrodzenia) i nie dokonają odpowiednich podwyżek wynagrodzenia, ustalając wynagrodzenia zasadnicze pracowników na poziomie co najmniej najniższej krajowej. Jeżeli pracodawca będzie opóźniał się z wypłatą wynagrodzenia – pracownikowi będą ponadto przysługiwać odsetki za czas opóźnienia (choćby nie poniósł on żadnej szkody i opóźnienie było następstwem okoliczności, za które pracodawca nie ponosi odpowiedzialności). Odsetki te, będą naliczać się z mocy prawa od dnia następującego po dniu upływu terminu wypłaty wynagrodzenia oraz będą podlegały wypłacie przez pracodawcę łącznie z wypłatą zaległej pensji. I ostatecznie – podwyższeniu do minimalnej kwoty 1 500 zł i maksymalnej 45 000 zł ulegną również wysokości grzywien, którymi może zostać ukarany pracodawca za wykroczenia przeciwko prawom pracownika oraz związanym z naruszeniem przepisów lub zasad BHP.

W projekcie ustawy przewidziano, że ma ona wejść w życie z dniem 15 listopada 2024 r., z wyjątkiem zmian w zakresie zasadniczego wynagrodzenia za pracę (tj. jego zrównania z minimalnym wynagrodzeniem za pracę), które mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2026 r.