Sprawozdania dotyczące liczby członków związku zawodowego mogą być przedmiotem zastrzeżeń pracodawcy czy innych związków. Autorytatywne rozstrzygnięcie tego, ile osób jest członkami związku zawodowego i ewentualnie, czy dana organizacja może być uznana za zakładową organizację związkową, należeć będzie do sądu. Sprawdź, na jakich zasadach będzie się to odbywało.
Nowe przepisy ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 1881 ze zm., dalej UZZ) wprowadzą możliwość sądowej weryfikacji liczby członków danej organizacji związkowej. Przede wszystkim sprawozdanie dotyczące liczby członków danej zakładowej organizacji związkowej (zoz) będzie jawne dla innych związków zawodowych działających u danego pracodawcy. Prawo takie nie będzie jednak przysługiwało organizacji związkowej, która nie działa u danego pracodawcy, nawet jeżeli ma charakter ponadzakładowy i reprezentatywny.
Ważne!
Tylko zoz działający u danego pracodawcy ma prawo wglądu w sprawozdania o liczbie członków innego zoz działającego u tegoż pracodawcy.
Istotna jest też treść informacji. W ustawie mowa jest tylko o liczbie członków danej zoz w określonym ustawowo terminie. To też oznacza, że nie wolno ani pracodawcy, ani innej organizacji związkowej domagać się przedstawienia imiennych list członków danego związku zawodowego.
Zastrzeżenia do liczby członków
Gdy jednak – tak pracodawca jak i inna zoz – będzie miała uzasadnione zastrzeżenia co do rzetelności sprawozdania, może ona zgłosić takie zastrzeżenia na piśmie, do właściwej zoz. Termin to 30 dni od daty przedłożenia informacji przez daną zoz.
Organizacja związkowa po otrzymaniu tych zastrzeżeń nie powinna jednak na nie samodzielnie odpowiadać, gdyż, zgodnie z nowym art. 251 ust. 8 UZZ, obowiązana będzie do wystąpienia z wnioskiem do właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy sądu rejonowego (sądu pracy) o ustalenie liczby członków. Organizacja związkowa ma na to 30 dni od daty zgłoszenia zastrzeżenia.
Niezłożenie opisanego wyżej wniosku do sądu o weryfikację sprawozdania ma ten sam skutek, co niezłożenie informacji o liczbie członków do pracodawcy w ustawowym terminie – zoz traci uprawnienia wynikające z ustawy.
Przykład
Związek Zawodowy A. złożył w terminie – 5 lipca – informację o liczbie członków do pracodawcy, podając w nim liczbę 33 związkowców. Jednak po 2 tygodniach – 19 lipca – Związek Zawodowy B. złożył pisemne zastrzeżenia co do liczby członków, zdaniem ZZ B. faktyczna liczba członków wynosiła niespełna 20. Związek Zawodowy A. miał czas na skierowanie do sądu wniosku o weryfikację do dnia 18 sierpnia. Wniosek złożono jednak dopiero 20 sierpnia, czyli 2 dni po terminie. Sąd wniosek odrzucił, a Związek Zawodowy A. utracił uprawnienia organizacji związkowej, mimo, że liczba rzeczywistych członków ZZ A. z pewnością przekraczała 10.
Procedura i efekty weryfikacji sądowej
Sąd weryfikuje liczbę członków na podstawie przedłożonych przez daną zoz dowodów (np. wykazy członków), w trybie nieprocesowym. Postanowienie w przedmiocie ustalenia liczby członków sąd ma obowiązek wydać nie później niż 60 dni od daty złożenia wniosku. Warto wspomnieć, że UZZ wprowadziła wyraźne ograniczenia w dostępie do danych członków zoz, co do liczebności której toczy się spór. Dostęp do tych danych ma mieć jedynie sąd oraz zoz, która złożyła wniosek o ustalenie i co do której toczy się postępowanie.
Nieprocesowy charakter postępowania oznacza, że przed sądem nie toczy się spór (proces) między stronami, ale następuje rozstrzygnięcie na wniosek podmiotu uprawnionego – wnioskodawcy. Inne podmioty mogą być uczestnikami postępowania, jeżeli sprawa dotyczy ich uprawnień. Sąd rozstrzyga sprawę w formie postanowienia, na które przysługuje zażalenie do sądu wyższej instancji.
Ważne!
Zakres przedmiotowy ustaleń sądu co do ilości członków związku zawodowego jest także określony ustawowo. Jak wynika z art. 251 ust. 2-3 UZZ, organizacja związkowa ma obowiązek przedkładania pracodawcy co 6 miesięcy – według stanu na dzień 30 czerwca i 31 grudnia – w terminie do 10. dnia miesiąca następującego po tym okresie, informację o liczbie członków.
Jeżeli chodzi o nową organizację związkową, którą utworzono w ciągu wskazanego 6-miesięcznego okresu sprawozdawczego, ta zoz przedstawia pracodawcy pierwszą informację o liczbie członków – według stanu na dzień złożenia informacji – w terminie 2 miesięcy od dnia utworzenia organizacji związkowej i – niezależnie od tej informacji – także półroczną informację opisaną wcześniej. Sąd, weryfikując liczbę członków, będzie brał pod uwagę liczbę wskazaną w informacji podanej dla pracodawcy. Jeżeli nastąpią po terminie złożenia tej informacji zmiany liczby członków (zarówno zwiększenie jak i zmniejszenie tej liczby) nie będą brane pod uwagę przy ustalaniu czy dana zoz ma uprawnienia organizacji związkowej określonej ustawą. To samo dotyczy ewentualnych zmian liczby członków po orzeczeniu sądowym, weryfikującym liczbę członków tej zoz.
Przykład
Związek Zawodowy Pracowników X. złożył informację w dniu 8 lipca, zgodnie z którą posiada on łącznie 14 członków. Zastrzeżenia wniósł pracodawca, twierdząc, że liczba jest z pewnością mniejsza gdyż tylko 8 osób zgłosiło potrącenia składek związkowych z wynagrodzeń. Pismo skierował do związku w dniu 22 lipca. Związek następnego dnia złożył do sądu wniosek o weryfikację liczby członków. Sąd w postanowieniu wydanym w dniu 23 sierpnia ustalił, że liczba członków związku wynosi 11 osób. Tym samym związek zachował uprawnienia zakładowej organizacji związkowej, mimo, że już po orzeczeniu sądowym na początku września odeszło ze związku 4 członków. Mimo, że rzeczywista liczba członków związku wynosiła od września już tylko 7 osób, ZZP X. zachowa uprawnienia zoz co najmniej do końca roku.
Ograniczenie weryfikacji
Sąd, rozpatrując wniosek związku zawodowego bierze pod uwagę zastrzeżenia podane przez pracodawcę lub inny związek zawodowy. Jeżeli w postanowieniu liczba członków danego związku zawodowego, który podlega weryfikacji, zostanie potwierdzona (będzie dokładnie taka, jak w sprawozdaniu półrocznym lub pierwszym sprawozdaniu zoz o którym mowa w art. 251 ust. 3 UZZ, podmiot bezpodstawnie zgłaszający zastrzeżenia zostanie, można powiedzieć, „ukarany” ograniczeniem prawa zgłaszania tychże zastrzeżeń.
Zgodnie bowiem z art. 251 ust. 12 UZZ w takim wypadku ponowne zgłoszenie przez te podmioty zastrzeżenia co do liczebności tej samej organizacji związkowej może nastąpić nie wcześniej niż po upływie 1 roku od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w sprawie ustalenia liczby członków tej organizacji.
PODSTAWA PRAWNA:
- ustawa z 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o związkach zawodowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 1608).
Info ze strony https://www.portalkadrowy.pl/aktualnosci-521
