W historycznej Sali BHP Stoczni Gdańskiej otwarto nową ekspozycję dot. historii powstania tablic z 21. postulatami Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego z sierpnia 1980 r. Powstała z inicjatywy Fundacji Promocji Solidarności. Kuratorem wystawy jest Joanna Lewandowska z Archiwum Historycznego KK NSZZ : „Solidarność”. Projekt sfinansowało Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku w ramach umowy o współpracy pomiędzy Fundacją i Muzeum.
Wystawa w języku polskim i angielskim opowiada historię od powstania do dnia dzisiejszego tablic z sierpniowymi postulatami, które były głównym elementem porozumienia pomiędzy komunistyczną władzą a Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym w Gdańsku z sierpnia 1980 r., podpisanego w historycznej Sali BHP Stoczni Gdańskiej. Stanowi uzupełnienie wystawy głównej.
Przedsięwzięcie powstało z inicjatywy zarządzającej Salą BHP Fundacji Promocji Solidarności w ramach współpracy z Narodowym Muzeum Morskim w Gdańsku, skąd pochodzą materiały. Elementem całości jest monitor wyświetlający film opowiadający historię i osoby związane z historycznymi tablicami.
Wystawę w Sali BHP można oglądać bezpłatnie.
JAK TO BYŁO Z TABLICAMI?
Otóż w sierpniu 1980 roku do Stoczni, gdzie obradowała Międzyzakładowy Komitet Strajkowy docierało mnóstwo rozmaitych postulatów wysuwanych przez strajkujące załogi firm wspierające strajk. W końcu uznano, że było by dobrze, gdy z tego morza wyłonić te powtarzające się – najważniejsze, aby mogły stać się zalążkiem programu działania, kierunkiem w którym należy pójść. 17 sierpnia przystąpiono do ułożenia listy i po dłuższej dyskusji zgodzono się, że będzie ona zawierała 21 postulatów. Tekst postulatów stworzyli Andrzej Gwiazda i Bogdan Lis.
Wówczas ujawnił się problem – jak to „ogłosić światu”? Stocznia i inne strajkujące zakłady były otoczone blokadą informacyjną. PZPR miała w praktyce monopol informacyjno-propagandowy, zatem coś podobnego jak żądania strajkujących załóg nie mogło się pojawić w oficjalnych mediach. Wydrukowanie ulotek też nie do końca załatwiało sprawę. Rozwiązanie znaleźli Arkadiusz Rybicki i Maciej Grzywaczewski. Ci dwaj postanowili spisać listę 21 postulatów na… sklejkach wykorzystywanych w zakładzie przez traserów. Tablice umieszczono następnie przy Bramie nr 2 Stoczni Gdańskiej, aby każdy mógł się zapoznać z rzeczywistymi żądaniami strajkujących, sfotografować je, ze spokojem odpisać itp.
Po zakończeniu strajku tablice przeniesiono do siedziby Solidarności w Gdańsku Wrzeszczu. W 1981 r. związek przekazał je do Centralnego Muzeum Morskiego, które urządziło wystawę poświęconą wydarzeniom Sierpnia 1980 r. Gdy Jaruzelski wprowadził stan wojenny do Muzeum wpadli funkcjonariusze bezpieki, skonfiskowali tablice, a niedługo później dokładnie je zniszczyli. Tyle, że te bolszewickie kundle nie wiedziały, iż niszczą… kopie, ponieważ tuż przed 13 grudnia 81 pracownicy muzeum wykonali autoryzowane przez „Solidarność” kopie tablic, które umieszczono na ekspozycji i które rozszarpała ubecka psiarnia.
Oryginalne tablice przechował u siebie w domu jeden z pracowników Muzeum, a w 1996 roku wróciły na swoje miejsce, jednak w 2014 roku za zgodą Narodowego Muzeum Morskiego tablice trafiły do Europejskiego Centrum Solidarności. Teraz ich zwrotu zażądało Narodowe Muzeum Morskie, które podlega resortowi Ministra Kultury, a my chcemy, żeby na stałe były wystawione w historycznej Sali BHP Stoczni Gdańskiej… ECS na razie nie chce ich wydać, Komisja Krajowa NSZZ”S” uważa, że ECS od dawna nie reprezentuje Solidarności…. i takie tam.
W 2003 r. zostały uznane za jeden z najważniejszych dokumentów XX w. i wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO „Pamięć Świata”.
Red.
