Tego niedzielnego słonecznego choć zimnego i wietrznego dnia zgodnie z postanowieniem Traktatu Wersalskiego oraz ustaleniami polsko-niemieckimi z 1919 r. rozpoczęło się przejmowanie władzy w Toruniu i okolicach przez oddziały polskie. Zobaczmy jak wyglądał ten dzień równe sto lat temu.

  🕰️ 08:00- o tej godzinie ostatnie oddziały niemieckie opuściły miasto.

  🕰️ 10:00- oddziały harcerzy wieszają sztandary przygotowane przez Radę Ludową na gmachach publicznych.

🕰️ 12:00 – na lewym brzegu Wisły oddano 3 salwy armatnie, sygnalizując przejęcie Torunia przez wojsko polskie.

🕰️ 12:30- planowane przybycie oddziałów polskich opóźnione przez potyczkę z Niemcami dzień wcześniej pod Gniewkowem w wyniku, których poległ sierżant Pająkowski a 9 żołnierzy zostało rannych.

🕰️ 13:30- w gmachu Ratusza zgromadziła się Rada Miejska a do zgromadzonych przemówił nadburmistrz miasta dr. A. Hasse, który pożegnał się z reperezentemi ludności niemieckiej w Toruniu.

🕰️ 14:00- pojawienie się oddziałów polskich na Podgórzu i krótki postój na Dworcu Głównym gdzie zostali powitani przez starostę A. Czarlińskiego. Przejazd pociągów pancernych „Wilk” i „Boruta” przez jedyny most wtedy most ( obecny kolejowy) w celu sprawdzenia czy przeprawa nie jest zaminowana.

🕰️ 15:00- wkroczenie mostem oddziałów Dywizji Pomorskiej oraz Drugiej Dywizji Strzelców od strony Lubicza. Powitanie dowódcy oddziałów polskich płk. S. Skrzynskiego na Dworcu Miasto przez zastępcę komisarycznego prezydenta miasta O. Steinborna oraz dowódcę Straży Ludowej kpt. T. Jaworskiego.

🕰️ 16:30- po defiladzie obecną na ul.Piastowską oddziały wojska polskiego wkroczyły do centrum miasta ulicami Warszawską, św. Katarzyny i Szeroką. Kolumnę otwierały oddziały piechoty, za nimi szła kawaleria, oddział karabinów maszynowych i służby techniczne.

🕰️ 16:30- pod główne wejście Ratusza podjeżdża samochód z dowódcą płk. Skrzyńskim który już po 5 minutach pojawia się w sali posiedzeń Magistratu gdzie oczekuje go dr. Hasse, który przekazuje miasto w „ręce” polskie. Następnie płk. Skrzyński udaje się do Sali Mieszczańskiej aby przywitać się z reprezentami ludności polskiej w Toruniu. Punktem kulminacyjnym uroczystości było przemówienie płk. Skrzyńskiego z balkonu Ratusza do zgromadzonych mieszkańców miasta i ustawionych przed gmachem poczty oddziałów wojskowych. Na zakończenie kapela wojskowa odegrała hymn państwowy co zakończyło oficjalne uroczystości przejęcia Torunia a oddziały udały się do wcześniej przygotowanych kwater.

Całe miasto było patriotycznie przystrojone m.in. girlandami czy zbudowanymi specjalnie na te okazje bramami. Na powitaniu delegacji przed Dworcem Miasto, pojawiło się także 7 ostatnich żyjących weteranów Powstania Styczniowego z 1863 r. Na cześć tego dnia plac przed Dworcem nazwany został Placem 18 Stycznia. Ludność polska, odświętnie ubrana przybyła tłumnie na udekorowany Rynek Staromiejski aby powitać polskie oddziały. Wieczorem we wszystkich toruńskich kościołach zabrzmiało uroczyste „Te Deum”. Część mieszkańców świętowanie kontynuowało do późnych godzin nocnych m.in. w „Parku Wiktoria”, gdzie bawił się m.in. Grudziądzki Pułk Strzelców. Łącznie Toruń przyjął aż 24 tys. żołnierzy polskich z planowanych 12 tys.

W tamtych styczniowych dniach 1920 roku wiele miast naszego regionu, z dawnego zaboru pruskiego wróciło do Polski: Brodnica, Golub, Wąbrzeźno, Chełmno, Grudziądz, Radzyń Chełmiński i inne z obszaru byłych Prus Zachodnich.