Kto może zostać pracownikiem socjalnym? MRPiPS wyjaśnia
„Bez względu na ukończony kierunek studiów (z wyjątkiem kierunku praca socjalna), każda osoba otrzymująca dyplom z zapisem, że zrealizowała studia w zakresie pracy socjalnej, może wykonywać zawód pracownika socjalnego” – wyjaśniło Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. W szczególnych przypadkach możliwe jest uznanie kwalifikacji uzyskanych za granicą.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w odpowiedzi na poselską interpelację wyjaśniło, że zawód pracownika socjalnego podlega szczególnym uregulowaniom prawnym w zakresie standardów i kwalifikacji zawodowych. Chodzi m.in. obowiązkowy zakres praktyk przygotowujących do zawodu.
„ Aktem prawnym ustalającym uprawnienia do zatrudnienia na stanowisku pracownika socjalnego jest ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2024 r. poz. 1283). W szczególnych przypadkach jest możliwe uznanie uzyskanych za granicą RP kwalifikacji jako uprawniających do wykonywania zawodu pracownika socjalnego na podstawie ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz.U. z 2023 r. poz. 334)” – wskazała wiceszefowa resortu Katarzyna Nowakowska.
W odpowiedzi na interpelację wskazano, że uprawnienia do wykonywania zawodu pracownika socjalnego można uzyskać podejmując naukę w pomaturalnym kolegium pracowników służb społecznych kształcącym w zawodzie pracownik socjalny, na studiach wyższych pierwszego stopnia o kierunku praca socjalna lub w zakresie pracy socjalnej, na uzupełniających studiach magisterskich lub na jednolitych studiach magisterskich o kierunku praca socjalna lub w zakresie pracy socjalnej.
„Po ukończeniu każdego kierunku studiów (art. 116 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej), o ile były to studia w zakresie pracy socjalnej, zainteresowane osoby mogą wykonywać zawód pracownika socjalnego. Zatem, bez względu na ukończony kierunek studiów (z wyjątkiem kierunku praca socjalna), każda osoba otrzymująca dyplom z zapisem, że zrealizowała studia w zakresie pracy socjalnej, może wykonywać zawód pracownika socjalnego” – wskazała wiceministra Nowakowska.
Wykształcenie dające uprawnienia do pracy socjalnej można też uzupełnić na studiach podyplomowych z zakresu metodyki i metodologii pracy socjalnej na uczelni realizującej studia na kierunku praca socjalna lub w zakresie pracy socjalnej.
„Możliwość zatrudnienia na stanowisku pracownika socjalnego, po ukończeniu studiów na jednym z kierunków: pedagogika, pedagogika specjalna, politologia, polityka społeczna, psychologia, socjologia, nauki o rodzinie i właściwych studiów podyplomowych, istnieje od października 2021 r. Pragnę zaznaczyć, że w opinii Departamentu Pomocy Społecznej jest niedopuszczalne, aby osoby bez żadnego przygotowania zawodowego wykonywały zawód pracownika socjalnego. Stąd wymóg, aby po ukończeniu ww. kierunków studiów zainteresowane osoby uzupełniły swoje kwalifikacje na studiach podyplomowych” – wyjaśniono w odpowiedzi na interpelację.
W przypadku osób, które zrealizowały swoje wykształcenie od 1 października 2008 r. do 31 grudnia 2013 r. stosuje się przepisy art. 116 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 1a ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
„Przepis ustawowy art. 116 ust. 1a stanowi upoważnienie do wydania rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 stycznia 2008 r. w sprawie specjalności przygotowującej do zawodu pracownika socjalnego realizowanej w szkołach wyższych (Dz.U. z 2008 roku Nr 27, poz. 158). Upoważnienie to ma charakter obligatoryjny, więc przepis art. 116 ust. 1 pkt 3 ustawy nie może być stosowany niezależnie od aktu wykonawczego. Załącznik do ww. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 stycznia 2008 r. w sprawie specjalności przygotowującej do zawodu pracownika socjalnego realizowanej w szkołach wyższych określa szczegółowo wykaz 330 godzin przedmiotów, jak i 240 godzin praktyk obowiązkowych do realizacji podczas specjalności przygotowującej do zawodu pracownika socjalnego, wskazanej w ww. przepisach art. 116 ust. 1 pkt 3 i ust. 1a ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej” – wskazano w odpowiedzi.
Zgodnie z danymi MRPiPS, w 2023 roku na stanowisku pracownika socjalnego w ośrodkach pomocy społecznej było zatrudnionych 17 859 osób. Natomiast we wszystkich jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej na koniec 2023 roku, odnotowano ogółem 21 977 pracowników socjalnych.
