Odzyskujemy siłę – w Portugalii o organizowaniu pracowników

Dziś zakończyła się w Portugalii 3 dniowa konferencja „Organizowanie związków zawodowych: od kryzysu do odzyskiwania inicjatyw”. Blisko 30 uczestników z Hiszpanii, Rumunii, Włoch, Polski, Czech, Litwy, Chorwacji, Wielkiej Brytanii, Macedonii, Węgier, Bułgarii, Francji i Serbii dyskutowało nad przyszłością ruchu związkowego i sposobami jego wzmocnienia. Spotkanie było zorganizowane przez Europejski Instytut Związkowy (ETUI), a wzięli w nim udział również naukowcy parający się tematyką związkową.

 

Konferencję otworzyła Bernadette Segol, sekretarz generalna Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych (ETUC), która wskazała, że w ostatniej dekadzie uzwiązkowienie spadło praktycznie we wszystkich państwach Europy. Dlatego organizowanie pracowników jest kluczową sprawą dla wszystkich związków zawodowych, które powinny się od siebie wzajemnie uczyć, jak budować siłę związkową. Szefowa EKZZ wskazała, że spadek uzwiązkowienia idzie w parze z decentralizacją negocjacji zbiorowych, a zdecydowana większość rokowań odbywa się obecnie na poziomie zakładu pracy. Wreszcie zbudowanie siły na poziomie europejskim będzie możliwe, jeśli uda się odbudować siłę i dialog na poziomach krajowych. Potrzebni będą do tego młodzi ludzie, którzy dziś nie przystępują chętnie do związków zawodowych i to jest wyzwanie dla wszystkich. - Aby tego dokonać musimy wyeliminować historyczne konotacje i zmienić ideologię działania, jak też zmierzyć się ze zjawiskiem prekariatu i zorganizować pracowników samozatrudnionych. We wielu krajach rekrutowanie pracowników odbywa się różnymi metodami, ale problemy są te same, a związki zawodowe są integralną częścią demokracji, dodała Bernadette Segol.

 

W kolejnym bloku dyskusyjnym uczestnicy zapoznali się z różnymi modelami związków związkowych oraz zagrożeniami i wyzwaniami, jakie przed nimi stoją. Wymieniono doświadczenia w prowadzeniu kampanii organizowania pracowników oraz dzielono się informacjami o sposobach rekrutacji. Związki zawodowe z pewnością muszą przedefiniować swoją strukturę, jak i zadania, aby były zdolne do bezpośrednich kampanii organizowania pracowników w środowisku neoliberalnej ideologii determinującej defragmentację rynków pracy, rozdrobnienie przedsiębiorstw i ciągły przepływ pracowników między różnymi pracodawcami. 

 

W dalszej części debatowano nad fuzjami i restrukturyzacją związków zawodowych. Blok ten prowadzili prof. Richard Hyman z London School of Economics i dr Rebecca Gumbrell-McCormick z Birkbeck University of London. Przybliżyli oni zjawisko fuzji i podziałów związków zawodowych na poziomie międzynarodowym, sektorowym i krajowym. Uczestnicy zgodzili się, że fuzje związkowe staną się niezbędnym elementem wzmacniania pozycji poszczególnych związków zawodowych, a zbyt duży pluralizm nie sprzyja dialogowi. Natomiast dodano także, że częstym problemem jest brak reprezentacji wśród pracodawców. W krajach, gdzie występuje wielozwiązkowość z pewnością dojdzie w przyszłości do przejmowania mniejszych związków zawodowych przez większe konfederacje i federacje, co może zaowocować większą zdolnością prowadzonych działań. Fuzje mogą wpłynąć także na zwiększenie zasobów ludzkich i finansowych poszczególnych związków, większe zdolności innowacyjne i silniejsze uzwiązkowienie przekładające się na pokrycie układami zbiorowymi pracy, ale należy mieć na względzie, że nie jest to proces łatwy, gdyż wiąże się z odmienną kulturą związkową, ale i ambicjami przywódczymi. Wreszcie dyskutowano nad rolą związkowych organizacji międzynarodowych i zadaniami, jakie powinny one pełnić wobec swoich afiliantów.

 

Spotkanie zakończyło się dyskusją z Philippem Pochet, dyrektorem generalnym ETUI nad przyszłą rolą ETUI i związków zawodowych. Konkluzje płynące ze spotkania stanowią, iż niezbędne jest szybkie dopasowanie się związków zawodowych do wciąż postępujących procesów globalizacyjnych. Konieczne jest odbudowanie uzwiązkowienia, które zostanie wykorzystane do negocjowania zbiorowego oraz znacznie większy udział związków w kształtowaniu postaw społecznych. Związki zawodowe muszą wypracować i wdrożyć długoterminową strategię działania, która spowoduje trwałe umocnienie się pozycji pracowników na rynku pracy.

 

Konferencję prowadzili Antoine Cochet i Ulissess Garrido z ETUI, Solidarność reprezentował Kacper Stachowski, kierownik Działu Rozwoju Związku Komisji Krajowej.

 

ks