Pod specjalną ochroną

Prawo szczególną ochroną obejmuje kobiety w ciąży. Przepisy obejmują ochronę stosunku pracy, warunki pracy oraz pomoc materialną przyszłym matkom.  

Ochrona stosunku pracy 

Generalna zasada mówi, że kobiety w ciąży nie można zwolnić. Odstępstwa od tej generalnej zasady dotyczą sytuacji gdy rozwiązanie następuje z winy pracodawcy lub pracownicy. Ochrona stosunku pracy jest także uzależniona od rodzaju umowy o pracę, jaką kobieta ma z pracodawcą.

W przypadku kobiety zatrudnionej na podstawie umowy na czas określony, na czas wykonywanej pracy albo na okres próbny dłuższy niż miesiąc, jeżeli umowa rozwiązałaby się po upływie trzeciego miesiąca ciąży, to ulega ona z mocy prawa przedłużeniu do dnia narodzin dziecka. Umowa w dniu porodu wygasa i kobiecie w tej sytuacji nie przysługuje prawo do urlopu macierzyńskiego i wychowawczego, ale przez okres urlopu macierzyńskiego będzie ona mogła pobierać wypłacany przez ZUS zasiłek macierzyński. Niestety, jeśli umowa na czas określony kończy się przed upływem trzeciego miesiąca ciąży – pracodawca nie musi jej przedłużać.

W przypadku zwolnień grupowych, kiedy rozwiązanie umowy o pracę następuje z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, zakład pracy może wypowiedzieć kobiecie jedynie warunki dotyczące pracy i płacy ( przenieść na inne stanowisko, obniżyć wynagrodzenie, zmniejszyć wymiar czasu pracy). Jeżeli jednak zmiana umowy o pracę wymagałaby obniżenia wynagrodzenia, kobiecie przysługuje dodatek wyrównawczy do końca okresu, w którym objęta jest szczególną ochroną (tj. do końca urlopu macierzyńskiego).

W przypadku zwolnień indywidualnych, ale także z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy, kobieta w ciąży może zostać zwolniona o ile zakładowa organizacja związkowa nie zgłosi sprzeciwu. W sytuacji gdy organizacja związkowa zgłosi sprzeciw pracownicy chronionej można wypowiedzieć warunki pracy i płacy o ile nie można jej zatrudnić na dotychczasowym stanowisku. W takim przypadku również przysługuje jej dodatek wyrównawczy.

Jeżeli zakład pracy upada lub jest likwidowany, może zwolnić pracownicę w ciąży lub korzystającą z urlopu macierzyńskiego. Kobieta ta ma jednak prawo do świadczeń na podstawie innych przepisów, np. do zasiłku macierzyńskiego z ZUS. Okres pobierania takich świadczeń wlicza się do jej stażu pracy.

W przypadku zwolnienia z winy pracownicy będącej w ciąży lub na urlopie macierzyńskim zgodę na rozwiązanie umowy o pracę musi wyrazić reprezentująca kobietę organizacja związkowa. Termin zwolnienia musi być uzgodniony ze związkami.

Pomoc materialna 

Po urodzeniu dziecka rodzice bądź opiekunowie mają prawo do: jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka, tzw. becikowe i dodatków do zasiłku rodzinnego (dodatki:….

Pracownicy, która będąc w ciąży straci pracę z powodu likwidacji lub upadłości zakładu pracy i której nie zapewniono innego zatrudnienia, aż do dnia porodu przysługuje
zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Zasiłek macierzyński wynosi 100 proc. wynagrodzenia lub przychodu stanowiącego podstawę jego wymiaru.

Warunki pracy 

Jeśli pracownica musi iść na badania lekarskie w związku z ciążą w godzinach pracy, pracodawca  ma obowiązek udzielić jej płatnego zwolnienia od pracy.  

Pracodawca ma obowiązek przenieść do innej pracy kobietę w ciąży, jeżeli wykonuje ona pracę wzbronioną kobietom ciężarnym, lub jeśli przedstawi zaświadczenie lekarskie stwierdzające, że nie może wykonywać dotychczasowej pracy. Jeżeli na skutek przeniesienia pracownica będzie miała mniejszą pensję, ma prawo do zasiłku wyrównawczego. Potem pracodawca ma obowiązek przywrócić ją na poprzednie stanowisko.

Kobiety ciężarnej nie wolno także zatrudniać nocą ani w godzinach nadliczbowych. Nie może ona być delegowana poza miejsce pracy bez swojej zgody.