EKZZ: koronawirus nie może być pretekstem do łamania praw pracowniczych

Europejska Konfederacja Związków Zawodowych wyraziła swoje poważne zaniepokojenie arbitralnymi zmianami prawa pracy na Węgrzech i w Chorwacji.

W liście skierowanym 2 kwietnia 2020 r. do Urszuli von der Leyen, przewodniczącej Komisji Europejskiej, EKZZ wskazuje na swoje zaniepokojenie z jednej strony zmianami ustrojowymi do jakich doszło na Węgrzech oraz równocześnie zmianami dotyczącymi prawa pracy.

Nowe prawo daje premierowi Orbanowi możliwość przedłużenia stanu wyjątkowego na czas nieokreślony, bez konieczności uzyskania zgody Parlamentu. Ponadto wprowadzone zostały kary pozbawienia wolności do pięciu lat dla każdego, kto publikuje fałszywe informacje, które alarmują opinię publiczną lub utrudniają rządowi wysiłki na rzecz ochrony ludzi. To ostatnie jest szczególnie niebezpieczne w kontekście prawa do informacji i funkcjonowania wolnych mediów. EKZZ zwraca także uwagę na zmiany w prawie pracy. Nowe regulacje przewidują między innymi, że  „pracownik i pracodawca mogą odstąpić od przepisów kodeksu pracy na podstawie odrębnej umowy”, co de facto jest próbą wyeliminowania całego kodeksu pracy i obala znaczenie układów zbiorowych pracy.

W przypadku Chorwacji, EKZZ wystosował 27 marca 2020 r. list do władz tego kraju, wskazując na zaniepokojenie zmianami z zakresu prawa pracy, które  są procesowane bez jakiejkolwiek konsultacji z partnerami społecznymi. Między innymi „tymczasowo” mają być wprowadzone następujące rozwiązania:
- umożliwienie pracodawcom obniżenia płac do poziomu płacy minimalnej, w praktyce zniosłoby to układy zbiorowe pracy;
- zawieszenie niektórych przepisów kodeksu pracy, dotyczących  rekompensaty płacowej w przypadku zakończenia pracy z powodu epidemii COVID-19;
- umożliwienie pracodawcom jednostronnego skrócenia czasu pracy pracowników (a tym samym obniżenia płac) za pomocą zwykłego aneksu do umów o pracę;
- umożliwienie pracodawcom „wymuszenia” 15-dniowego corocznego urlopu bez uprzedzenia;
- zniesienie obowiązkowych konsultacji z radą zakładową, dotyczących przyjęcia którejkolwiek z powyższych decyzji przez pracodawcę.

Dla EKZZ jest jasne, że realizując tę inicjatywę, Chorwacja naruszy szereg swoich zobowiązań, wynikających z konwencji MOP, Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz  Europejskiej Karty Społecznej.

- Z coraz większym niepokojem obserwujemy sytuację w której poszczególne państwa UE uciekają od swoich zobowiązań wynikających z konwencji MOP czy Europejskiej Karty Społecznej, pod pretekstem zagrożenia epidemiologicznego i gospodarczego. Związki zawodowe mają świadomość trudnej i często krytycznej sytuacji ale jednostronne wprowadzanie tego typu zmian w regulacjach dotyczących prawa pracy wzbudza nasz fundamentalny protest - podkreśla Barbara Surdykowska z Biura Eksperckiego KK NSZZ „Solidarność”.

bs