Pierwsza potyczka wygrana. Co dalej?

Zakończył się proces głosowania w EKZZ nad stanowiskiem które ma być przekazane do Komisji Europejskiej w pierwszym etapie konsultacji dotyczących ustanowienia ram prawnych dla uczciwej europejskiej płacy minimalnej. Przypomnijmy, że chodzi o jedną z flagowych inicjatyw nowej unijnej ekipy, o której po raz pierwszy Urszula van der Linden mówiła we wrześniu 2019 r. podczas przesłuchania przed Parlamentem Europejskim, przed głosowaniem w sprawie jej wyboru na Przewodniczącą Komisji.

Zdecydowana większość organizacji członkowskich poparła stanowisko przygotowane przez Sekretariat EKZZ.  83% głosów było na tak, a 16 % przeciwko. Nie było to takie oczywiste, gdyż pracom nad wypracowaniem odpowiedzi dla Komisji towarzyszyła gorąca dyskusja pomiędzy organizacjami członkowskimi. Związki zawodowe z państw nordyckich generalnie sprzeciwiają się jakiejkolwiek ingerencji władzy publicznej (w tym Komisji Europejskiej) w proces kształtowania płac traktując to jako wyłączną kompetencję partnerów społecznych. Przeciwko stanowisku głosowały: związki zawodowe z Danii, Norwegii, Szwecji oraz Islandii. Także włoska konfederacja CISL, portugalska CGTP, oraz słowacka KOZ SR głosowały przeciwko.

Należy pamiętać, że jest to pierwszy i wewnętrzny krok w długiej czekającej nas batalii. 1 kwietnia Komisja Europejska przystąpi do drugiego etapu konsultacji. Należy także podkreślić, że wiele państw członkowskich jest mocno sceptycznych wobec inicjatywy Komisji Europejskiej, a czołowa organizacja pracodawców na poziomie UE -BusinessEurope jest jej jednoznacznie przeciwna.

Komisja Europejska planuje odniesienie poziomu płacy minimalnej do mediany lub średniej w danym państwie. Warto podkreślić, ze wskaźnik ten wygląda najniekorzystniej w Estonii, Czechach i Hiszpanii (dane z 2017 r.). Poniższa tabela obrazuje relację płacy minimalnej do mediany i średniej płacy w 19 państwach członkowskich.

Państwo	Relacja do mediany  wynagrodzenia (%)	Relacja do średniego wynagrodzenia (%)
Francja	61,8	49,9
Portugalia	60,9	43,5
Rumunia	59,7	43,6
Słowenia	58,2	48
Polska	54	43,6
Wielka Brytania	53,6	44,3
Litwa	53,6	43,4
Węgry	52,7	40,2
Luksemburg	52,6	42,7
Grecja	48,3	32,8
Łotwa	48,3	38,7
Słowacja	48	38,2
Niemcy	47,8	42,5
Belgia	47,2	39,8
Holandia	47	39,3
Irlandia	45,9	38,3
Estonia	41,2	35,2
Czechy	41	35,4
Hiszpania	40,2	33,9

Dane za: Benchmarking Working Europe, ETUI, 2019

Z punktu widzenie  EKZZ czy NSZZ Solidarność kluczową kwestią jest wzmocnienie rokowań zbiorowych (w tym rokowań sektorowych)  jako narzędzia wzrostu wynagrodzeń. Należy wzmocnić mechanizmy zwiększające skalę pracowników objętych układami. W polskim kontekście można zwrócić uwagę na przykładowo: nieracjonalne ograniczenie możliwości zawierania układów zbiorowych dla korpusu służby cywilnej albo brak wykorzystania mechanizmu generalizacji układów zbiorowych.

Wielką pracę nad wyartykułowaniem w tej sprawie jednolitego głosu związków z Europy Centralnej wykonały działy zagraniczne polskich central związkowych. W tym miejscu szczególne podziękowania należą się Andrzejowi Matli oraz dr Adamowi Rogalewskiemu, za pracę którą włożyli w mobilizowanie organizacji z naszego regionu do głosowania i za ich próby przekonania niezdecydowanych.

bs