23 marca 2004 (59- 61/04)

Komunikat

W dniu 23 marca 2004 r. odbyło się w Gdańsku posiedzenie prezydium Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność", podczas którego negatywnie zaopiniowano projekt ustawy Ministerstwa Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wnosząc o jego odrzucenie w całości. W ocenie związku projekt zawiera wiele propozycji zmierzających do usunięcia pozytywnych efektów reformy systemu ubezpieczeń społecznych rozpoczętej w 1999 r. oraz rozwiązania sprzeczne z podstawowymi zasadami prawa ubezpieczeń społecznych i z Konstytucją RP. Do największych mankamentów przedłożonego projektu opiniowanej ustawy należy propozycja likwidacji podziału Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na fundusze emerytalny, rentowy, chorobowy, wypadkowy oraz fundusze rezerwowe. Finansowe wyodrębnienie i ustanowienie czterech samodzielnych gałęzi ubezpieczeń społecznych należy do podstawowych osiągnięć ostatniej reformy ubezpieczeń społecznych. Sprzeciw budzi także zawarta w projekcie ustawy propozycja zrównania wieku emerytalnego dla kobiet i dla mężczyzn. Odmienny wiek emerytalny jest wyrazem tradycyjnego zróżnicowania społecznych ról kobiet i mężczyzn i jest uwarunkowany biologicznie. Ponadto prezydium KK zdecydowanie odrzuciło propozycję przeprowadzenia weryfikacji rent z tytułu trwałej niezdolności do pracy, przypominając, iż przechodzenie na rentę na początku lat 90. było elementem polityki osłonowej rządu. Nie zgadzamy się na traktowanie osób pobierających rentę z tytułu trwałej niezdolności do pracy jak oszustów wymagających weryfikacji.

Prezydium KK zapoznało się z realizacją decyzji i scenariuszem pikiet poparcia dla strajkujących załóg PKS Kozienice i "Wrocławskiej Jedynki", zaplanowanych na czwartek 25 marca br. w Warszawie, Łodzi i Wrocławiu.

W trakcie posiedzenia omówiono również stan przygotowań do XVII Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ "Solidarność", który odbędzie się 28-29 maja br. w Spale.

• Dariusz Wasielewski - rzecznik prasowy

Decyzja Prezydium KK nr 59/04
ws. opinii do projektu ustawy MGPiPS o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność" negatywnie opiniuje projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i wnosi o jego odrzucenie w całości.

Projekt zawiera wiele propozycji zmierzających do usunięcia pozytywnych efektów reformy systemu ubezpieczeń społecznych rozpoczętej w 1999 r. oraz rozwiązania sprzeczne z podstawowymi zasadami prawa ubezpieczeń społecznych i z Konstytucją RP.

1. Do największych mankamentów przedłożonego projektu opiniowanej ustawy należy propozycja likwidacji podziału Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na fundusze emerytalny, rentowy, chorobowy, wypadkowy oraz fundusze rezerwowe. Finansowe wyodrębnienie i ustanowienie czterech samodzielnych gałęzi ubezpieczeń społecznych należy do podstawowych osiągnięć ostatniej reformy ubezpieczeń społecznych. Podział jednolitej do tej pory składki na ubezpieczenie społeczne oraz Funduszu na części odpowiadające poszczególnym rodzajom ryzyk ubezpieczeniowych miał umożliwiać prowadzenie racjonalnej polityki finansowej zmierzającej do stopniowego bilansowania przychodów i wydatków w ramach poszczególnych dziedzin ubezpieczeń. Wyniki finansowe osiągane przez poszczególne fundusze ubezpieczeń społecznych ukazują pozytywne efekty tych zmian. Propozycja likwidacji podziału Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowi zaprzeczenie zmian wprowadzonych w ramach reformy i oznacza powrót do powszechnie krytykowanych rozwiązań obowiązujących przed 1999 r. W projekcie proponuje się jednocześnie utrzymanie dotychczasowego podziału składki na ubezpieczenia społeczne oraz rozdziału jej finansowania pomiędzy ubezpieczonego oraz płatnika składek. Konsekwencją zniesienia podziału FUS na odrębne fundusze będzie redystrybucja środków pochodzących ze składek w ramach poszczególnych dziedzin ubezpieczeń społecznych. Z nadwyżek powstających w niektórych gałęziach ubezpieczeń społecznych (ubezpieczenia chorobowe, wypadkowe i rentowe) finansowane będą niedobory powstające w ubezpieczeniu emerytalnym. W rezultacie ze składek finansowanych wyłącznie przez ubezpieczonych (ubezpieczenie chorobowe) oraz płatników (ubezpieczenie wypadkowe) będą częściowo pokrywane koszty świadczeń emerytalnych z FUS, w założeniu finansowanych częściowo przez płatników oraz ubezpieczonych (wobec obowiązku odprowadzania części składki emerytalnej wynoszącej 7,3% podstawy do ofe ciężar finansowania świadczeń emerytalnych z FUS w większej mierze spoczywa na płatnikach). Podważa to racjonalność oraz "czystość" założeń systemu ubezpieczeń społecznych wdrożonego w 1999 r.
2. Szczególne zastrzeżenia budzi również propozycja skreślenia art. 56 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych określającego zasady tworzenia oraz wydatkowania środków funduszy rezerwowych. W dotychczasowym brzmieniu tego artykułu przepisy wyłączały możliwość przeznaczania nadwyżek poszczególnych funduszy ubezpieczeń społecznych na inne cele niż uzupełnienie przyszłych niedoborów tych funduszy. Projekt zawiera propozycję nadania art. 56 tej ustawy charakteru bardzo ogólnej delegacji ustawowej dla Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej i Ministra Finansów do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowych zasad gospodarki finansowej oraz lokowania środków FUS. Zdaniem Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność", art. 56 ustawy w proponowanym brzmieniu daje organom administracji rządowej nadmierną swobodę w dysponowaniu środkami FUS.
3. Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność" z zadowoleniem odbiera zapowiedzi objęcia osób prowadzących pozarolniczą działalność zasadami obliczania składek obowiązującymi pozostałe kategorie osób podlegających obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Propozycja rozwiązania tego problemu zawarta w projekcie nie rozwiązuje jednak problemu braku równości oskładkowania przychodów osób prowadzących pozarolniczą działalność oraz pozostałych ubezpieczonych. Według projektu, wysokość minimalnej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne zależeć będzie od wysokości przychodu z tytułu pozarolniczej działalności, od którego został ustalony podatek za poprzedni rok kalendarzowy. Praktyka wskazuje jednak, iż z uwagi na nielimitowanie kosztów prowadzenia pozarolniczej działalności do rzadkości należy powstanie w danym roku kalendarzowym obowiązku opłacenia podatku dochodowego. Tymczasem według projektu, zastosowanie wyższej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne (90% lub 120% przeciętnego wynagrodzenia), w zależności od wysokości uzyskiwanego przychodu (a nie opłacenia podatku), będzie miało miejsce wyłącznie w przypadku braku możliwości ustalenia podatku za ubiegły rok kalendarzowy. Wystarczy zatem, aby osoba prowadząca pozarolniczą działalność wykazała w poprzednim roku kalendarzowym przychód podlegający opodatkowaniu w niewielkiej kwocie, niższej niż 4750 zł, aby opłacać składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy ustalonej na dotychczasowym poziomie (60% przeciętnego wynagrodzenia). Proponowane rozwiązanie należy uznać za nieskuteczne i nie rozwiązujące problemu zróżnicowania zasad oskładkowania przychodów osób prowadzących pozarolniczą działalność oraz innych ubezpieczonych. Skuteczność proponowanego rozwiązania ogranicza również pozostawienie w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych art. 9 ust. 3, dającego osobom prowadzącym kilka rodzajów pozarolniczej działalności możliwość wyboru najmniej dochodowego dla celów obliczenia składki na ubezpieczenia społeczne.
4. Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność" wyraża sprzeciw wobec zawartych w projekcie propozycji zrównania wieku emerytalnego dla kobiet i dla mężczyzn. Odmienny wiek emerytalny jest wyrazem tradycyjnego zróżnicowania społecznych ról kobiet i mężczyzn i jest uwarunkowany biologicznie. W warunkach wysokiego poziomu bezrobocia przedłużenie okresu aktywności zawodowej wymaganego dla nabycia prawa do emerytury przyczyni się do pogorszenia pozycji kobiet na rynku pracy. Obowiązująca pod rządem aktualnie obowiązujących przepisów zasada, zgodnie z którą osiągnięcie wieku emerytalnego nie zmusza pracownika do rozwiązania stosunku pracy dostatecznie chroni interesy kobiet chcących kontynuować karierę zawodową.
5. Na krytyczną ocenę zasługuje również propozycja wprowadzenia do ustawy o emeryturach i rentach z FUS art. 23 ust. 2, art. 24a, art. 27a oraz art. 54a wprowadzających zasadę, iż w razie osiągnięcia wieku emerytalnego osobie pobierającej rentę z tytułu niezdolności do pracy przyznaje się z urzędu emeryturę. Przepis ten godzi w uprawnienia osób, które stały się niezdolne do pracy mając okres ubezpieczenia krótszy od wymaganego do nabycia prawa do emerytury. Po osiągnięciu wieku emerytalnego osoby te nie zostaną objęte gwarancją otrzymania świadczenia w wysokości co najmniej najniższej emerytury. Równie krytycznie należy ocenić proponowany art. 107 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przewidujący automatyczną zamianę renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w razie osiągania przychodu z działalności zarobkowej. Rozwiązanie to podważa wagę orzeczenia lekarza orzecznika ZUS i narusza uprawnienia osób niepełnosprawnych do świadczenia pracy w warunkach całkowitej niezdolności do pracy. Pozbawia osoby całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji prawa do korzystania z dodatku pielęgnacyjnego oraz innych dodatkowych uprawnień z tym związanych (ulgi na przejazdy itd.).
6. Do rozwiązań zasługujących na odrzucenie należy również zaliczyć propozycję wprowadzenia do ustawy o emeryturach i rentach z FUS art. 104 ust. 6 i art. 104a i 104b przewidujących zmniejszenie emerytury lub renty w razie osiągania przychodu powodującego przekroczenie kwoty granicznej. Jej realizacja naruszy uprawnienia osób najuboższych - emerytów i rencistów, którzy z uwagi na niewielką wysokość świadczeń z ubezpieczenia społecznego zmuszeni są podjąć w ograniczonym zakresie działalność zarobkową, w celu pozyskania środków zapewniających normalną egzystencję. Szczególny sprzeciw budzi ustalenie minimalnej kwoty granicznej na poziomie 50% minimalnego wynagrodzenia. Oznacza to, że nawet w przypadku, gdy podstawa wymiaru świadczenia (wynagrodzenie osiągane przez ubezpieczonego) jest niższa od kwoty emerytury lub renty, kwota świadczenia ulegnie zmniejszeniu o co najmniej połowę przekroczenia kwoty granicznej (tj. 200 zł). Skutki tego rozwiązania dotkną w szczególności osoby, które przez długi okres czasu (np. przez 50 lat) opłacały składki opłacane od niskiej podstawy ich wymiaru.
7. Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność" zdecydowanie odrzuca propozycję przeprowadzenia weryfikacji rent z tytułu trwałej niezdolności do pracy. Przypominamy, iż przechodzenie na rentę na początku lat 90-tych było elementem polityki osłonowej rządu. Nie zgadzamy się z traktowaniem osób pobierających rentę z tytułu trwałej niezdolności do pracy jak oszustów wymagających weryfikacji tym bardziej, że rząd nie zweryfikował dotychczas świadczeń przyznanych byłym funkcjonariuszom służb bezpieczeństwa i działaczy PZPR. Przypominamy o wysokich kosztach przeprowadzenia weryfikacji jakie poniesie zarówno budżet FUS jak i sami weryfikowani. Jednocześnie sygnalizujemy brak wsparcia i pomocy ze strony rządu w odnalezieniu się na rynku pracy osobom, którym odbierze się rentę. Nasze zaniepokojenie budzi niebezpieczeństwo realizacji polityki ograniczania kosztów a nie faktycznej weryfikacji (założenie z góry ilu osobom mają zostać odebrane renty) poprzez którą istnieje niebezpieczeństwo odebrania świadczeń osobom, którym się one faktycznie należą. Ponadto przypominamy o istniejącej luce prawnej w jakiej znajdują się osoby po odebraniu im prawa do renty z tytułu trwałej niezdolności do pracy. Odmowa prawa do renty oznacza w praktyce utratę dotychczasowego źródła utrzymania dla całej rodziny rencisty. Należy się również liczyć z oporem lekarzy pracy przed wystawianiem zaświadczeń o zdolności do pracy, niezbędnych przed podjęciem pracy osobom, które zostały uznane za zdolne do pracy, ze względu na niechęć do podejmowania ryzyka jakie to niesie.
8. Przez propozycję skreślenia art. 70 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych państwo uwolni się od obowiązku planowania i sporządzania prognoz sytuacji finansowej poszczególnych ryzyk ubezpieczeniowych. Takie rozwiązanie jest niekorzystne dla osób płacących składki.
9. Zdecydowanie nie zgadzamy się na usunięcie art. 13 ust. 2 - wnioskujemy o pozostawienie ust 2 w obecnie obowiązującym brzmieniu. W proponowanym ustępie 3a proponuje się pozostawienie trwałej niezdolności do pracy. Z tego wynika, że kryterium uznania trwałej niezdolności do pracy jest wiek a nie naruszona sprawność organizmu.

Opinię dotyczącą projektu zmian przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w zakresie zasad przyznawania renty rodzinnej, który Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność" otrzymała 8.03.2004 r. jako uzupełnienie do opiniowanego projektu prześlemy w terminie ustawowym.

Decyzja Prezydium KK nr 60/04
ws. upoważnienia do reprezentowania na Zgromadzeniu Fundatorów

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" upoważnia Janusza Śniadka do reprezentowania NSZZ "Solidarność" na Zgromadzeniu Fundatorów Jasnogórskiej Fundacji "Pro-Patria" Bastion Św. Rocha, które odbędzie się 4 kwietnia 2004 r. w Częstochowie.

Janusz Śniadek ma prawo podejmowania decyzji zgodnie z par. 20 punkt 3 Statutu Fundacji w sprawach określonych porządkiem obrad przedstawionych w zawiadomieniu o zwołaniu Zgromadzenia Fundatorów.

Decyzja Prezydium KK nr 61/04
ws. ogólnokrajowych obchodów Światowego Dnia Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych w roku 2004.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ ,,Solidarność" postanawia, że organizatorami ogólnokrajowych obchodów Światowego Dnia Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych w 2004 roku, będą Komisja Krajowa oraz Zarząd Regionu Dolny Śląsk NSZZ ,,Solidarność".

Decyzja Prezydium KK nr 62/04
ws. przedstawicieli NSZZ "Solidarność" w Komitecie Doradczym ds. Kształcenia Zawodowego

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" zgłasza kandydatów na członka i jego zastępcę do Komitetu Doradczego ds. Kształcenia Zawodowego przy UE:

1. Wojciech Szczepański - członek
2. Marta Ostrowska - z-ca członka