26 września 2005 (297-299/05)

Komunikat

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" podczas posiedzenia 26 września 2005 roku w Gdańsku negatywnie zaopiniowało przedstawiony przez rząd projekt ustawy budżetowej państwa na 2006 rok.

Prezydium KK podtrzymuje swoje dotychczasowe stanowisko prezentowane w pracach Komisji Trójstronnej do Spraw Społeczno-Gospodarczych dotyczące założeń makroekonomicznych budżetu, zwłaszcza w zakresie wzrostu wynagrodzeń w sferze budżetowej:

- zaplanowany wzrost PKB oparty głównie na wzroście spożycia indywidualnego pozostaje w sprzeczności z proponowaną kontynuacją niewielkiego wzrostu wynagrodzeń bądź realnego zamrożenia płac pracowników sfery budżetowej,

- nadal postulujemy, aby wszystkie płace wzrosły o stopę inflacji plus połowę wzrostu PKB,

- zwracamy uwagę, że przyjęty w ustawie budżetowej wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych jest nierealny, szczególnie wobec rosnących cen ropy na rynkach światowych, co znacząco wpływa na poziom inflacji. Dodatkowym czynnikiem powodującym wzrost cen paliw będzie znacząca podwyżka stawki podatku akcyzowego. Jest to tym bardziej oburzające, że rząd uzasadnia podwyżkę przyjęciem przez parlament ustawy o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym, która ma rekompensować podwyżkę stawki podatku VAT po 01.05. 2004 r,.

- podkreślamy kolejny raz, że nie akceptujemy w podatku dochodowym od osób fizycznych braku waloryzacji progów podatkowych i kwoty wolnej. Przypominamy, że zamrożenie progów miało mieć jedynie charakter czasowy.

W drugim dniu posiedzenia (27 września br.) prezydium KK pozytywnie zaopiniowało projekt rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy ws. wniosku o wpis do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia.

Zapoznano się także z informacją z obrad Komitetu Monitorującego Narodowy Plan Rozwoju 2004 - 2006, przyjmując w dobrej wierze wypowiedź Ministra Gospodarki i Pracy, że w roku 2006 nie zabraknie środków finansowych w budżecie państwa na realizację sektorowych programów operacyjnych oraz o przygotowanych zmianach prawnych dla lepszej i szybszej absorpcji środków unijnych.

Prezydium KK spotkało się z przedstawicielami Międzyzakładowej Komisji NSZZ "Solidarność" Polskiej Żeglugi Bałtyckiej oraz Krajowej Sekcji Morskiej Marynarzy i Rybaków. W spotkaniu uczestniczyli przewodniczący Zarządów Regionów Pomorza Zachodniego, Koszalińskiego Pobrzeża i Gdańskiego. Rozmowy dotyczyły bieżących spraw związkowych.

Dariusz Wasielewski - rzecznik prasowy KK


Decyzja Prezydium KK nr 297/05
ws. opinii o projekcie ustawy budżetowej państwa na rok 2006

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" negatywnie ocenia przedstawiony przez rząd projekt ustawy budżetowej państwa na 2006 rok.

Prezydium KK podtrzymuje swoje dotychczasowe stanowisko prezentowane w pracach Komisji Trójstronnej do Spraw Społeczno-Gospodarczych dotyczące założeń makroekonomicznych budżetu, zwłaszcza w zakresie wzrostu wynagrodzeń w sferze budżetowej:

    - zaplanowany wzrost PKB oparty głównie na wzroście spożycia indywidualnego pozostaje w sprzeczności z proponowaną kontynuacją niewielkiego wzrostu wynagrodzeń bądź realnego zamrożenia płac pracowników sfery budżetowej,
    - nadal postulujemy, aby wszystkie płace wzrosły o stopę inflacji plus połowę wzrostu PKB,
    - zwracamy uwagę, że przyjęty w ustawie budżetowej wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych jest nierealny, szczególnie wobec rosnących cen ropy na rynkach światowych, co znacząco wpływa na poziom inflacji. Dodatkowym czynnikiem powodującym wzrost cen paliw będzie znacząca podwyżka stawki podatku akcyzowego. Jest to tym bardziej oburzające, że rząd uzasadnia podwyżkę przyjęciem przez parlament ustawy o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym, która ma rekompensować podwyżkę stawki podatku VAT po 01.05. 2004 r,.
    - podkreślamy kolejny raz, że nie akceptujemy w podatku dochodowym od osób fizycznych braku waloryzacji progów podatkowych i kwoty wolnej. Przypominamy, że zamrożenie progów miało mieć jedynie charakter czasowy.

Prezydium KK wobec braku w projekcie odniesień do wykonania budżetu z roku bieżącego i z lat poprzednich oraz zmiany konstrukcji projektu uzasadnienia (nie znajdujemy rozdziału dotyczącego szczegółów wydatków w układzie działowym) domaga się przedstawienia szczegółowych projekcji tych wydatków. Ponadto zwracamy uwagę, że sposób prezentacji rozliczeń z UE jest nieczytelny i nie ukazuje przepływu środków finansowych pomiędzy budżetem krajowym a budżetem UE.

Równocześnie podczas spotkania stron pracodawców i pracowników z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Finansów nie uzyskaliśmy odpowiedzi, które wyjaśniłyby zgłoszone wątpliwości w następujących obszarach:

    * ubezpieczenia społeczne,
    * zatrudnienie osób niepełnosprawnych,
    * pomoc społeczna,
    * świadczenia rodzinne,
    * ochrona zdrowia,
    * podatek akcyzowy i tzw. podatek od samochodów,
    * wpływy z dywidendy,
    * wysokość zysku NBP,
    * subwencja oświatowa,
    * szkolnictwo wyższe.

W związku z powyższym prawidłowa ocena realności dochodów i wydatków może być obarczona dużym błędem. Kontrowersje m.in. budzi wzrost aż o 19,7 % wydatków przeznaczonych na funkcjonowanie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz o 38% na Urząd Zamówień Publicznych, tym bardziej że potrzebne rzeczywiste wydatki na ochronę zdrowia maleją.

Jednym ze źródeł finansowania deficytu budżetowego są wpływy z prywatyzacji.Z doświadczenia ostatnich lat wynika, że wpływy te są mniejsze niż zakładano. Wobec niepewności tego instrumentu, projekt budżetu powinien zawierać alternatywne rozwiązanie dla finansowania deficytu budżetowego. Po raz kolejny przewiduje się poprawę ściągalności podatków bez wskazania konkretnych instrumentów.

Mimo dogłębnej analizy trudno doszukać się w projekcie ustawy budżetowej priorytetów polityki gospodarczej państwa.

Rynek pracy

W Polsce obserwujemy bezradność polityki rynku pracy w walce z bezrobociem i szarą strefą. Kraje UE przeznaczają średnio dwukrotnie więcej środków w relacji do PKB na politykę rynku pracy, pomimo znacznie niższych wskaźników bezrobocia. Naszym zdaniem konieczne jest uruchomienie dodatkowych instrumentów, które spowodowałyby dążenie pracodawców do zwiększenia zatrudnienia.

W nawiązaniu do decyzji Prezydium KK nr 229/05 w sprawie opinii o projekcie założeń budżetu państwa na 2006 r., w dalszym ciągu nieprzekonujące są informacje autorów projektu budżetu i ich prognozy dotyczące wzrostu zatrudnienia i zmniejszenia bezrobocia rejestrowanego.

Ani wzrost gospodarczy (niższy od zapowiedzi rządowych, z niższym eksportem, inwestycjami, płacami pracowniczymi, popytem krajowym oraz rosnącą szarą strefą i emigracją pracowniczą), ani działalność instytucji rynku pracy, w tym publicznych służb pracy i funduszy celowych nie zapewnią znaczącego wzrostu zatrudnienia.

Brak jest w projekcie budżetu zapowiedzi działań rządu, w tym zmian podatkowych wzmacniających tworzenie nowych lepszych miejsc pracy i rozwój przedsiębiorczości.

Utrzymanie składki pracodawców na rzecz Funduszu Pracy na dotychczasowym poziomie wyklucza zarówno utworzenie szumnie zapowiadanego krajowego funduszu szkoleń pracowników, jak i wciąż zapowiadanego systemu obowiązkowych ubezpieczeń od ryzyka bezrobocia.

Dalsze utrzymywanie polityki kredytowania działalności Funduszu Pracy (zadłużenie aktualne 4,3 mld zł + odsetki 300 000 tys. zł) powoduje utrzymanie niskich nakładów na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu (2,1 mld zł) ogółem i w poszczególnych tytułach, szczególnie w zakresie szkoleń, prac interwencyjnych, robót publicznych, opłat za przewozy i zakwaterowanie, opieki nad dzieckiem dla osób bezrobotnych oraz poszukujących pracy.

W rezultacie nie ma szans na znaczący wzrost ilości nowych lepszych miejsc pracy w wyniku "polityki kontynuacji" działalności powiatowych urzędów pracy, szczególnie dla grup bezrobotnych powyżej 50 roku życia, pracowników z restrukturyzowanych zakładów oraz osób niepełnosprawnych.

Założone arbitralne obniżenie składki pracodawców na rzecz Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych spowoduje nie przywrócenie obciętego w roku 2001 katalogu wypłat pracowniczych oraz utrudni przywrócenie możliwości wypłat świadczeń jednorazowych dla pracowników w sytuacji przejściowych trudności ekonomicznych pracodawców.

Projekt nie gwarantuje osiągnięcia podstawowego celu zawartego w Strategii Lizbońskiej, w projektach Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004 - 2006 oraz w Krajowym Programie Reform na lata 2005 - 2008, jakim jest wzrost zatrudnienia w wyniku rozwoju gospodarczego.

Zatrudnienie osób niepełnosprawnych

Nie do zaakceptowania jest zaplanowanie dotacji na dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych w wysokości 895 mln zł. Kwota ta nie zabezpiecza realnego zapotrzebowania, oszacowanego na 1,36 mld zł. Do zabezpieczenia pełnej realizacji zadania brakuje 465 mln zł. Aktualny stan prawny nie daje podstawy prawnej do przeznaczenia na ten cel środków własnych Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Ochrona zdrowia

Domagamy się wzrostu budżetowych nakładów na ochronę zdrowia. Nie do zaakceptowania jest stwierdzenie zawarte w uzasadnieniu projektu, że nakłady na ochronę zdrowia rosną w sytuacji, gdy jedyną pozycją wykazującą wzrost są składki na ubezpieczenie zdrowotne, które nie są finansowane z budżetu państwa.

Brak jest informacji o realizacji tzw. ustawy restrukturyzacyjnej w 2005 r. (wnioskowane kwoty dotacji i pożyczki), trudno więc ocenić czy proponowana kwota dotacji i wielkość pożyczki są zasadne. Po raz kolejny domagamy się wprowadzenia w życie ustawy o ratownictwie medycznym, a co za tym idzie - zabezpieczenia finansowego dla wdrożenia tego rozwiązania, tym bardziej, że jesteśmy do tego zobowiązani umowami z Unią Europejską. Nie uzyskaliśmy informacji, czy środki zaproponowane w projekcie budżet będą wystarczające na realizację zadań ustawowych.

W projekcie uzasadnienia autor wymienia 3 programy wieloletnie w ochronie zdrowia, natomiast w załączniku nr 13 widnieją tylko 2 programy.

Nauka i szkolnictwo wyższe

Stały od 1991 r. spadek nakładów w budżecie państwa na naukę oznacza, że nie przewiduje się traktowania nauki jako inwestycji społecznej o olbrzymim, cywilizacyjnym znaczeniu, a cytowane za Unią Europejską hasła o gospodarce opartej na wiedzy w praktyce nie doczekały się realizacji.

Niepokoi fakt, że wydatki na szkolnictwo wyższe i naukę będą niższe niż w roku 2005. Realny spadek nakładów na szkolnictwo wyższe oznacza konieczność zwiększania wydatków przez uczelnie, a to spowoduje większe koszty dla studentów.

Wprawdzie nominalnie i realnie wydatki w dziale nauka mają być wyższe niż w 2005 r., jednak z fragmentarycznego opisu tego wzrostu trudno wywnioskować, gdzie wzrost faktycznie nastąpi. Jednakże z innych dokumentów wynika, że wzrost nastąpi w kategorii dofinansowania do sektorowych programów operacyjnych, a więc kategorii bardzo trudnych pieniędzy. W działaniu 1.4 Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (SPO-WKP) na lata 2004-2006 zaplanowano środki publiczne w wysokości 565,55 mln zł. Z uwagi na kalendarz składania wniosków należy się spodziewać, że właśnie w 2006 r. będą miały miejsce główne transfery środków na ten cel i właśnie to spowoduje założony w projekcie budżetu wzrost. Natomiast w pozostałych pozycjach takich jak dofinansowanie działalności statutowej jednostek naukowych, projekty badawcze i celowe oraz inwestycje może nastąpić stagnacja nakładów budżetowych lub zaledwie symboliczny wzrost.

NSZZ "Solidarność" od wielu lat postuluje zwiększenie nakładów budżetowych na naukę do poziomu 1% PKB i rozsądny harmonogram dochodzenia do tego poziomu w drodze pewnego procesu, ponieważ zdaje sobie sprawę z trudności przeprowadzenia tego w sposób skokowy. W Polsce nie ma racjonalnej polityki naukowej państwa, ponieważ przy tak niskich środkach w budżecie nie da się jej prowadzić. Nie sprzyja temu również fakt, że brak jest powiązania badań naukowych z gospodarką. Badania naukowe powinny być jednym z kół zamachowych gospodarki. Wzrost gospodarczy osiągany w efekcie badań naukowych i wdrażania ich wyników do praktyki, nowo powstałe w wyniku badań produkty czy technologie mogłyby tworzyć nowe miejsca pracy, aktywizować słabsze gospodarczo regiony, produktywizować majątek pozostały po dziedzinach gospodarki poddawanych restrukturyzacji i stwarzać szansę na osiągnięcie w przyszłości korzystnego kształtu gospodarki z przewagą nowoczesnych technologii i skomplikowanego przetwórstwa nad produkcją o małym stopniu przetworzenia i w oparciu o przestarzałe, mało racjonalne technologie. Dziwi fakt, że zakładany wzrost gospodarczy kraju nie ma przełożenia na wzrost nakładów na dziedziny prorozwojowe.

Oświata i wychowanie

Nominalny wzrost nakładów na edukację jest podany wraz z wydatkami na skutki przechodzące z nowych zadań ustawowych wprowadzonych w roku 2005. Przy tym stwierdzeniu zakładane wydatki roku 2006 oznaczają realny spadek nakładów na edukację i kolejny rok niekonstytucyjnego przerzucania niektórych kosztów na jednostki samorządu terytorialnego.

Stały od wielu lat spadek nakładów w budżecie państwa na edukację i utrzymywanie ich na poziomie około 3% PKB (NSZZ "Solidarność" wciąż przypomina o konieczności zwiększenia wydatków do poziomu 5% PKB) oznacza, że nie przewiduje się traktowania edukacji jako inwestycji społecznej o cywilizacyjnym znaczeniu.

Hutnictwo

Podkreślamy, że planowanym zwolnieniom pracowników w hutnictwie powinny towarzyszyć odpowiednie działania państwa, ukierunkowane na właściwe wykorzystanie środków finansowych w celu przekwalifikowania osób tracących pracę w tym sektorze.

Górnictwo

Kolejny raz następuje zmniejszenie dotacji budżetowej dla górnictwa w stosunku do założonej w "Programie restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach 2004 - 2006" (650 mln w stosunku do 1075 mln). Nie znajduje uzasadnienia dla takiego działania poprawa koniunktury na węgiel na rynkach światowych, ani związana z tym poprawa sytuacji finansowej przedsiębiorstw górniczych z uwagi na fakt, iż środki pomocy publicznej w głównej mierze przewidywane były na kontynuację fizycznej likwidacji kopalń, zabezpieczenie kopalń sąsiednich przed zagrożeniem wodnym, kontynuację świadczeń związanych z restrukturyzacją zatrudnienia, likwidacją szkód górniczych wywołanych reaktancją starych wyrobisk oraz rekultywacją.

Transport

Obawiamy się sytuacji niewykorzystania środków unijnych na inwestycje kolejowe, z powodu niezabezpieczenia odpowiedniej wielkości wkładu własnego. Dotacja na inwestycje na liniach kolejowych o znaczeniu państwowym jest zbyt niska, zarówno dla celów inwestycyjnych PKP PLK S.A., jak i do absorpcji środków przygotowanych dla Polski przez Unię Europejską.

W projekcie budżetu brakuje czytelnego zapisu dotyczącego finansowania utrzymania linii kolejowych znaczenia wojskowego, nie ma także zapisów dotyczących finansowania przewozów międzywojewódzkich, które uruchamiane są przez spółkę PKP Przewozy Regionalne sp. z o.o. Dopłaty do ulgowych przejazdów w transporcie kolejowym są zbyt niskie biorąc pod uwagę zwiększona liczbę osób uprawnionych.

Budownictwo

Protestujemy przeciwko dalszym ograniczeniom nakładów na sferę mieszkaniową. Nie zwiększenie odpisu uniemożliwi wdrożenie postulowanych programów w zakresie rozwoju budownictwa mieszkaniowego. Wydatki w budżecie na ten obszar powinny wzrosnąć do poziomu 2-3% PKB.

Świadczenia rodzinne

W projekcie ustawy nie uwzględniono środków finansowych na realizację następujących ustawowych regulacji:

    * na dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu wielodzietności (na każde trzecie i dalsze dziecko w rodzinie), który wprowadzono od 1 września 2005r.,
    * na podwyższone kwoty dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka oraz podwyższone kwoty zaliczki alimentacyjnej dla rodzin o najniższych dochodach (poniżej 50% kryterium dochodowego) - zapis obowiązuje od l września 2005r.,
    * na wprowadzenie od 1 września 2006 r. zróżnicowania zasiłku rodzinnego, w zależności od wieku dziecka,
    * obniżenia od września 2005 r. umownej wyceny dochodowości z 1ha przeliczeniowego do poziomu przyjętego w ustawie o pomocy społecznej,
    * na weryfikację od września 2006 r. kryteriów dochodowych warunkujących prawo do świadczeń rodzinnych .

Z wyjaśnień przedstawicieli Ministra Finansów wynika, że rząd jest dopiero w trakcie poszukiwania środków (ok. l mld zł ) na wymienione regulacje.

Pomoc społeczna

Niepokój budzi fakt, że środki na realizację zadań pomocy społecznej w 2006 r. zaplanowane zostały w projekcie ustawy budżetowej na niewystarczającym poziomie w następujących pozycjach:

   1. Zasiłki i pomoc w naturze.
      Zgodnie z obowiązującą ustawą o pomocy społecznej oraz porozumieniami zawartymi z partnerami społecznymi rząd jest zobowiązany w 2006 r. zwiększyć minimalną gwarancję wysokości zasiłku okresowego. Środki na ten cel (wg naszego rozeznania) powinny być zwiększone co najmniej o 20 mln zł.
   2. Dodatek do wynagrodzenia pracowników socjalnych.
      Nie utworzono rezerwy celowej (ok. 55 mln zł), a jest to ustawowe zobowiązanie dotyczące około 18 tys. pracowników.
   3. Domy pomocy społecznej oraz ośrodki wsparcia.
      Uwzględniając ustawową konieczność realizacji do końca 2006 r. programów naprawczych oraz dotowanie z budżetu państwa kosztów pobytu w domach pomocy społecznej ponad 90 tys. mieszkańców, kwota rezerwy celowej (30 mln zł) powinna być zwiększona o około 20 mln zł.

Rządowy program "Posiłek dla potrzebujących"

Rada Ministrów w przyjętym w sierpniu 2004 r. programie przewidywała 300 mln zł na realizację tego programu w 2005 r. W ustawie budżetowej na rok 2005 środki zmniejszono do 250 mln zł.
Rząd deklaruje w rozmowach z partnerami społecznymi utrzymanie 250 mln zł, ale w projekcie ustawy budżetowej na 2006 r. w rezerwie celowej wpisano tylko 100 mln zł.

Żądamy jasnego zapisu w ustawie o wysokości środków na ten program. Biorąc pod uwagę, że obecnie ponad 100 tys. osób spełniających kryteria nie może korzystać z dożywiania, wnioskujemy o zwiększenie środków w 2006 r. do wysokości 300 mln zł.

Ubezpieczenia społeczne

NSZZ "Solidarność" zgłasza następujące uwagi:

   1. w projekcie budżetu przy planowaniu środków na waloryzację rent i emerytur od marca 2006 przyjęto wskaźnik waloryzacji 6% w oparciu o wzrost cen towarów i usług ogółem. Nie uwzględniono, że wskaźnik ten obliczony w oparciu o wzrost cen towarów i usług w gospodarstwach domowych emerytów i rencistów w ostatnich dwóch latach był wyższy o 0,2% i 0,3%. Jeżeli ta tendencja się utrzyma w 2005 r. to wskaźnik waloryzacji emerytur i rent będzie wyższy o 0,8 ÷ 1,0%.
      Z wyjaśnień przedstawicieli Ministerstwa Finansów wynika, że tego faktu w projekcie nie uwzględniono. Koszt podniesienia świadczeń emerytalno - rentowych o 0,1% wynosi 120 mln zł (z danych Ministerstwa Finansów). Nie przewidziano także środków na negocjacje wskaźnika waloryzacji w Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych tłumacząc, że negocjacje te będą w gestii nowego rządu.
   2. z planu przychodów i rozchodów Fundusz Ubezpieczeń Społecznych na 2006 r. wynika, że przychody wraz z dotacją nie pokryją wydatków. Deficyt wyniesie wg projektu ustawy około 870 tys. zł. Oznacza to wzrost zadłużenia FUS w bankach komercyjnych. Wysokość zadłużenia wrośnie w przypadku konieczności korekty założonego wskaźnika waloryzacji rent i emerytur.
   3. brak uzasadnienia dla tak wysokiej kwoty (12,8 mld zł) przeznaczonej na uzupełnienie środków FUS z tytułu przekazywania składek do OFE do tej pory wykonanie w poszczególnych latach nie sięgało 10 mld zł. Brak danych o przewidywanym wykonaniu za rok 2005

Prezydium KK domaga się od rządu określenia priorytetów w budżecie państwa na 2006 r., które uwzględniałyby wzrost zatrudnienia i poprawę sytuacji w ochronie zdrowia.

Decyzja Prezydium KK nr 298/05
ws. opinii o projekcie rozporządzenia MGiP w sprawie wniosku o wpis do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" nie wnosi uwag do projektu rozpo-rządzenia Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie wniosku o wpis do rejestru podmiotów pro-wadzących agencje zatrudnienia.

Decyzja Prezydium KK nr 299/05
ws. zgody na użycie znaku graficznego NSZZ "Solidarność"

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" na wniosek Biura Terenowego Za-rządu Regionu Bydgoskiego NSZZ "Solidarność" w Koronowie, przy akceptacji Zarządu Re-gionu Ziemia Bydgoskiego wyraża zgodę na użycie znaku graficznego NSZZ "Solidarność" na nazwie przeprawy mostowej przez rzekę Brda w Koronowie.