19 maja 2008 (100-102/2008)

Decyzja Prezydium KK nr 100/08
ws. nowelizacji Dyrektywy UE nr 94/45 o Europejskich Radach Zakładowych

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" popiera inicjatywę EKZZ w sprawie nowelizacji Dyrektywy UE nr 94/45 o Europejskich Radach Zakładowych na drodze legislacyjnej.

Prezydium KK upoważnia Przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" do przedstawienia uwag szczegółowych do Komunikatu Komisji Europejskiej w tej sprawie.

Uwagi szczegółowe w załączeniu.

Uwagi Prezydium Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" do Komunikatu Komisji Europejskiej C/2008/660 z 20.02.2008 zatytułowanego

Europejskie Rady Zakładowe: Konsultacja przeprowadzona z europejskimi partnerami społecznymi w sprawie nowelizacji Dyrektywy Rady 94/45/WE z dn. 22 września 1994 r. w sprawie ustanowienia Europejskiej Rady Zakładowej lub trybu informowania i konsultowania pracowników w przedsiębiorstwach lub w grupach przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym

Z satysfakcją przyjmujemy do wiadomości fakt zajęcia się Komisji Europejskiej czekającą od wielu lat sprawą nowelizacji dyrektywy 94/45 i wpisania sprawy nowelizacji do porządku obrad Komisji na 2008 r. W pełni podzielamy opinię Komisji nt. możliwości odegrania istotnej roli przez europejskie rady zakładowe (ERZ) w związku z koniecznością antycypacji coraz częściej zachodzących zmian w ponadgranicznej działalności biznesu. Podzielamy opinię, że konieczność włączenia pracowników w procesy zarządzania zmianą zapewnia przeprowadzanym procesom dużo łagodniejszy i harmonijny przebieg.

Prawidłowo funkcjonująca ERZ to niezbędny warunek zapewnienia przedstawicielom pracowników możliwości odegrania aktywnej roli w procesie adaptacji zmian, jeśli te mają być przeprowadzone zgodnie z zasadami odpowiedzialności społecznej.

Nasze doświadczenie wskazuje jednak, że jest to nie zawsze możliwe przy wykorzystaniu dyrektywy 94/45 w jej obecnym kształcie. Jest dla nas oczywiste, że dyrektywa musi zostać poddana szeregu zmianom prowadzącym do jej poprawienia.

W rozdziale II.1 dokumentu Komisja rozważa konkretne środki gwarantujące pracownikom prawo skutecznego dostępu do informacji i konsultacji na poziomie ponadnarodowym:

(1.1) definicja pojęć "Informacja" i "Konsultacja"
W pełni popieramy konieczność wprowadzenia precyzyjniejszej definicji tych pojęć doprowadzając do zharmonizowania ich z istniejącymi już zapisami zawartymi w dyrektywie 2001/86/WE uzupełniającej statut spółki europejskiej w odniesieniu do uczestnictwa pracowników i dyrektywie 2002/14/WE ustanawiającej ogólne ramowe warunki informowania i przeprowadzania konsultacji z pracownikami we Wspólnocie Europejskiej.

(1.2) Zawartość załącznika WYMAGAŃ DODATKOWYCH, o których mowa w art. 7 dyrektywy
NSZZ "Solidarność" mocno popiera opinię Komisji, mówiącą o konieczności wzmocnienia roli ERZ w ramach zapisów odnoszących się do "Wymagań Dodatkowych". Chodzi o doprecyzowanie pojęcia "nadzwyczajnych okoliczności", które mają prowadzić do prawa zwoływania nadzwyczajnego spotkania ERZ oraz wprowadzenie zapisu o przynajmniej dwóch spotkaniach rocznych.

Popieramy propozycję Komisji, by poszerzyć katalog spraw dotyczących prawa do informacji i konsultacji wychodząc poza dotychczasowe zagadnienia związane z antycypowaniem zmian.

Przykładamy dużą wagę do problemu zaangażowania ekspertów w pracę ERZ i zapewnienia im odpowiednich środków. Sugerujemy, aby zapisy zawarte w punkcie 6 (eksperci) i punkcie 7 ( wydatki) Wymagań Dodatkowych przenieść do par. 6 dyrektywy.

W praktyce działań wielu ERZ pracownicy mają prawo do odbywania spotkania podsumowującego (follow-up meeting) w własnym gronie po odbyciu spotkania z dyrekcją centralną. Sugerujemy, aby sprawę tę ująć w zapisach Wymagań Dodatkowych.

Dyrektywa w obecnym kształcie nie określa precyzyjnie sprawy przekładu tekstów i tłumaczenia spotkań. Prowadzi to do szeregu trudności w praktyce działania rad. W poprawionych Wymaganiach Dodatkowych należałoby tę sprawę uregulować. Oprócz spotkań z dyrekcją centralną tłumaczenie powinno być zapewnione również podczas spotkania przygotowawczego, spotkania podsumowującego oraz podczas pracy prezydium ERZ. Informacja dostarczana uczestnikom ERZ na piśmie powinna być dostarczona we wszystkich językach reprezentowanych w radzie.

(1.3) Rola związków zawodowych
Komisja uznaje za właściwe by wprost uznać szczególną rolę, która przypada związkom zawodowym w kontekście negocjacji i praktycznej pracy ERZ. NSZZ "Solidarność" traktuje sprawę wpisania roli związków zawodowych bezpośrednio do dyrektywy za jeden z podstawowych postulatów odnoszących się do nowelizacji. Niezbędne jest stworzenie gwarancji zapewniających obecność przedstawicieli europejskich federacji branżowych (EIFs) we wszystkich spotkaniach specjalnego zespołu negocjacyjnego podczas tworzenia ERZ (par.5). Przedstawiciele związków zawodowych muszą mieć również prawo do uczestniczenia w obradach ERZ, jeśli członkowie ERZ zgłoszą takie zapotrzebowanie. Ich obecność nie wyklucza obecności związkowych ekspertów wspierających ERZ.

Problem roli związków zawodowych został już dostrzeżony i pozytywnie rozwiązany w przypadku dyrektywy 2001/86/WE uzupełniającej statut spółki europejskiej w odniesieniu do uczestnictwa pracowników. Należy dołożyć starań by w przypadku nowelizacji dyrektywy 94/45 pójść podobną drogą .

(1.4) Rola i kompetencje przedstawicieli pracowników
Komisja proponuje aby przedstawiciele pracowników w ERZ byli zobowiązani do informowania pracowników, których reprezentują oraz by przysługiwało im prawo do odbywania szkoleń.

Popieramy ten punkt widzenia. Członek ERZ powinien informować wszystkich pracowników. By spełnić to zadanie musi mieć zapewniony nieskrępowany dostęp do wszystkich zakładów, przedsiębiorstw, których dotyczy jego ERZ. Musi mieć też zapewnione środki, by taka komunikacja była możliwa (odpowiednia infrastruktura, środki na podróż itp.). Brak odpowiednich zapisów w tej sprawie w obecnej dyrektywie. Niezbędne jest też podnoszenie kwalifikacji członków ERZ. Rolę szkoleń dla przedstawicieli pracowników na poziomie wspólnotowym dostrzeżono już wcześniej przyjmując odpowiednie zapisy w dyrektywie 2001/86/WE uzupełniającej statut spółki europejskiej w odniesieniu do uczestnictwa pracowników. Należy pójść tą samą drogą przy obecnej nowelizacji .

(1.5) Ochrona praw ( sankcje i osobowość prawna ERZ)
NSZZ "Solidarność" podziela opinię Komisji, iż ważną rzeczą jest aby podkreślić w dyrektywie ogólną zasadę, by w przypadku utrudniania działalności ERZ i ograniczania przewidzianych nią uprawnień stosować proporcjonalne i skuteczne środki karne. Dotychczasowe doświadczenie uczy nas, że dość często prawa przysługujące ERZ są naruszane, zwłaszcza w przypadku niektórych decyzji przedsiębiorstw wywołujących daleko idące dla pracowników konsekwencje. Ważne jest by w dyrektywie znalazły się zapisy odnoszące się do gwarantowanych procedur prawnych. Decyzje przedsiębiorstw brzemienne w swych skutkach społecznych podjęte z pogwałceniem prawa do informacji i konsultacji muszą być wycofane. Przedstawiciele pracowników w ERZ muszą mieć możliwość występowania na drogę prawną w przypadku naruszania zapisów zawartych w umowie konstytuującej ERZ. Do tego potrzebne jest przyznanie radzie osobowości prawnej. Niezbędne jest by koszta związane z przeprowadzeniem procedur sądowych oraz koszt pomocy prawnej były ponoszone przez pracodawcę. Ten zapis należy zawrzeć jednakże w głównym tekście nowelizowanej dyrektywy, nie zaś w jej Wymaganiach Dodatkowych.

Rodział II.2
Komisja przedstawia w nim środki przy wykorzystaniu których można rozwiązać problemy dotyczące praktycznego stosowania dyrektywy i wyeliminować prawne niejasności.

(2.1) Klauzula dostosowania
Komisja dostrzega, iż wiele umów tworzących ERZ nie posiada stosownych zapisów określających co należy czynić w przypadku zmiany struktury przedsiębiorstwa. Komisja słusznie sugeruje umieszczenie stosownych zapisów w nowej dyrektywie, które odnosiłyby się do warunków ustania obowiązywania umowy powołującej ERZ, do procedury renegocjacji umowy czy warunków przystosowania się do nowej struktury przedsiębiorstwa ponadnarodowego (przejęcia, fuzje itp.). W nowelizowanym dokumencie należy zawrzeć też zapis umożliwiający renegocjowanie umów na żądanie. Powinny znaleźć się tu także zapisy dotyczące okresu przejściowego przy zmianach korporacyjnych (np. stary-nowy właściciel). Należy skrócić odpowiednio okres trwania takich negocjacji.

(2.2) Dyrekcja centralna a odpowiedzialność lokalnych dyrekcji
Nawiązując do werdyktów Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (sprawa Bofrost, Kuhne& Nagle, ADS Anker) Komisja wyrażą opinię, że wszelka informacja, która ma istotne znaczenie w procesie inicjowania negocjacji zmierzających do ukonstytuowania specjalnego zespołu negocjacyjnego ERZ ma dotrzeć do przedstawicieli pracowników bez względu na lokalizację siedziby głównej grupy przedsiębiorstw.

NSZZ "Solidarność" w pełni popiera tę opinię. W niektórych przypadkach bardzo trudno jest dotrzeć przedstawicielom pracowników do właściwej informacji. W nowej dyrektywie powinien znaleźć się zapis uprawniający odnośne europejskie federacje branżowe do zwracania się z zapytaniem o stosowną informację, która umożliwi rozwiać wszelkie wątpliwości czy w danej sytuacji dyrektywa dotyczy danego przedsiębiorstwa.

(2.3) Skład specjalnego zespołu negocjacyjnego (SZN) i zorganizowanie negocjacji
Komunikat Komisji nic nie mówi o okresie trwania negocjacji prowadzonych przez SZN. Obecna dyrektywa dopuszcza okres 3 lat zanim zastosowane zostaną Wymagania Dodatkowe. Jest to okres o wiele za długi. Doświadczenie wskazuje, że negocjacje prowadzone w dobrej wierze trwają z zasady nie dłużej niż 1 rok. Proponujemy zredukowanie okresu negocjacji do 12 miesięcy, chyba że strony zgodzą się zakończyć je w przeciągu 6 miesięcy. By uniknąć niepotrzebnego przedłużania procesu negocjacji oraz by zapewnić ich kontynuację proponujemy zawarcie w nowej dyrektywie zapisu o automatycznym wejściu w życie Wymagań Dodatkowych o ile negocjacje prowadzone przez SZN nie zostaną ponownie podjęte po 4 miesiącach od ostatniego spotkania SZN.

NSZZ "Solidarność nie popiera pomysłu Komisji by reprezentacja pracowników z krajów o mniejszej liczbie zatrudnionych miała charakter grupowy lub była reprezentacją pośrednią. W odniesieniu do składu SZN powinna nadal obowiązywać ogólna zasada reprezentatywności przy zachowaniu zasady proporcjonalności.

Jest dla nas oczywiste, że członkowie SZN powinni mieć prawo do spotkania w tylko swoim gronie (bez udziału dyrekcji) zarówno przed jak i po właściwym spotkaniu zespołu. W spotkaniu SZN powinni mieć możliwość udziału zaproszeni eksperci. Wszystkie spotkania zespołu powinny mieć zapewnione tłumaczenie podczas obrad i przekład dokumentów, a koszty z tym związane powinien ponieść pracodawca.

Jesteśmy zdania, że w nowej dyrektywie powinien znaleźć się również zapis nadający europejskim federacjom branżowym prawo inicjowania negocjacji prowadzących do powstania nowych ERZ. Należy również wyjaśnić sprawę zasad głosowania przy zawieraniu umowy powołującej ERZ. SZN powinien podejmować decyzje bezwzględną większością głosów swych członków przy założeniu, że większość ta reprezentuje bezwzględną większość pracowników, a głosy członków SZN reprezentują pracowników zatrudnionych przynajmniej w dwóch państwach członkowskich.

W rozdziale II.3 Komisja proponuje rozwiązania odnoszące się do zapewnienia spójności zasad prawodawstwa wspólnotowego w obszarze dotyczącym prawa pracowników do informacji i konsultacji.

(3.1) Powiązanie definicji informacji i konsultacji
Podzielamy opinię Komisji, że nowelizowana dyrektywa powinna być wkomponowana w prawny kontekst wynikający z przyjętych rozwiązań w dyrektywach 2001/86/WE uzupełniającej statut spółki europejskiej w odniesieniu do uczestnictwa pracowników, 2002/14/WE ustanawiającej ogólne ramowe warunki informowania i przeprowadzania konsultacji z pracownikami we Wspólnocie Europejskiej i 2003/72/WE uzupełniającej statut spółdzielni europejskiej w odniesieniu do zaangażowania pracowników. Wyznaczyły one nowe wspólnotowe standardy odnoszące się do prawa pracowników do informacji i konsultacji. Chcielibyśmy podkreślić zwłaszcza rozwiązania przyjęte w dyrektywie 2001/86/WE, gdyż zawarte w niej definicje odnoszą się do poziomu europejskiego (patrz 1.1.) Najwłaściwsze z naszego punktu widzenia byłoby zatem zharmonizowanie definicji z definicjami tej dyrektywy.

(3.2) Ponadnarodowe kompetencje ERZ
NSZZ "Solidarność" podziela opinię Komisji stwierdzającą, że dyrektywa ustanawia prawo pracowników do informacji i konsultacji w odniesieniu do zagadnień o charakterze ponadnarodowym oraz że przyjęcie zasady pomocniczości w tym kontekście mogłoby być korzystne. W praktyce nie zawsze daje się w prosty sposób rozróżnić czy dane zagadnienie rzeczywiście odpowiada kryterium "ponadnarodowości". Ciężar dowodu, że dany problem dotyczy tylko jednego kraju powinien spoczywać na dyrekcji przedsiębiorstwa.

(3.3) Powiązanie różnych poziomów prawa do informacji i konsultacji
NSZZ "Solidarność" popiera intencję Komisji, by w ramach zamierzonej nowelizacji dyrektywy o ERZ wyjaśnić powiązanie występujące pomiędzy poziomem krajowym i ponadnarodowym w nawiązaniu do informacji i konsultacji. Doświadczenie uczy nas, że skuteczny proces informowania i konsultacji odnoszący się do więcej niż jednego kraju musi być przeprowadzony przy uwzględnieniu wielu poziomów równocześnie tj. poziomu regionalnego, krajowego i ponadgranicznego. Kwestia ta wywoływała niejednokrotnie prawną i polityczną niepewność. Z tego też powodu chcielibyśmy poznać dalsze zamiary Komisji nt. "najlepszego sposobu ustanowienia zasad, które powiązałyby poszczególne poziomy informacji i konsultacji"

Decyzja Prezydium KK nr 101/07
ws. upoważnienia do reprezentowania na Zgromadzenie Fundatorów

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" upoważnia Janusza Śniadka - Przewodniczącego KK do reprezentowania NSZZ "Solidarność" na Zgromadzeniu Fundatorów Jasnogórskiej fundacji "Pro-Patria" Bastion Św. Rocha, które odbędzie się 26 maja 2008 r. w Częstochowie.
Janusz Śniadek ma prawo podejmowania decyzji zgodnie z par. 20 pkt 3 Statutu Fundacji w sprawach określonych porządkiem obrad przedstawionych w zawiadomieniu o zwołaniu Zgromadzenia Fundatorów.

Decyzja Prezydium KK nr 102/08
ws. projektu badawczo-edukacyjnego "Diagnoza oraz wsparcie kompetencji i postaw uczestników dialogu społecznego w Polsce"

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" postanawia przystąpić jako partner do projektu pt. "Diagnoza oraz wsparcie kompetencji i postaw uczestników dialogu społecznego w Polsce", którego wnioskodawcą jest Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan.

Z ramienia Prezydium odpowiedzialni za realizację wyżej wymienionego projektu będą:

1. Janusz Śniadek - Przewodniczący KK NSZZ "Solidarność"
2. Stefan Kubowicz - Skarbnik KK
3. Józef Mozolewski - Członek Prezydium KK