15 maja 2000 (56-59/2000)

Decyzja Prezydium KK nr 56/2000 ws. kandydata na członka RN PFRON

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” postanawia delegować Jadwigę Wcisło jako przedstawiciela NSZZ „Solidarność” do Rady Nadzorczej Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Decyzja Prezydium KK nr 57/2000 ws. upoważnienia do zawarcia umowy z CREDES

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” upoważnia Józefa Niemca – Zastępcę Przewodniczącego KK i Leszka Jankowskiego – Skarbnika KK do zawarcia w imieniu KK NSZZ „Solidarność” umowy z Centre Regional d’Etudes de Documentations Economiques et Sociales (CREDES) w sprawie przystąpienia do projektu „Praktyka dotycząca informacji i konsultacji w krajach Europy Środkowej i Wschodniej oraz krajach bałtyckich”.

Decyzja Prezydium KK nr 58/2000 (do użytku służbowego)

Decyzja Prezydium KK nr 59/2000 ws. opinii o Narodowym Planie Działań na Rzecz Zatrudnienia na lata 2000 – 2001

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” uważa, że Narodowy Plan Działań na Rzecz Zatrudnienia na lata 2000 – 2001 należy ocenić w kontekście dotychczasowych działań kolejnych rządów RP.
Priorytety wyznaczone w „Programie promowania produktywnego zatrudnienia i zwalczania bezrobocia” w roku 1998, takie jak wzmocnienie polityki prozatrudnieniowej państwa, przyspieszenie reformy systemu edukacji, rozwój obszarów wiejskich, wzmocnienie polityki rozwoju regionalnego, wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, rozwój budownictwa mieszkaniowego, instytucjonalne wzmocnienie rynku pracy  nie znalazły odzwierciedlenia w ustawach budżetowych w latach 1998-2000 i w efekcie nie przyniosły zwiększenia zatrudnienia.
Nowa strategia polityki społecznej zapowiedziana przez wicepremiera Longina Komołowskiego na XI KZD NSZZ „Solidarność” w grudniu 1999 r. i wyrażona m.in. w Narodowej Strategii Wzrostu Zatrudnienia i Rozwoju Zasobów Ludzkich 2000 – 2006 również nie pozwoli na radykalne zmniejszenie wysokiego bezrobocia rejestrowanego (nie ma nowych miejsc pracy dla wyżu demograficznego, nie ma środków w Funduszu Pracy na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu), nie przyczyni się do restrukturyzacji polskiego rolnictwa i wsi oraz dokończenia restrukturyzacji sektorowej i branżowej.
Polityka zatrudnienia jest w zasadniczym stopniu kształtowana przez politykę rozwoju gospodarczego. W gospodarce tworzone są miejsca pracy, zwłaszcza w sektorach będących motorem jej rozwoju. Ponieważ nie ma wystarczających działań rządu wspomagających szybszy wzrost gospodarczy, nie należy spodziewać się większej ilości ofert pracy. W rezultacie Strategia
nie usuwa  groźby trwałej marginalizacji społecznej grup  wykluczonych ze względu na brak pracy. Nie zapobiega także groźbie utrwalania się różnic regionalnych, ponieważ nie odpowiada na zasadnicze pytania: gdzie, jak i za co pracodawcy, samorządy terytorialne i państwo mogą tworzyć nowe miejsca pracy.
Narodowy Plan Działań na Rzecz Zatrudnienia na lata 2000 – 2001 daje niepełny obraz zamierzeń państwa, ograniczony tylko do aspektu małych i średnich przedsiębiorstw. Tymczasem dla oceny Planu dotyczącego rozwoju zasobów ludzkich konieczna jest analiza przyczyn likwidacji miejsc pracy i bilans ich tworzenia w całej gospodarce kraju.
Zasadnicze zastrzeżenia budzi sposób przygotowania przedstawionego do oceny Narodowego Planu Działań. W części szczegółowej, zawierającej wytyczne i zadania do realizacji, większość zadań cząstkowych sprowadza się do wykonania analiz stanu obecnego, przygotowania ekspertyz, opracowania modelu przyszłych rozwiązań, standardów działań itp.
Są to prace koncepcyjne, których podstawową wadą jest odległy termin realizacji; w wielu wypadkach brak źródła finansowania, w wyniku czego planowane działania praktycznie mogą się okazać chybione, tak merytorycznie jak i politycznie. Proponowane zadania i zamierzenia Planu mają więc charakter korekcyjny  wobec strategii i polityki gospodarczej, a niektóre wręcz są nie do przyjęcia przez środowiska pracownicze (jak np. propozycje zróżnicowania płacy minimalnej, zaostrzenia przepisów ws. zasiłków dla bezrobotnych czy zasiłków przedemerytalnych, redukcji kosztów odpraw).
Tak Strategia jak i Plan szukają oszczędności w dochodach pracowniczych zamiast wprowadzać działania makrogospodarcze, w tym fiskalne, w celu wzmocnienia budżetu państwa i budżetów zakładów pracy.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” przedstawia poniżej następujące uwagi do części szczegółowej Planu:

Rozdział I. Zwiększenie szans zatrudnienia.

Zadanie 1. Wzmocnienie instytucjonalnej obsługi rynku pracy.
Potrzebą chwili jest:
- przywrócenie rządowej administracji specjalnej pracy, w tym jej kompetencji do kontroli nielegalnego zatrudnienia,
- objęcie systemem informatycznym PULS całego obszaru kraju w roku bieżącym,
- wprowadzenie podstawowych standardów rynku pracy w całym kraju (ze szczególnym wzmocnieniem pośrednictwa pracy),
- odciążenie urzędów pracy od zadań niezwiązanych z działaniami prozatrudnieniowymi,
- włączenie rządowej administracji specjalnej pracy w międzynarodowy system informatyczny EURES,
- zwiększenie środków dla Krajowego Urzędu Pracy na programy aktywnego przeciwdziałania bezrobociu, w tym szczególnie na szkolenia, pożyczki i na zatrudnianie absolwentów.

Zadanie 5. Poprawa skuteczności programów rynku pracy.
Niezbędne jest:
- zwiększenie środków Funduszu Pracy tak, aby aktywnymi formami przeciwdziałania bezrobociu objąć o 100% więcej bezrobotnych ogółem,
- likwidacja algorytmicznego systemu zasilania powiatowych urzędów pracy środkami Funduszu Pracy.

Zadanie 6. Rekonstrukcja sposobu ustalania płacy minimalnej w kierunku jej zróżnicowania i związania jej wysokości z sytuacją na rynku pracy.
Prezydium KK nie wyraża zgody na realizację tego zadania bez rzetelnych badań. Poziom płacy najniższej w Polsce jest już tak niski, że rodzi się pytanie, czy można w ogóle mniej płacić?
Przyjęcie do realizacji tego zadania doprowadzi do dalszego zubożenia ludności w powiatach szczególnie zagrożonych wysokim bezrobociem strukturalnym. Proponujemy zamiast tego w tych powiatach wprowadzić dopłaty dla pracodawców, którzy zatrudnią nowych pracowników (bez zwalniania pracowników dotychczas zatrudnianych). Ponadto zamierzenia dotyczące redukcji płacy minimalnej są sprzeczne ze standardami Unii Europejskiej.

Zadanie 7. Zwiększenie motywacji do podejmowania zatrudnienia - wprowadzenie zasiłku dla poszukujących pracy zamiast zasiłku dla bezrobotnych.
Prezydium KK nie  zgadza się na realizację tego zadania w części zawierającej propozycję zaostrzenia przepisów uprawniających pracowników do zasiłków i świadczeń przedemerytalnych. Propozycje te mają charakter wyłącznie fiskalny, dlatego jest mało prawdopodobne, aby wpłynęły na ograniczenie bezrobocia w tej grupie ryzyka. Realizacja propozycji zahamuje proces restrukturyzacji branż i poszczególnych zakładów.

Zadanie 8. Wprowadzenie systemu ubezpieczeń od ryzyka bezrobocia.
Prezydium KK nie wyraża zgody na dalsze odsuwanie w czasie (do 2006 r.) wdrożenia obowiązkowego systemu ubezpieczenia od ryzyka bezrobocia.

Zadania 9, 10, 11. Wspomaganie zasady partnerstwa.
Prezydium KK podkreśla znaczenie wdrażania systemu zachęt finansowych dla pracodawców organizujących praktyczną naukę zawodu, zamiar wzmocnienia roli powiatowych rad zatrudnienia w zakresie oceny lokalnej polityki oświatowej i propozycje wprowadzenia ustaw dotyczących działalności organizacji społecznych na rzecz ograniczenia bezrobocia, w tym instytucji wolontariatu.

Zadania 12 i 13. Stworzenie elastycznego i efektywnego systemu edukacji dorosłych.
Prezydium KK uważa za niedopuszczalne przedłużenie do roku 2006 prac nad utworzeniem modelu kształcenia ustawicznego. W obecnej chwili niezbędne jest szybkie wprowadzenie specjalnych uregulowań bankowych, umożliwiających udzielanie kredytów, pożyczek
i stypendiów na potrzeby szkoleniowe dla pracowników i bezrobotnych z niskimi dochodami.

Zadania 14-20. Łagodzenie okresu przejścia od szkoły do pracy.
Prezydium KK uznaje za zasadne skrócenie terminów realizacji w zakresie rozwoju bazy szkoleniowej, informacyjnej, sprzętu, kadry i szkoleń, także dla osób niepełnosprawnych.

Rozdział II. Rozwój przedsiębiorczości.
 
Zadanie 21. Ograniczenie obciążeń i barier administracyjnych utrudniających rozwój małych i  średnich przedsiębiorstw.
Prezydium KK nie wyraża zgody na liberalizację Kodeksu pracy i rozporządzeń wykonawczych, w szczególności dotyczących ograniczania standardów BHP, które i tak są często nieprzestrzegane, co potwierdzają coroczne raporty PIP oraz wyroki sądów pracy.
Małym i średnim przedsiębiorstwom do rozwoju bardziej konieczne jest wsparcie przez rządowe programy inwestycyjne, ułatwienie dostępu do zagranicznych rynków zbytu lub  zabezpieczenie taniego kredytu.

Zadania 22 – 26. Rozwój przedsiębiorczości.
Terminy realizacji wielu zadań mogących aktualnie wesprzeć małe i średnie przedsiębiorstwa są zbyt odległe.

Zadania 27 i 28. Modyfikacja systemu podatkowego.
Ewentualne ulgi i inne zachęty promujące inwestycje winny dotyczyć wyłącznie pracodawców otwierających nowe zakłady pracy, tworzących nowe miejsca pracy oraz szkolących pracowników.

Rozdział III. Adaptacja.

Zadania  29 – 30. Rozwój dialogu społecznego, wspieranie procesów restrukturyzacji zatrudnienia poprzez dialog społeczny.
Realizacja tego zadania wymaga znaczącego zwiększenia środków finansowych Funduszu Pracy, Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, PFRON oraz Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. i Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, szczególnie na sektorowe, branżowe oraz związane z reformą kraju restrukturyzacje, łącznie z systemem osłon i pakietów socjalnych dla pracowników zwalnianych w ramach restrukturyzacji. W projekcie Planu brak źródeł finansowania tych zadań.

Zadanie 31. Zaprojektowanie i wdrożenie rozwiązań prawnych poprawiających elastyczność pracy.
W Polsce trzeba wpierw zapewnić minimum bezpieczeństwa socjalnego pracownikom, przeprowadzić rzetelne badania empiryczne, które wykażą, czy system ochrony trwałości stosunku pracy jest nadmiernym obciążeniem pracodawców i dopiero wtedy można dyskutować o  propozycjach pracy elastycznej.
W obecnej sytuacji łamania prawa pracy wobec pracowników Prezydium KK nie wyraża zgody na wprowadzenie pod „płaszczykiem” elastyczności pracy niekorzystnych rozwiązań dla pracobiorców.

Zadanie 32. Zbudowanie systemu zachęt do podnoszenia, zmiany kwalifikacji osób pracujących.
Zadanie to jest zbieżne z postulatem Związku utworzenia Krajowego Funduszu Szkoleniowego zarządzanego przez pracodawców i związkowców i zasługuje na poparcie.

Rozdział IV. Równość szans.

Zadania 33 – 37.
Oprócz słusznych zadań prowadzących do zwiększenia zatrudnienia kobiet, szczególnie na wsi
i w małych miastach rząd winien równolegle przedłożyć dodatkowe rozwiązania, jak np. wyższe zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne dla kobiet niechcących zatrudniać się, a sprawujących opiekę nad dziećmi. Ponadto pożyteczne byłoby stosowanie we wszystkich programach szkoleniowych zasady pomocy pakietowej dla kobiet pracujących lub uzupełniających wykształcenie,
co wymaga zwiększenia środków Funduszu Pracy i Krajowego Urzędu Pracy w roku 2001
i latach następnych.
* * *
Prezydium KK NSZZ „Solidarność” uważa, że Narodowy Plan Działań winien być poddany szerokiej debacie publicznej z udziałem przedstawicieli rządu, samorządu terytorialnego, pracodawców oraz pracobiorców i organizacji pozarządowych zajmujących się polityką zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu w wersji okrojonej o zadania 1, 6, 7, 21, 31. NSZZ „Solidarność” nie wyrazi zgody na uszczuplenie praw pracowniczych wywalczonych w Polsce oraz sprecyzowanych przez MOP, co m.in. zakłada Plan Działań, wbrew idei Strategii, która miała przysporzyć nowych miejsc pracy, a nie uderzać w pracowników i bezrobotnych.