9 grudnia 2002 (237-243/2002)

Stanowisko Prezydium KK nr 237/02 ws. bezprawnych zwolnień protestujących związkowców w Białogardzie

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wyraża oburzenie i sprzeciw wobec bezprawnych dyscyplinarnych zwolnień uczestniczących w proteście głodowym pracowników Szpitala Powiatowego w Białogardzie, w tym również funkcyjnych działaczy związkowych. Decyzja dyrektora szpitala łamie przyjęte w demokratycznym państwie zasady rozwiązywania problemów pracowniczych oraz - co  jest o wiele groźniejsze - narusza konstytucyjnie zagwarantowane prawo do wolności wyrażania swoich poglądów i prawo związków zawodowych do organizowania protestów.
Prezydium KK NSZZ „Solidarność” przypomina, że głodowy protest pracowników Szpitala Powiatowego w Białogardzie był wynikiem braku dialogu społecznego między pracownikami a dyrektorem szpitala.
NSZZ „Solidarność” sprzeciwia się takim metodom rozwiązywania problemów pracowniczych oraz łamaniu gwarantowanych konstytucyjnie praw obywatelskich. Domagamy się niezwłocznego przywrócenia do pracy wszystkich zwolnionych uczestników związkowego protestu. Brak reakcji Rady Powiatu jako organu założycielskiego oznacza tolerowanie patologicznej sytuacji i spotka się ze zdecydowanym sprzeciwem Związku.

Decyzja Prezydium KK nr 238/02 ws. opinii o projekcie ustawy o zasadach zatrudniania pracowników czasowych

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” uważa, że projekt ustawy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej o zasadach zatrudniania pracowników czasowych oraz kierowania tych pracowników i osób nie będących pracownikami do wykonywania pracy czasowej (z 7 listopada br.) powinien być niezwłocznie skonsultowany i przyjęty w formie porozumienia partnerów społecznych w Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych, zgodnie z konwencją MOP nr 181 i odpowiednimi dyrektywami Unii Europejskiej. Jesteśmy przekonani, że przede wszystkim partnerzy społeczni powinni mieć możliwość wpływu na kształt tej ustawy, ponieważ rządowe projekty stwarzają pierwsze w Polsce ramy prawne dla uporządkowania zjawiska istniejącego już na rynku pracy.
Celem prac Trójstronnej Komisji powinien być także uzgodniony projekt komplementarnej ustawy o agencjach pracy czasowej i opracowane odrębnie zasady zatrudniania pracowników czasowych.  Należy dążyć do tego, aby istotnym elementem porozumienia i projektu ustawy były wspólnie wypracowane zasady zatrudnienia, zakres ochrony pracowników czasowych, sposoby przeciwdziałania ewentualnym nadużyciom wobec pracowników, a także przegląd efektywności wdrażanego systemu po pięcioletnim monitoringu. Wyjaśnienia wymagają zarówno regulacje prawne, jak i podmiotowość stron i relacje między pracownikami, pracodawcami – użytkownikami, agencjami oraz reprezentacjami pracowników. Projekt ustawy zawiera wiele  unormowań niejasnych i nieprecyzyjnych, a w szczególności:
1. art. 1 ust. 3 – w stosunku do podmiotu nie będącego pracodawcą nie mogą mieć zastosowania określone w punkcie 1). Wobec tego ograniczenie podmiotów, które mogą być „użytkownikami” należy odrębnie ustalić dla pracodawców i odrębnie dla podmiotów nie będących pracodawcami z odwołaniem się do dotychczasowych punktów 2) i 3) projektowanej ustawy, co zwiększy czytelność zapisów. Ponadto nie jest tu jasno określone, od jakiej daty liczyć okres 6 miesięcy (art. 1 ust. 3 pkt 1).
2. art. 1 ust. 4 – uwzględniając celowość przepisów ust. 3 należy ustalić, czy użytkownik przed podpisaniem umowy między agencją pracy czasowej a pracownikiem czasowym powinien złożyć oświadczenie „z urzędu”, tak jak to czyni na podstawie art. 4 ust. 1. Mogą bowiem powstać problemy, także natury prawnej, gdy agencja nie wystąpi z żądaniem złożenia przez użytkownika oświadczenia, a w czasie realizacji pracy czasowej okaże się, że dany podmiot na rzecz którego jest świadczona praca, nie może być użytkownikiem (art. 1 ust. 3).
3. art. 1 ust. 5 pkt 1) – niezbędne jest doprecyzowanie pojęcia „sezonowości”. Jest też co najmniej wątpliwe, że praca czasowa odnosi się (w pkt 2) i 3) wyłącznie do osoby pracownika zatrudnionego przez użytkownika. Z takiego zapisu wynika, że nie będzie możliwe podjęcie pracy czasowej np. w sytuacji, gdy zadania dotyczyć będą osoby nieobecnej w pracy, zatrudnionej przez użytkownika na podstawie umowy prawa cywilnego. Taka regulacja bez wyraźnej potrzeby zmniejszy obszar odniesienia pracy czasowej. Ponadto, praca czasowa w rozumieniu ust. 5, w związku z art. 12 ust. 1, może stracić przymiot pracy czasowej, gdy będzie bez przerwy świadczona na rzecz różnych użytkowników. Definicja pracy czasowej, w kontekście ograniczenia z art. 12 ustawy, dotyczy bowiem pracy na rzecz jednego użytkownika (do 18 miesięcy), chyba że chodzi o pracę określoną w art. 1, ust. 5,
pkt 3.
4. art. 2 ust. 2 – możliwość zatrudniania pracownika czasowego na podstawie umowy
o pracę na czas nieokreślony może spowodować szereg ujemnych skutków dla pracownika np.
- ze względu na brak ustalenia maksymalnej przerwy między okresami wykonywania pracy czasowej nastąpi stan niepewności co do dalszego okresu wykonywania pracy czasowej,
- ze względu na projektowane unormowanie, że przerwa między okresami wykonywania pracy jest traktowana na równi z urlopem bezpłatnym, okres przerwy nie będzie podlegał wliczeniu do okresu, od którego zależą uprawnienia pracownicze oraz uprawnienia wynikające
z ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (pracownik w czasie przerwy między okresami wykonywania pracy czasowej nie będzie miał prawa do świadczeń). Przy konstrukcji tego artykułu należałoby rozważyć, czy praca czasowa nie mogłaby być zlecona pracownikowi na podstawie umowy o pracę, na czas wykonania określonej pracy. W wielu przypadkach byłoby to celowe z punktu widzenia pracownika, ze względu na niedopuszczalność wypowiadania takiej umowy.
5. art. 3 - doprecyzowania wymaga pojęcie „okresu rozliczeniowego” pracowników czasowych. W wielu zakładach sezonowych okres rozliczeniowy jest dłuższy niż przeciętny, co z kolei rzutuje wyraźnie na długość czasu pracy. W przypadku wykonywania pracy w czasie znacznego nasilenia zadań możliwe są manipulacje czasem pracy. Istnieje również możliwość rozwiązania takich umów za trzydniowym okresem wypowiedzenia, krótko po wykonaniu nasilonych zadań. Zwracamy również uwagę, że udział w strajku jest legalny (patrz art. 1 ust. 5, pkt 3).
6. art. 4 - przy umowie o pracę na czas nie określony rodzaj pracownika będzie wyraźnie określony tylko w momencie zawierania umowy o pracę czasową (art. 4 ust. 1). Będą natomiast trudności w określeniu rodzaju pracownika, zwłaszcza przy rozwiązywaniu umów
i wydawaniu świadectwa pracy, szczególnie w sytuacji, gdy pracownik w czasie trwania umowy będzie wykonywał prace różnego rodzaju (uwaga ta dotyczy także art. 5 ust. 1).
W zakresie należności z tytułu podróży służbowej, które powinny obciążać użytkownika proponujemy skreślić art. 4 ust. 2 pkt 3. Natomiast w zakresie uzgadniania urlopów (art. 4 ust. 3) – biorąc pod uwagę to, że łączny okres wykonywania pracy przez pracownika czasowego na rzecz danego użytkownika może wynosić 18 miesięcy w okresie kolejnych 36 miesięcy kalendarzowych albo dłużej,  należy wprowadzić przepis, że urlop wypoczynkowy powinien być wykorzystany przez pracownika w każdym roku kalendarzowym, w którym nabył prawo do urlopu. W takim przypadku strony, o których mowa w art. 4 ust. 3 powinny określić zasady wykorzystania urlopu wypoczynkowego w czasie wykonywania pracy czasowej na rzecz użytkownika. Do rozważenia pozostaje także propozycja wykreślenia tego zapisu.
7. art. 5 ust. 2 - zapis, że umowa o pracę na czas określony może być rozwiązana w każdym czasie za trzydniowym wypowiedzeniem jest gorszy od normy kodeksowej (art. 33 kp). Natomiast art. 5 ust. 3 jest nie do przyjęcia z punktu widzenia zasady równego traktowania pracowników (art. 112 kp) i konstytucyjnej zasady równego traktowania podmiotów prawa (w tym wypadku kobiet w ciąży).
8. art. 7 ust. 1 - proponujemy wykreślenie całego tekstu po drugim przecinku, celem uniknięcia mnożenia „przyczyn obiektywnych” na niekorzyść pracownika.
9. art. 8 ust. 1 - nie do przyjęcia jest zapis proponowany w ustawie, ponieważ jest niekorzystny dla pracowników i sprzeczny z zasadami udzielenia urlopów określonymi w kodeksie pracy.
10. art. 9 ust. 1-4 - zapisy proponowane w ustawie niekorzystnie określają sytuację pracownika, zwłaszcza wtedy, gdy użytkownik zamierza zrezygnować z wykonania pracy przez pracownika czasowego przed upływem okresu wykonywania pracy (zwłaszcza, że zapisano możliwość rozwiązania umowy w art. 5 ust. 2).
11. art. 12 ust. 2. - artykuł ten jest zbędny w okresie jego zawierania do czasu wejścia Polski do UE. Umowa o pracę czasową zawarta na czas określony podlega przepisom kodeksu pracy. Zapis należy wykreślić.
12. art. 15 ust. 1 - proponujemy „uzgodnienie” z zakładową organizacją związkową o zamiarze powierzenia pracy czasowej pracownikowi agencji czasowej w miejsce zapisanej propozycji „informowania”. Ponadto w zakresie art. 15 ust. 2 uważamy, że informacja o wolnych miejscach pracy, na których użytkownik zamierza zatrudnić pracowników czasowych w okresie następującym po zakończeniu wykonywania pracy czasowej powinna być przedkładana tak pracownikom użytkownika, jak i organizacji związkowej u użytkownika, bez zbędnych wniosków czy żądań.
13. art. 18 - brak komunikacji treściowej między proponowaną ustawą i art. 2983 kp, zwłaszcza gdy chodzi o terminologię (w kp używany jest zwrot „agencja pracy tymczasowej,
a w ustawie „agencja pracy czasowej”)  oraz w zakresie odniesienia podmiotowego ustaw, jw. (ustawa o zasadach zatrudniania pracowników czasowych odnosi się do pracowników agencji, jak i do osób związanych z agencją umową cywilnoprawną, gdy tymczasem kp tylko do pracowników agencji).

Decyzja Prezydium KK nr 239/02 ws.  projektu rozporządzenia MPiPS ws. wysokości oraz warunków ustalania należności (...) z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” nie wnosi uwag do projektu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej ws. projektu rozporządzenia MPiPS
w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju.
Jednocześnie, z uwagi na negatywne stanowisko NSZZ „Solidarność” w stosunku do delegacji ustawowej zawartej w art. 775 § 4 Kp, domagamy się przywrócenia określania wysokości oraz warunków ustalania należności z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju dla pracowników zatrudnionych u pracodawców, których nie obejmuje art. 775 § 2 Kp. na zasadach przyjętych w nadesłanym projekcie.

Decyzja Prezydium KK nr 240/02 ws. opinii o projekcie rozporządzenia MPiPS ws. wysokości oraz warunków ustalania należności (...) z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” nie wnosi uwag do projektu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju.

Decyzja Prezydium KK nr 241/02 ws. opinii o projekcie ustawy o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych (...)

Prezydium Komisji Krajowej  NSZZ „Solidarność” negatywnie ocenia rządowy projekt ustawy o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zadania i kompetencje organów oraz organizację jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych.
Projekt ustawy, skierowany do Sejmu w dniu 10 października 2002 r., zawiera rozwiązania nie konsultowane ze związkami zawodowymi funkcjonującymi w resorcie finansów (dotyczy to zwłaszcza  przepisu „pracowniczego” tj. art. 31). Zapewnienia umieszczone w uzasadnieniu do projektu, iż w procesie konsultacji uwzględnione zostały opinie  związków  zawodowych działających w administracji celnej i skarbowej nie są więc prawdziwe.
Nie można zgodzić się także ze stwierdzeniem:  „Ułatwiona zostanie współpraca dużych podmiotów gospodarczych z organami podatkowymi poprzez utworzenie urzędów skarbowych wyspecjalizowanych w obsłudze takich właśnie podmiotów. Dzięki przyjętym rozwiązaniom prowadzenie kontroli wiązać się będzie z mniejszym obciążeniem kontrolowanego”.   Rzeczywistość będzie inna, gdyż dzięki powstaniu tych urzędów duże podmioty będą kontrolowane permanentnie. Wynika to wprost z założeń tworzenia nowych urzędów skarbowych, gdzie na 10 dużych podmiotów przypadać będzie jeden pracownik specjalistycznego urzędu skarbowego. Trudno mówić także o „mniejszym obciążeniu kontrolowanego”,  jeżeli po wprowadzeniu zmian duże podmioty rozliczać się będą mogły jedynie w nowych urzędach skarbowych, a to oznacza, iż niejednokrotnie odległość do urzędu skarbowego liczona będzie w setkach kilometrów.
Wątpliwości budzi stwierdzenie o przybliżaniu organizacji i kompetencji administracji skarbowej do standardów stosowanych w państwach Unii Europejskiej. W państwach Unii Europejskiej nie ma jednolitych struktur służb skarbowych. Rozwiązania są różne
w poszczególnych krajach – nie ma więc obowiązku dostosowywania naszych struktur do standardów stosowanych w UE. Świadczyć o tym może także treść załączonego do projektu ustawy pisma Komitetu Integracji Europejskiej znak DH/3019/2002/DPE z dnia 27 września 2002 roku.
 Wzrost w budżecie na  2003 rok planowanych wydatków majątkowych na urzędy skarbowe o niespełna 16,5 mln złotych w stosunku do 2002 roku nie wystarczy na usprawnienie działań organów celno-podatkowych. Konieczność przesunięcia środków finansowych do nowych urzędów spowoduje znaczne pogorszenie sytuacji w pozostałych urzędach, gdzie już w chwili obecnej sytuacja jest dramatyczna.
Wejście w  życie ustawy spowoduje  przenoszenie pracowników do nowych urzędów skarbowych, położonych  kilkaset kilometrów dalej. Konsekwencją tego będzie odchodzenie z pracy ludzi zatrudnionych aktualnie w ośrodkach zamiejscowych urzędów kontroli skarbowej. Dotyczy to w szczególności pracowników ośrodków zamiejscowych w dużych  obszarowo województwach. Oznacza to dodatkowo negatywny wpływ na sytuację i rozwój regionów (w uzasadnieniu zapewnia się, że takiego negatywnego wpływu nie będzie).
Prezydium Komisji Krajowej upoważnia Sekcję Krajową NSZZ „Solidarność” Pracowników Skarbowych do reprezentowania stanowiska Związku w toku prac parlamentarnych nad projektem  ustawy.

Załącznik do decyzji nr 241/02: Uwagi szczegółowe do projektu ustawy o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych (...)

Ad. art.1
Artykuł nie określa szczegółowych procedur funkcjonowania Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych. Oznaczać to będzie w wielu przypadkach, że brak kompromisu będzie równoznaczny z brakiem decyzji tego organu. Nie wiadomo, czy decyzje podjęte przez ten organ będą wiążące dla poszczególnych jednostek organizacyjnych funkcjonujących na terenie województwa. Udział wojewody w Wojewódzkich Kolegiach Skarbowych,  jako reprezentanta rządu w terenie (z uzasadnienia projektu ustawy) jest kontrowersyjny. Nie sprawuje on zwierzchnictwa w stosunku do administracji specjalnej jaką jest administracja podatkowa i celna, budzi więc wątpliwość jego udział w posiedzeniach Kolegium. Przedstawicielami rządu
w terenie są także  dyrektorzy izb skarbowych i urzędów kontroli skarbowej oraz naczelnicy urzędów skarbowych. W związku z tym udział wojewody może wyglądać na próbę wywierania politycznych nacisków na organy skarbowe. W art. 1 ust. 9 ustawy o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych określono bowiem, że Kolegia działają w granicach określonych ustawami oraz zgodnie z polityką rządu. Może to być zatem podstawą do uznania, iż to rząd będzie decydował o tym, które kontrole mają dotyczyć określonych podatników i w stosunku do których podatników podejmowanie działań jest zgodne z polityką rządu, a w stosunku do których nie jest zgodne.
Aktualnie  uprawnienia koordynacyjne w stosunku do podległych sobie organów posiada Minister Finansów i nie wydaje się właściwym przekazywanie tych uprawnień do innych organów. Z jednej strony może to spowodować prowadzenie odmiennej polityki fiskalnej
w zależności od koncepcji przyjętej przez poszczególne kolegia skarbowe, z drugiej zaś działania kolegiów mogą spowodować rozmycie odpowiedzialności za realizowanie dochodów budżetu państwa. Nie jest zatem konieczne powoływanie nowego organu w postaci Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych, skoro cała administracja skarbowa i bez tego organu ma obowiązek działać zgodnie z polityką rządu i państwa polskiego.
Typowanie podmiotów do kontroli przez Wojewódzkie Kolegia Skarbowe uznać należy za kolejny krok w kierunku ochrony określonych grup podatników. Kto ma być kontrolowany, powinno wynikać jedynie z ogólnych założeń polityki fiskalnej państwa, a wpływ na to kierowników jednostek podległych Ministrowi Finansów powinien być marginalny. Brak zmian w tym zakresie (projekt ustawy nie przewiduje rozwiązań mających wykluczyć przypadki ochrony „zaprzyjaźnionych” podatników) uważać należy za poważny błąd planowanej reformy.  

Ad. art.7 pkt. 5 (art. 8 ust. 4-9 ustawy z dnia 28 września 1991 roku o kontroli skarbowej).
Przepis jedynie stwarza pozory, że dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej powoływani będą w drodze konkursu. W art. 8 ust.  7 ustawy o kontroli skarbowej z bliżej nieznanych przyczyn określa się, że konkurs przeprowadza się w wypadku, gdy zgłosiło się do niego co najmniej 3 uczestników. Biorąc pod uwagę zakres postępowania egzaminacyjnego przed komisją konkursową (§ 10 i § 11 rozporządzenia w sprawie organizacji i trybu przeprowadzania konkursu na stanowisko dyrektora urzędu kontroli skarbowej) zapis jest zbędny. O tym, czy kandydat posiada odpowiednie kwalifikacje i predyspozycje decydować powinien wynik osiągnięty
w postępowaniu egzaminacyjnym, a kwalifikacje i predyspozycje nie zależą w żadnym stopniu od ilości uczestników konkursu (lepszy jeden dobry kandydat niż kilku złych). Ustawodawcy prawdopodobnie chodzi o umożliwienie Generalnemu Inspektorowi Kontroli Skarbowej powoływania dyrektorów bez konkursu w przypadku braku możliwości jego przeprowadzenia (art. 8 ust. 8 ustawy o kontroli skarbowej). Podobnie jest z określoną w tym samym przepisie ustawy o kontroli skarbowej możliwością powoływania przez Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej dyrektora urzędu bez przeprowadzenia konkursu, jeżeli żaden z kandydatów nie uzyska pozytywnej opinii Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej. Jest to zresztą zapis niespójny z przepisami wykonawczymi z uwagi na to, że zgodnie z tymi przepisami GIKS opinie o kandydatach wydaje nie przed rozpoczęciem konkursu – lecz po jego rozstrzygnięciu (a więc przeprowadzeniu). Nieporozumieniem jest także określona w § 11 ust. 6 rozporządzenia wykonawczego możliwość uznania za nierozstrzygnięty konkurs wtedy, gdy Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej nie da wyłonionemu kandydatowi pozytywnej opinii.
Niezrozumiała  jest określona w § 8 rozporządzenia wykonawczego procedura dopuszczania uczestników do konkursu. Albo złożyli wymagane dokumenty określone w § 5 rozporządzenia wykonawczego – albo nie złożyli. W pierwszym przypadku komisja konkursowa powinna stwierdzić jedynie fakt kompletności dokumentów w drugim zaś -  stwierdzić ich kompletność. Jakiekolwiek głosowanie, dyskusja czy też prezentacja (zwłaszcza prowadzona przez osoby trzecie)  nie powinny mieć miejsca, gdyż mogłoby to stwarzać możliwość manipulacji. Pożądane natomiast byłoby wprowadzenie przepisów określających obowiązek występowania przez komisję konkursową do kandydata o ewentualne uzupełnienie w określonym terminie brakujących dokumentów oraz o możliwość odwołania się od decyzji komisji konkursowej w wypadku odmowy dopuszczenia do udziału w konkursie. W celu uniknięcia dowolności rozstrzygnięć w tym względzie należy albo zrezygnować z zapisu zawartego w art. 8 ust. 4 pkt 1 ustawy o kontroli skarbowej mówiącego o „innym wykształceniu magisterskim
o specjalności przydatnej do kontroli skarbowej”, albo też ściśle określić znaczenie słów „inne wyższe wykształcenie magisterskie o specjalności przydatnej do kontroli skarbowej”.  Wątpliwości budzi także brak zapisu o możliwości wglądu w dokumentację konkursową kandydatów.
Sposób powoływania kierowników jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Finansów powinien być jedynie częścią polityki kadrowej prowadzonej w resorcie. Brak konsekwencji twórców reformy w tym zakresie powoduje, że w większości przypadków dyrektorzy izb i urzędów kontroli skarbowej oraz naczelnicy urzędów skarbowych pełnić będą swoje funkcje aż do osiągnięcia wieku emerytalnego bez względu na to, jaka jest jakość funkcjonowania podległych im urzędów. Nie jest to sytuacja do zaakceptowania, gdyż jak pokazuje praktyka, im dłuższy staż sprawowania funkcji w aparacie skarbowym, tym trudniejsze, a czasem wręcz niemożliwe staje się zachowanie obiektywnych ocen i  dystansowanie się od zawieranych (co zrozumiałe) znajomości różnego typu. Problem ten szczególnie mocno występuje w mniejszych ośrodkach, gdzie od lat daje się zauważyć zacieśnianie związków pomiędzy kierownikami urzędów sprawujących od dłuższego czasu swoje funkcje
z podlegającymi im podatnikami oraz podległymi pracownikami.
Kolejnym problemem związanym z polityką kadrową w resorcie finansów jest brak przepisów normujących cykliczną (np. coroczną) ocenę jakości pracy kierowników jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Finansów. Oceny takie powinny być jednym
z najważniejszych kryteriów sprawowania funkcji kierowniczych, a zasady i sposób ich funkcjonowania należy opracować i wprowadzić w życie jak najszybciej i to w ramach przeprowadzanej aktualnie reformy. Jeżeli rząd decyduje się na reformę służb skarbowych,
to niezbędne jest dokonanie najpierw merytorycznej oceny pracy dyrektorów izb skarbowych, urzędów kontroli skarbowej, naczelników urzędów skarbowych oraz kadr kierowniczych
w Ministerstwie Finansów. Brak unormowań w tym zakresie sprawia wrażenie, że tak naprawdę nie chodzi o usprawnienie działań fiskusa, lecz stworzenie nowych stanowisk kierowniczych dla tzw. „swoich”, przy jednoczesnym zachowaniu status quo osób już będących kierownikami. Świadczyć może o tym fakt niedokonywania ocen kadry kierowniczej w aparacie skarbowym od kilkunastu lat. Potwierdzeniem braku determinacji w tym zakresie jest niewykonanie do chwili obecnej decyzji nr 2/KA Ministra Finansów z dnia 23 czerwca 1998 r. w sprawie dokonania ocen kwalifikacyjnych dyrektorów oraz wicedyrektorów departamentów i biur, zatrudnionych
w Ministerstwie Finansów, dyrektorów i wicedyrektorów izb skarbowych, dyrektorów
i wicedyrektorów urzędów kontroli skarbowej oraz naczelników  urzędów skarbowych. 
Działające w resorcie finansów związki zawodowe od kilku lat podnoszą powyższe kwestie jako bardzo istotne dla poprawy funkcjonowania służb skarbowych. Niestety, ze strony kierownictwa Ministerstwa Finansów nie widać zainteresowania,  a inne propozycje w tym zakresie
(np. wprowadzenie rotacji czy kadencyjności na  najwyższych stanowiskach kierowniczych
w urzędach podległych Ministrowi Finansów)  nie znajdują zrozumienia.  

Ad. art. 14 pkt. 1 lit. „e”  (art. 5 ust. 5e i 5f ustawy z dnia 21 czerwca 1996 roku o urzędach
i izbach skarbowych).
Proponowany zapis art. 5 ust. 5e ustawy o urzędach i izbach skarbowych de facto umożliwia niepowoływanie kandydata na stanowisko dyrektora izby skarbowej lub naczelnika urzędu skarbowego bez podania uzasadnienia. Brak jest kryteriów, na podstawie których można stwierdzić, iż kandydat „nie gwarantuje obiektywnego wypełniania obowiązków dyrektora izby skarbowej lub naczelnika urzędu skarbowego”. Pozostawienie tego przepisu w zaproponowanym brzmieniu  pozwoli na obsadzanie stanowisk nie na zasadach doboru najlepszego merytorycznie kandydata – lecz na zasadach doboru niemerytorycznego, być może nawet politycznego.  Umożliwia to dodatkowo zapis art. 5 ust. 5f ustawy o urzędach i izbach skarbowych. Wątpliwości budzą także zapisy rozporządzenia w sprawie trybu powoływania komisji
i przeprowadzania konkursów na stanowiska dyrektorów izb skarbowych i naczelników urzędów skarbowych. Nie jest jasne co oznacza zapis § 2 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego,
iż „członkowie komisji powoływani są spośród osób, których wiedza i doświadczenie zawodowe dają rękojmię prawidłowego wykonywania zadań komisji”?  Brak jest procedur odwoławczych
w przypadku odmowy dopuszczenia kandydata do konkursu.

Ad. art. 14 pkt. 1 lit. „j”  (art. 5 ust. 9a-9c ustawy z dnia 21 czerwca 1996 roku o urzędach
i izbach skarbowych).
Powyższe przepisy przewidują powstanie dodatkowych wyspecjalizowanych urzędów skarbowych ds. obsługi podmiotów wymienionych w art. 5 ust. 9b ustawy o izbach i urzędach skarbowych. Naszym zdaniem konstrukcja budżetu państwa na 2003 rok nie pozwala na poniesienie jakichkolwiek dodatkowych nakładów na utworzenie nowych wyspecjalizowanych urzędów skarbowych, gdyż może to spowodować pogorszenie funkcjonowania już istniejących jednostek poprzez uszczuplenie ich budżetów. Efektem takich działań może być obniżenie planowanych wpływów podatkowych. Już w 2002 roku Sejmowa Komisja Finansów Publicznych musiała podjąć decyzję o przeznaczeniu dodatkowych 51 mln zł na funkcjonowanie istniejących urzędów skarbowych. Tworzenie dodatkowych urzędów deficyt ten jeszcze zwiększy. Zamiast tworzyć nowe urzędy skarbowe należy raczej wrócić do takiej organizacji służb skarbowych, jaka miała miejsce jeszcze kilka lat temu, gdy w ramach struktur wszystkich urzędów skarbowych funkcjonowały komórki obsługujące duże podmioty. Pozwoliłoby to przede wszystkim na zatrzymanie wykształconej olbrzymim kosztem wykwalifikowanej kadry pracowniczej, która przenoszona do pracy w urzędach odległych, nierzadko setki  kilometrów od miejsca obecnej pracy, przy braku gwarancji dotychczasowego poziomu płacy będzie odchodzić ze służb skarbowych. Proponowane rozwiązanie pozwoliłoby ponadto na uzyskanie znacznych oszczędności finansowych (niepotrzebne zakupy i wyposażanie nowych budynków oraz wypłacanie odpraw odchodzącym pracownikom). Tworzenie nowych, wyspecjalizowanych urzędów skarbowych wpłynie także na nieefektywne wykorzystanie pracowników i spadek skuteczności walki ze zorganizowaną przestępczością, szarą i czarną strefą gospodarki. Jeżeli prawdą jest, że po reorganizacji w Urzędzie Kontroli Skarbowej w Warszawie łącznie
z ośrodkami zamiejscowymi pozostanie około 40% dotychczasowego stanu osobowego, to
w żaden sposób ta liczba pracowników nie zaspokoi potrzeb kontroli skarbowej wynikających ze znowelizowanej ustawy o kontroli skarbowej. Należy przy tym podkreślić, że w Warszawie jak nigdzie indziej zbiegają się interesy największych grup przestępczych w Polsce, co od dawna powoduje olbrzymie zapotrzebowanie na kontrolę skarbową. Mimo tego, proponowana reforma nie zwiększa ilości etatów w służbach skarbowych Mazowsza, a utworzenie nowych urzędów zmniejszy dodatkowo liczbę pracowników merytorycznych (konieczność utworzenia w nowych urzędach stanowisk administracyjnych).

Ad. art. 22 
Powyższy przepis dokonuje zmian w ustawie z dnia 24 lipca 1999 roku o Służbie Celnej. Dodany art. 22b określa zasady przechodzenia pracowników Ministerstwa Finansów, izb
i urzędów skarbowych oraz urzędów kontroli skarbowej do służby celnej. Wśród proponowanych przepisów nie ma jednak żadnych regulacji zapewniających przechodzącym pracownikom dotychczasowe wynagrodzenia, co może powodować próbę ich obniżenia. Naszym zdaniem, należy bezwzględnie zapewnić przejście do administracji celnej na co najmniej dotychczasowych warunkach płacowych. Gwarancja dotychczasowego wynagrodzenia nie może opierać się na dobrej lub złej woli dysponenta okrojonego środka specjalnego w służbach celnych, dlatego też powinna w tym zakresie zostać wprowadzona regulacja ustawowa. Uzasadnieniem dla takiego stanowiska jest fakt przejęcia przez szczególny nadzór dotychczasowych zadań inspektora kontroli skarbowej. Rozszerzony o podatek akcyzowy zakres szczególnego nadzoru znacząco zwiększa stopień ich odpowiedzialności za poczynione ustalenia i nakłada na pracowników konieczność poddania się intensywnemu i szybkiemu samokształceniu w zakresie podatku akcyzowego. Brak godnych warunków płacowych może spowodować ucieczkę pracowników
z tej służby i ewentualny napływ nowych, niedoświadczonych kadr, co w efekcie prowadzić może do gwałtownego spadku wpływów z akcyzy. Z punktu widzenia pracowników, wskazane jest także, aby wszyscy pracownicy szczególnego nadzoru akcyzowego przechodzący do służb celnych stali się funkcjonariuszami celnymi. Jeżeli takimi są pracownicy obsługi w urzędach celnych, to nie mogą nimi nie być byli pracownicy szczególnego nadzoru podatkowego, posiadający nie tylko właściwe przygotowanie merytoryczne i duże doświadczenie w pracy
w szczególnym nadzorze podatkowym, ale także często wykształcenie wyższe w technologii rolno-spożywczej, bądź inne,  przydatne przy wykonywaniu szczególnego nadzoru. Ponadto,
w związku z tym, że pracownicy szczególnego nadzoru akcyzowego będą wykonywać nadal czynności, które wykonywali dotychczas, należy zapisem ustawowym zwolnić ich
z obowiązku odbywania służby przygotowawczej określonej w ustawie o służbie celnej.

Ad. art. 24 
Ustawa z dnia 21 grudnia 2001 roku o zmianie ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2001 roku Nr 154, poz. 1799) wprowadziła w ustawie z dnia 23 grudnia 1999 roku o kształtowaniu wynagrodzeń
w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 110, poz. 1255
ze zmianami)  przepis (art. 29d), zgodnie z którym w 2002 roku wynagrodzenia finansowane
ze środków, o których mowa w art. 9 ust. 3 pkt 1 tej ustawy nie mogą przekroczyć wielkości wynagrodzeń finansowanych z tych środków w 2001 roku. Ze względu na to, że zapis art. 29d spowodował realną groźbę niewypłacania w IV kwartale 2002 roku wynagrodzeń prowizyjnych komornikom skarbowym, w opiniowanym projekcie ustawy przewidziano (w art. 24) zmianę art. 29d ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej wyłączającą z ustawowego ograniczenia wypłaty wynagrodzeń prowizyjnych finansowanych ze środków specjalnych funkcjonujących na podstawie art. 8a ust. 3 ustawy z dnia 21 czerwca 1996 roku o urzędach i izbach skarbowych (Dz. U. Nr 106, poz. 489 ze zmianami) i wypłacanych na podstawie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 października 1999 roku w sprawie określenia uprawnień szczególnych w zakresie płac i innych świadczeń, zasad przyznawania tych świadczeń i ich wysokości oraz określenia dodatków do wynagrodzenia przysługujących niektórym kategoriom członków korpusu służby cywilnej (Dz. U. Nr 89, poz. 997 ze zmianami). Opóźnienie prac legislacyjnych nad opiniowanym projektem ustawy spowodowało, że jej przepisy nie wejdą w życie w 2002 roku, co oznacza, że dla tych członków korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach skarbowych, którzy otrzymują wynagrodzenia prowizyjne wypłacane ze środka specjalnego, będą wstrzymane wypłaty tych wynagrodzeń. Oznacza to zarazem, że art. 24 projektu ustawy jest bezprzedmiotowy.

Ad. art. 31 
Powyższy przepis umożliwia przenoszenie pracowników Ministerstwa Finansów, izb i urzędów skarbowych oraz urzędów kontroli skarbowej pomiędzy tymi jednostkami. Określa również zasady, jakie mają obowiązywać przy przenoszeniu pracowników. Treść tego przepisu nie została poddana konsultacji z Sekcją Krajową NSZZ „Solidarność” Pracowników Skarbowych. Konsultowano natomiast inny zapis, zgodnie z którym przeniesienie pracownika do innego urzędu położonego w innej miejscowości uzależnione było od zgody przenoszonego. Zmiana przepisu i umożliwienie przeniesienia pracownika do innej miejscowości bez jego zgody jest w sposób oczywisty mniej korzystna dla pracowników.
Przepisy normujące przenoszenie pracowników do innych jednostek organizacyjnych nie gwarantują im dotychczasowego wynagrodzenia ani stanowiska pracy. Dzieje się tak nawet w przypadku najlepiej przygotowanych do służby pracowników będących inspektorami kontroli skarbowej. Taka sytuacja dziwi z uwagi na utrzymanie w budżecie państwa na 2003 rok sumy wynagrodzeń w służbach skarbowych na dotychczasowym poziomie, przy jednocześnie założonej tej samej liczbie etatów. Może to być powodem odchodzenia pracowników ze służby, zwłaszcza tych najbardziej doświadczonych, mających prawo do wcześniejszej emerytury.  Dla nich niższa płaca i niższe stanowisko w nowym miejscu pracy będzie bodźcem do odchodzenia z resortu, należy więc ustawowo zagwarantować dotychczasowe wynagrodzenia wszystkim przenoszonym pracownikom służb skarbowych na nowych stanowiskach pracy.   

Gdańsk, 9.12.2002 r.        
 
Decyzja Prezydium KK nr 242/02 ws. opinii o projekcie ustawy o kinematografii

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” negatywnie opiniuje projekt ustawy o kinematografii. Prezydium KK uznaje za niepokojącą tendencję do centralizacji, wynikającą z treści projektu ustawy, gdyż nie zabezpiecza to przyszłości kinematografii. Zasada funkcjonowania nowotworzonego Instytutu Sztuki Filmowej, według której minister kultury ma być jedyną osobą zarządzającą kinematografią, doprowadzi do upolitycznienia tej ważnej sfery działalności kulturalnej i nie gwarantuje ciągłości oraz rozwoju sztuki filmowej w Polsce.
System finansowania kinematografii zaproponowany w art. 12 ustawy, nie zapewnia właściwych środków na działalność statutową. Planowane dofinansowanie,  których źródłem mają być dochody z gier liczbowych, jest określone w sposób zbyt ogólny, a tym samym nie gwarantujący odpowiedniej wysokości dopłat.
Przez wzgląd na oczywistą potrzebę ochrony narodowych zasobów filmowych należy mieć wątpliwości, czy właściwym kierunkiem tego działania będzie wynikające z art. 35 ustawy, obniżanie rangi Filmoteki Narodowej poprzez włączanie jej w struktury Biblioteki Narodowej.
Nie do zaakceptowania w obecnej sytuacji na rynku pracy są zapisy art. 29 ustawy, będące w rzeczywistości ukrytą formą likwidacji miejsc pracy specjalistów w instytucjach filmowych, realizowanej w dodatku bez zapewnienia niezbędnych osłon socjalnych.

Decyzja Prezydium KK nr 243/02 ws. upoważnienia do zaopiniowania aktu prawnego

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” postanawia udzielić upoważnienia dla członka Prezydium KK Zbigniewa Kruszyńskiego do   wyrażenia opinii Związku o rozporządzeniu ministra finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów (przychodów) oraz zwolnienia niektórych grup płatników z obowiązku pobrania podatku.