23 kwietnia 2002 (75-79/2002)

Decyzja Prezydium KK nr 75/02 ws. akceptacji stanowiska zespołu ds. ubezpieczeń społecznych Komisji Trójstronnej

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” akceptuje stanowisko zespołu Komisji Trójstronnej ds. Ubezpieczeń Społecznych w sprawie projektu ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych przyjęte w dniu 22 kwietnia 2002 roku.

Załącznik do decyzji Prezydium KK nr 75/02

Stanowisko Zespołu Komisji Trójstronnej ds. Ubezpieczeń Społecznych w sprawie projektu ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych przyjęte w dniu 22 kwietnia 2002 roku.
1. Zespół Komisji Trójstronnej ds. ubezpieczeń społecznych uznaje, że projektowana ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych jest zgodna z intencjami deklarowanymi podczas wprowadzania reformy systemu ubezpieczeń społecznych w zakresie wdrożenia zasady zróżnicowanej składki, zależnej od poziomu zagrożeń zawodowych i skutków tych zagrożeń zapisanej w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
2. Zespół pozytywnie ocenia fakt, że w projekcie ustawy zapewniono:
• zrównanie uprawnień podmiotów gospodarczych i ubezpieczonych poprzez wprowadzenie zasady, że z tytułu ubezpieczenia wypadkowego osobom prowadzącym działalność gospodarczą przysługują analogiczne uprawnienia jak pracownikom,
• odstąpienie od istniejącej zasady, że niektóre podmioty gospodarcze same finansują swoim pracownikom jednorazowe odszkodowania z tytułu wypadków w pracy podczas gdy dla pracowników innych podmiotów odszkodowania te finansuje Fundusz Ubezpieczeń Społecznych,
• stworzenie osobom fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą możliwości uzyskania jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadków, które miały miejsce w okresie od dnia l stycznia 1999 r.,
• stworzenie możliwości uzyskania jednorazowych odszkodowań pracownikom, którym nie zostały one wypłacone z uwagi na upadłość pracodawcy.

3. Zespół uznaje, że projekt ustawy kierowany do Sejmu powinien zawierać, w porównaniu z projektem przekazanym partnerom społecznym do konsultacji, zmiany zmierzające do:
• zachowania dotychczasowej zasady, iż wysokość jednorazowego odszkodowania będzie zależna jedynie od procentu uszczerbku na zdrowiu i nie będzie uzależniana od indywidualnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, podstawą do określenia wysokości odszkodowania za każdy procent uszczerbku na zdrowiu będzie docelowo kwota 20% przeciętnego wynagrodzenia, jednakże w roku 2003 wskaźnik ten będzie wynosił 16%, w 2004 r. - 17%, w 2005 r. - 18%, w 2006 r. - 19%, w 2007 r. - 20%,
• zachowania dotychczasowej zasady, iż renta wypadkowa nie może być niższa niż 60% podstawy jej wymiaru dla osoby częściowo niezdolnej do pracy i 80% dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy,
• zachowania zasady, że osoba uprawniona równocześnie do renty  wypadkowej  i emerytury może otrzymywać jedno z tych świadczeń w całości i połowę drugiego, jednakże w takiej sytuacji nie może uzyskiwać już dodatkowych dochodów ze źródeł podlegających   "oskładkowaniu"   na   ubezpieczenia   społeczne   -   w   przypadku uzyskiwania takich dochodów utraci prawo do połowy drugiego świadczenia,
• wprowadzenia   zasady,   że   wobec   osób   pobierających   rentę   wypadkowa   będą stosowane obecnie obowiązujące powszechne zasady zawieszalności świadczeń w przypadku    uzyskiwania    dodatkowych    dochodów    ze    źródeł    podlegających "oskładkowaniu" na ubezpieczenie społeczne,
• określenia momentu wdrożenia wszystkich przepisów ustawy w taki sposób, aby Zakład   Ubezpieczeń   Społecznych   był   organizacyjnie   przygotowany   do   pełnej realizacji jej postanowień, co oznaczać będzie przesunięcie terminów indywidualnego określania wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe dla wszystkich płatników, których  będzie   dotyczyła  ta  zasada,   proponowanych   w  pierwotnym  projekcie rządowym, jednakże nie dalej niż na dzień l kwietnia 2006 r. przy zachowaniu zasady, że od początku 2003 r. rozpocznie się różnicowanie wysokości składki dla płatników, uzależnione od grup działalności,
• objęcia    docelowo    systemem    indywidualnego    wymiaru    składki    wypadkowej wszystkich płatników zatrudniających co najmniej 10 pracowników - tj. płatników zobowiązanych do składania Z-10,
• zapewnienia   działaczom   związkowym   ochrony   wypadkowej   także   w   czasie wykonywania zadań związkowych,
• utrzymania ograniczenia, iż wysokość najniższej składki nie może być niższa niż 25%  składki najwyższej tylko czasowo, przez okres nie dłuższy niż do l kwietnia 2007 r.,
• utrzymania ograniczenia, iż wysokość składki wymierzanej płatnikom nie może różnić się o więcej niż 20% od składki określonej dla grupy działalności tylko czasowo, przez okres nie dłuższy niż 3 lata od momentu rozpoczęcia indywidualnego określania wymiaru składki dla każdego płatnika.

4. Zespół uznaje, iż w ostatecznym projekcie ustawy powinny zostać zachowane propozycje zawarte w projekcie przekazanym partnerom społecznym do konsultacji, zmierzające do:
• zapewnienia pracownikom, którzy ulegną wypadkowi w drodze do i z pracy, prawa do rent bez dodatkowych warunków (np. stażowych) finansowanych z funduszu rentowego, z zachowaniem dotychczasowych zasad przyznawania i wypłaty zasiłku chorobowego,
• zachowania odpisu na prewencję wypadkową nie niższego niż 1% wpłaconych składek na ubezpieczenie wypadkowe.
5. Zespół uznaje, że konieczne jest docelowo księgowe wyodrębnienie i samofinansowanie się funduszu wypadkowego. Termin wdrożenia tej zasady powinien zostać ustalony przez strony Komisji Trójstronnej, w drodze porozumienia, do końca 2004 r., po dokonaniu analizy praktycznej realizacji następujących elementów systemu ubezpieczeń wypadkowych, oraz ewentualnym dokonaniu niezbędnych zmian legislacyjnych: funkcjonowanie systemu nadzoru nad funduszem wypadkowym,
•efektywność dotychczasowego wykorzystywania środków funduszu prewencyjnego i celowość jego zwiększania,
• kontrola rzetelności informacji przekazywanych przez płatników, będących podstawą określania przez ZUS składki na ubezpieczenie wypadkowe,
• perspektywy osiągnięcia zbilansowania się funduszu wypadkowego.

6. Nie osiągnięto porozumienia w kwestii propozycji odstąpienia od prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadków w drodze do i z pracy.
Parafowano:
6. Nie osiągnięto porozumienia w kwestii propozycji odstąpienia od prawa do
Parafowano:

Decyzja Prezydium KK nr 76/02 ws. opinii o projekcie ustawy - Ordynacja podatkowa

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, opiniując zmiany do ustawy Ordynacja podatkowa przedstawione w projekcie Ministra Finansów z dnia 18.03.2002 r., stwierdza, że nie wzmacniają one w wystarczający sposób uprawnień podatnika, płatnika, inkasenta.
Wiele zmian można uznać za pozytywne, jednak część propozycji należy ocenić w sposób zdecydowanie  negatywny, jako prowadzące do znacznego pogorszenia obecnego stanu prawnego w zakresie prawa podatkowego. Za szczególnie niekorzystne uznajemy propozycje:
- wprowadzenia klauzuli „obejścia prawa podatkowego”,  umożliwiającej dowolną interpretację czynności prawnych dokonywanych przez podatnika;
- zmiany zasad zabezpieczenia wykonania zobowiązań podatkowych, ze szczególnym uwzględnieniem rozszerzenia zakresu stosowania hipoteki przymusowej;
- wydawania po zakończeniu roku podatkowego decyzji określających zobowiązania
z tytułu deklarowanych wysokości zaliczek na podatek;
- zawieszania okresu przedawnienia zobowiązań podatkowych na okres postępowania podatkowego egzekucyjnego czy postępowania przed NSA;
- wprowadzenia zasady przekazywania przez banki z własnej inicjatywy informacji
o posiadaczach nowo zakładanych rachunków bankowych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą;
- rozszerzenia zakresu odpowiedzialności osób trzecich o zaległości podatkowe przejęte przez następców prawnych podatnika, w tym spadkobierców.

Załącznik do decyzji Prezydium KK nr 76/02 - Opinia szczegółowa o projekcie ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Dział pierwszy „Przepisy ogólne”

1. Korzystny wpływ na dogodność i szybkość rozliczeń podatkowych ma zapis umożliwiający składanie deklaracji podatkowych  za pośrednictwem internetu (art. 3a projektu). Deklaracje składane w formie elektronicznej wymagać będą złożenia przez składającego podpisu elektronicznego i traktowane będą na równi z deklaracjami składanymi w formie pisemnej. Niepokój w praktycznej realizacji tego zapisu budzić jednak może stan odpowiedniego przygotowana technicznego urzędów skarbowych. Ponadto skorzystanie z elektronicznego przesyłania deklaracji będzie możliwe dopiero po rzeczywistym umożliwieniu podatnikom posługiwania się podpisem elektronicznym.    
2. Projekt przewiduje znaczne rozszerzenie - w stosunku do definicji zawartej w ustawie Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. z roku 1999 nr 101, poz. 1178) - definicji działalności gospodarczej (art. 3b projektu). Obowiązujący zakres tej definicji ukształtowany w powyższej ustawie powodował komplikacje i wątpliwości na gruncie prawa podatkowego, stąd zdefiniowanie działalności gospodarczej na gruncie Ordynacji uznać należy za pożądane. 
3. Potrzebnym przepisem jest proponowany art. 12a. Formułuje on zakaz rozszerzającej wykładni przepisów prawa podatkowego. Zapis ten jednak to tylko powtórzenie fundamentalnego dla prawa podatkowego art. 217 Konstytucji. Wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe stanowią wyjątek od zasady powszechności i równości opodatkowania. Stąd też poszerzanie obowiązków podatkowych określonych w ustawach, a także  jakakolwiek wykładnia rozszerzająca przepisów wprowadzających ulgi podatkowe jest niedopuszczalna. Słuszność wprowadzenia przedmiotowego zapisu potwierdzona jest od dawna jednolitą linią orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz poglądami nauki prawa podatkowego.
4. Swój wyraz normatywny znajduje także w nowelizacji (art. 12b) zasada lex retro non agit. Wynikająca z istoty prawa zasada ugruntowana została już w prawie podatkowym poprzez orzecznictwo i piśmiennictwo. W proponowanym brzmieniu zasada nieretroaktywności prawa podatkowego nie jest sformułowana bezwzględnie - przepisy prawa podatkowego (w tym akty wykonawcze) wchodzące w życie mogą stanowić inaczej o swojej mocy obowiązującej. Należy jednak wyrazić przekonanie, iż - zgodnie z dotychczasową linią orzecznictwa - będą to sytuacje wyjątkowe, nie skutkujące pogorszeniem sytuacji podatników.
5. W celu przeciwdziałania nadużyciom podatkowym proponuje się w art. 12c projektu wprowadzenie klauzuli obejścia prawa podatkowego. Jest to zmiana w istocie swej bardzo niekorzystna dla podatnika, wyposażająca organy podatkowe w zbyt duży zakres swobody interpretacji czynności prawnych dokonywanych przez podatnika. W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego utrwalił się pogląd, iż treść umowy cywilnoprawnej ma skutek wyłącznie pomiędzy stronami tej umowy. Umowa ta nie może modyfikować treści obowiązku podatkowego, który jest stosunkiem administracyjno-prawnym.  W świetle orzecznictwa sądowego nie budzi także wątpliwości prawo organów podatkowych do samodzielnego dokonywania oceny zawartych umów pod kątem zgodności z przepisami podatkowymi. Uzasadnione obawy budzi jednak zapis uprawniający organy podatkowe do zignorowania skutków podatkowych czynności prawnych „pozorowanych” lub dokonanych w celu uniknięcia opodatkowania (tak jak dotychczas nie będzie miało wpływu na ważność dokonanej czynności). Regulacja powyższa może skłonić organy podatkowe do nadużywania przyznanych im uprawnień. Jej wprowadzenie w życie może wpłynąć niekorzystnie na pewność obrotu gospodarczego, a jednocześnie narazić podatników na długotrwałe spory z organami podatkowymi o interpretację dokonanych czynności cywilnoprawnych, zawartych umów.  

Dział drugi „Właściwość organów podatkowych”

1. Za najważniejszą zmianę w tym dziale uznać należy przepisy art. 14, 14 a-c projektu, dotyczące interpretacji prawa podatkowego. Są to zapisy o dużym wpływie na wzmocnienie sytuacji podatnika wobec organów podatkowych. W myśl proponowanej regulacji, zastosowanie się podatnika, płatnika i inkasenta nie tylko do interpretacji przepisów prawa podatkowego, dokonanej przez Ministra Finansów, ale i informacji urzędów i izb skarbowych o stosowaniu przepisów podatkowych w sprawie indywidualnej, nie może powodować dla nich negatywnych konsekwencji. Korzystnie rozszerzono niniejszym krąg podmiotów podlegających ochronie przed negatywnymi skutkami zastosowania się do interpretacji czy informacji organów podatkowych.  Zgodnie z projektem, interpretacje Ministra Finansów będą wiążące dla organów podatkowych i organów kontroli skarbowej, co niewątpliwie pozytywnie wpłynie na jednolitość stosowania prawa podatkowego. Przedmiotem krytyki jest na gruncie obowiązujących przepisów podział interpretacji Ministra Finansów na te o charakterze urzędowym, jak i te o charakterze wewnętrznym - tylko zastosowanie się do tych pierwszych nie może szkodzić i tylko one muszą być zamieszczane w Biuletynie Skarbowym. Proponowana regulacja (art. 14 § 1 i 2 projektu) zmienia tę sytuację na bardziej korzystną dla podatnika, gdyż nadaje charakter „urzędowej” interpretacji wszelkim interpretacjom kierowanym przez Ministra Finansów do organów podatkowych i organów kontroli skarbowej, a dotyczącym ogólnych problemów prawa podatkowego. W projekcie wyraźnie wskazuje się także proceduralne możliwości naprawienia szkody powstałej wskutek zastosowania się podatnika, płatnika i inkasenta do błędnej wykładni przepisów podatkowych. Dotychczas skutki prawne takich sytuacji budziły szereg wątpliwości i w dużej mierze negatywnie odbijały się na sytuacji podatnika. Zaproponowany w art. 14 § 3 zakres szkody nie obejmuje jednak nadal zobowiązania podatkowego powstałego w wyniku poprawnej interpretacji prawa podatkowego a jedynie m.in. nienaliczanie odsetek za zwłokę, nieustalanie dodatkowych zobowiązań w VAT. Taka regulacja jest niezgodna z obowiązującym porządkiem prawnym i zasadą sprawiedliwości podatkowej.
Za pozytywne należy uznać wyodrębnienie i rozbudowanie przepisów dotyczących informacji udzielanych podatnikom, płatnikom i inkasentom w ich indywidualnych sprawach podatkowych (dodane art. 14 a-c). Do interpretacji spraw trudnych, budzących wątpliwości zobowiązano izby skarbowe, czyli organy podatkowe II instancji. Projekt przewiduje określenie elementów, jakie powinna zawierać odpowiedź urzędu oraz izby na zapytanie podatnika -  musi się tam znaleźć zarówno ocena prawna twierdzeń pytającego jak i podstawa prawna takiego stanowiska.   Proponowane rozwiązania niewątpliwie wpłyną na rangę, jakość udzielanych wyjaśnień, zwłaszcza w kontekście ewentualnego sądowego postępowania odwoławczego.

Dział trzeci „Zobowiązania podatkowe”

1. Za niekorzystnie należy uznać proponowane zmiany w zasadach zabezpieczenia wykonania zobowiązań podatkowych. Prowadzą one w szczególności do znacznego rozszerzenia zakresu stosowania hipoteki przymusowej. Analiza obowiązujących przepisów art. 26, art. 29 § 1 oraz art. 34 i 41 Ordynacji budzi poważne wątpliwości co do możliwości ustanawiania hipoteki przymusowej na majątku „dorobkowym” małżonków. Rozbieżne stanowiska w tej kwestii pojawiły się bowiem w doktrynie i orzecznictwie. Projekt rozstrzyga to zagadnienie. Art. 33 przewiduje dokonanie zabezpieczenia na majątku wspólnym podatnika i jego małżonka. Nowa treść art. 34 (hipoteka przymusowa) i art. 41 (zastaw) jednoznacznie przyznaje Skarbowi Państwa i jednostkom samorządu terytorialnego prawo zabezpieczania swoich roszczeń podatkowych na nieruchomościach i ruchomościach wchodzących w skład wspólnego majątku małżonków. Z przedstawionego projektu wynika także prawo ustanawiania hipoteki na nieruchomościach stanowiących własność wspólnika spółki cywilnej - z tytułu zaległości podatkowych spółki. Jest to regulacja dotkliwa i w praktyce bardzo uciążliwa dla wspólników. Według obowiązujących przepisów prawa nie jest to w ogóle możliwe. Spółka cywilna nie może bowiem być właścicielem nieruchomości, pozbawiona jest wszak osobowości prawnej (nie jest także przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy Prawo działalności gospodarczej, są nimi jedynie poszczególni wspólnicy). Z drugiej strony, na gruncie prawa podatkowego spółka ta jest podatnikiem podatku VAT. Proponowany zapis umożliwi urzędom podatkowym zabezpieczanie wykonania zobowiązań podatkowych na nieruchomościach podatnika, włączając w to podatnika tylko w zakresie podatku od towarów i usług – spółkę cywilną. Stanowi to w kontekście obowiązujących przepisów naruszenie reguły posiłkowego charakteru odpowiedzialności osób trzecich za zobowiązania podatkowe podatnika. Nowym rozwiązaniem w przedmiotowym zakresie jest także umożliwienie dokonywania zabezpieczenia zobowiązań spółki kapitałowej na majątku członków zarządu spółki. W obecnym stanie prawnym odpowiedzialność majątkowa członków zarządu ma charakter warunkowy, do jej powstania konieczne jest stwierdzenie bezskuteczności egzekucji z majątku spółki. Jest to także odpowiedzialność o charakterze posiłkowym, subsydiarnym – taka jest istota odpowiedzialności osób trzecich za zaległości podatkowe podatnika. Proponowana zmiana łamie te reguły, pozwalając praktycznie a priori zająć majątek członków zarządu spółki.
Projekt przewiduje dodatkowo rozszerzenie podstaw prawnych ustanowienia hipoteki przymusowej o decyzję o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej i spadkobiercy. Zmianę tę należy ocenić negatywnie, zwłaszcza w kontekście wyjątkowego charakteru odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe innych osób niż podatnik.
2. Całkowitej przebudowie ulec ma, w myśl projektu, instytucja zastawu skarbowego. Uzupełnienie zakresu stosowania zastawu o podatki stanowiące dochód jednostek samorządu terytorialnego nie jest rozwiązaniem rewolucyjnym ani też pożądanym. Podatki te nie stanowią bowiem istotnego źródła dochodów gminy, która - jako jedyna jednostka samorządu terytorialnego - dysponuje podatkowymi źródłami dochodów. Zniesienie ograniczeń podmiotowych w ustanawianiu zastawu, jak również obniżenie minimalnej kwoty wartości rzeczy i praw podlegających obciążeniu zastawem do 5.000 zł może w istotny sposób wpłynąć na ograniczenie pewności obrotu gospodarczego, łączyć się będzie bowiem z dużym ryzykiem istnienia wad prawnych. Stworzona w art. 42 i 42a projektu procedura zabezpieczająca prawo własności osoby trzeciej wymaga wykreślenia wpisu z rejestru zastawów, co następować będzie w drodze decyzji. Przy tak szerokim zakresie przedmiotowym zabezpieczenia można spodziewać się licznych sporów z organami podatkowymi co do własności rzeczy. Tak jak w przypadku hipoteki przymusowej, ustanawia się podstawą prawną zastawu skarbowego również decyzje o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej oraz odpowiedzialności spadkobiercy. Jak wyżej wskazano, zmiany te pogarszają dotychczasową pozycję biernej strony podatkowej.
3. Pozytywną zmianą z punktu widzenia podatnika jest proponowane dodanie nowej ulgi w zapłacie podatku – odroczenia zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę.
4. Zdecydowanie negatywnie ocenić należy regulację wynikającą z art. 53a projektu, a dotyczącą wydawania po zakończeniu roku podatkowego lub innego okresu rozliczeniowego decyzji określającej zobowiązania z tytułu deklarowanych w zaniżonej wysokości zaliczek na podatek. Instytucja zaliczek na podatek podyktowana została wyłącznie względami celowościowymi. Obowiązek wpłaty zaliczki ma charakter instrumentalny w stosunku do obowiązku głównego, jakim jest zapłata podatku. Instytucje te wzajemnie wykluczają się w czasie. Wygaśnięcie obowiązku zapłaty zaliczek z upływem roku podatkowego wiąże się z powstaniem w tym momencie obowiązku zapłaty podatku za dany rok podatkowy. Stąd określanie prawidłowej wysokości zaliczek na podatek po upływie roku podatkowego i pobieranie od nich odsetek za zwłokę jest rozwiązaniem kuriozalnym.
5. Na przyśpieszenie postępowania podatkowego, jak i na odpowiednie zabezpieczenie interesów podatnika znaczący wpływ będzie miało proponowane rozszerzanie zakresu sytuacji, w których następuje wyłączenie naliczania odsetek za zwłokę. Nie będą one naliczane  m.in. w okresie opóźnienia organu podatkowego w wydaniu decyzji przez organ I instancji czy we wszczęciu postępowania podatkowego po przeprowadzonej kontroli podatkowej.
6. W obowiązującym stanie prawnym wszczęcie postępowania podatkowego nie wpływa na bieg terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych. W myśl art. 70 § 4 projektu na okres postępowania podatkowego, egzekucyjnego czy postępowania przed NSA termin ten ulegałby zawieszeniu, tak jak w postępowaniu cywilnym. Tymczasem prawo podatkowe jest prawem publicznym, o administracyjnej metodzie regulacji stosunków prawnych. Można przypuszczać, że proponowana regulacja jest podyktowana przewlekłością postępowania podatkowego, jak również katastrofalnie długim postępowaniem przed NSA (1-2 lata). Nie można jednak opieszałością aparatu skarbowego czy niewydolnością sądownictwa administracyjnego negatywnie obciążać podatników. Czas kontroli legalności decyzji podatkowych powinien być nadal uwzględniony „w czasie” biegu ustawowych terminów przedawnienia.   
7. Art. 82 § 2 projektu przewiduje modyfikację w sposobie dostępu urzędów skarbowych do tajemnicy bankowej. Proponuje się, by banki już bez odrębnego wezwania,  samodzielnie, z własnej inicjatywy, raportowały urzędowi w określonym terminie dane o posiadaczach nowo zakładanych rachunków bankowych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Na mocy obowiązujących przepisów prawa bankowego, regulujących dostęp do tajemnicy bankowej żaden z podmiotów uprawnionych nie ma takiego przywileju. Obowiązek przestrzegania tajemnicy bankowej stanowi szczególny obowiązek banków. Oparty jest na zasadzie zaufania i podlega wyłączeniu tylko w szczególnych okolicznościach. Zmiana w tym zakresie jest niepożądana i niekorzystna, zwłaszcza że obowiązki w zakresie zgłaszania urzędom skarbowym rachunków bankowych związanych z prowadzoną działalnością określa już ustawa Prawo działalności gospodarczej.        
8. W przedmiocie odpowiedzialności podatkowej osób trzecich za zaległości podatkowe podatnika projekt niesie wiele niepokojących i kontrowersyjnych zmian. Zasadniczo proponuje się rozszerzenie zakresu tej odpowiedzialności o zaległości podatkowe przejęte przez następców prawnych podatnika. Wprowadzenie takiej regulacji jest całkowicie sprzeczne z ukształtowanymi w systemie podatkowym (także w poprzedniej ustawie o zobowiązaniach podatkowych) modelami odpowiedzialności za cudze zaległości podatkowe. Sytuacja prawa osób trzecich jest zdecydowanie odmienna od odpowiedzialności następców prawnych – odnosi się ona wyłącznie do odpowiedzialności za zobowiązania podatnika. Sukcesja generalna natomiast to nie tylko przejęcie obowiązków podatkowych poprzednika, ale i przejęcie jego praw. Nie podlega sukcesji status podatnika. Następca prawny nie jest podatnikiem, podatnik traci bowiem z chwilą śmierci podmiotowość. Ordynacja, potwierdzając zasadę, że odpowiedzialność osób trzecich jest wyjątkiem od  zasady, iż za swoje zobowiązania odpowiada podatnik, nadaje instytucji odpowiedzialności podatkowej osób trzecich charakter posiłkowy. Pozwala na korzystanie z niej w sytuacjach, gdy podatnik nie wykonuje ciążącego na nim zobowiązania we właściwy sposób i we właściwym terminie, a także gdy majątek podatnika w wyniku wszczętej egzekucji okazuje się być niewystarczającym. Celem takiej regulacji jest sięgnięcie do majątku innego podmiotu niż „dłużnik” podatkowy tylko w sytuacji wyjątkowej.
Zgodnie z projektem odpowiedzialność osoby trzeciej za zaległości podatkowe obejmowałaby majątek wspólny małżonków, mogłaby być zabezpieczana na majątku osoby trzeciej w formie hipoteki przymusowej i zastawu skarbowego (które to zmiany sygnalizowałam wyżej). Stanowi to rozszerzenie ponad miarę zakresu przedmiotowego i podmiotowego „wyjątku”, jakim jest odpowiedzialność za zaległości podatkowe innych osób niż podatnik.  
Regulacją, która w znacznej mierze może przyczynić się do osłabienia pewności obrotu gospodarczego, jest zapis projektu wprowadzający odpowiedzialność nabywcy za zakupione od podatnika dowolne składniki majątku związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jeżeli ich wartość w dniu zbycia wynosi co najmniej 14 tys. zł.   
Nie ma żadnego (oczywiście poza interesem fiskusa) ani prawnego, ani etycznego uzasadnienia tak szerokich, istotnych zmian zakresu odpowiedzialności osób trzecich.

Dział czwarty „Postępowanie podatkowe”

1. Propozycję zmiany w zakresie informowania strony, polegającą na udzielaniu informacji o przepisach prawa podatkowego w związku z toczącym się postępowaniem z urzędu, należy uznać za korzystną, służącą wzmocnieniu ochrony praw strony.
2. Projekt przewiduje powrót do koncepcji obiektywnej (materialnej) pojęcia strony postępowania, obowiązującej w kodeksie postępowania administracyjnego. Niewątpliwie związane jest to z koniecznością zawężenia bardzo szerokiego kręgu uczestników postępowania określonego w przepisach obowiązujących. Proponowany zapis art. 133 porządkuje zakres pojęcia i czyni je zamkniętym, co usuwa wiele wątpliwości i problemów związanych z ustaleniem zakresu podmiotowego postępowania. 
3. Za niekorzystną należy uznać propozycję wydłużenia terminów załatwiania spraw podatkowych przez organy I instancji. Postępowania podatkowe i tak trwają bardzo długo. Podatnik praktycznie nie dysponuje skutecznymi instrumentami służącymi ochronie przed ich przewlekłością. 
4. W zakresie wezwań, jako zmianę już od dawna pożądaną, wskazać należy propozycję uzasadnienia „niezbędnością” dla wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy konieczności osobistego stawiennictwa strony. Obecnie to uprawnienie jest często w sposób niezasadny wykorzystywane przez organy podatkowe.
5. Bardzo pozytywnie ocenić należy zawężenie i ograniczenie możliwości wglądu przez urzędy skarbowe w konta bankowe. Jest to nadzwyczajny środek dowodowy i powinien być wykorzystywany tylko w sytuacjach rzeczywistej konieczności.
6. Propozycje projektu w zakresie kontroli podatkowej zmierzają do jej usprawnienia i przyśpieszenia, a także swoistego zrównoważenia praw i obowiązków organów podatkowych i podmiotów kontrolowanych. Istotną, pożądaną zmianą jest zamiar zlikwidowania podziału na kontrolę podatkową i skarbową oraz wprowadzenie jednolitej procedury kontrolnej w Ordynacji podatkowej. W obowiązującym stanie prawnym pojęcie kontroli podatkowej rozumie się bardzo szeroko, jako kontrolę w zakresie podatków przeprowadzaną przez wszystkie organy, w tym również przez organy kontroli skarbowej. W praktyce powoduje to długotrwałe, utrudniające działalność  obciążenie podmiotów kontrolowanych następującymi po sobie działaniami kontrolnymi organów podatkowych i organów kontroli skarbowej. Zmniejszeniu uciążliwości, niedogodności postępowania kontrolnego oraz przeciwdziałaniu jego nieuzasadnionemu przeciąganiu służyć mają nowe przepisy art. 283 § 1 pkt. 6, art. 284b oraz art. 292 zawierający odesłanie do przepisów o terminach załatwiania spraw. W myśl proponowanych regulacji organ kontrolny będzie zobowiązany oznaczyć przewidywany termin zakończenia kontroli  i poinformować o tym kontrolowanego. W przypadku niedotrzymania terminu kontrolowany winien być poinformowany o przyczynach tego stanu rzeczy oraz o nowym terminie zakończenia kontroli. Będzie on ponadto uprawniony do skargi na opieszałość organów kontrolujących. Umocnieniu pozycji kontrolowanego służyć będzie obowiązek pouczenia go o przysługujących mu w toku postępowania prawach i obowiązkach. 

Stanowisko Prezydium KK nr 77/02 ws. sytuacji osób niepelnosprawnych w świetle propozycji rządowych dotyczących zakazu łączenia świadczeń rentowych z dochodami z pracy

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” stwierdza, że proponowane przez rząd zmiany dotyczące zakazu łączenia świadczeń rentowych z dochodami z pracy dotkną przede wszystkim osoby niepełnosprawne zatrudnione na otwartym i chronionym rynku pracy  poprzez:
- uderzenie w cały system rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, ponieważ z  jednej strony karze się opłatą na PFRON pracodawców, którzy nie zatrudniają osób niepełnosprawnych (art. 21 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych), a z drugiej proponuje się karać zwiększoną składką na Fundusz Pracy tych, którzy zatrudniają osoby niepełnosprawne,
- podwyższenie wpłat na Fundusz Pracy, które obejmie 68% pracujących w zakładach pracy chronionej niepełnosprawnych z III grupą inwalidzką  oraz wszystkie osoby  niepełnosprawne  pracujące na otwartym rynku pracy,
- nieuwzględnienie w budżecie państwa środków na zwiększone składki na Fundusz Pracy za pracowników niepełnosprawnych zatrudnionych w jednostkach budżetowych. Oznacza to zwolnienie tych pracowników bądź wywieranie presji na  rezygnację przez nich ze świadczeń rentowych,
- doprowadzenie do dalszego zubożenia środowiska i rodzin osób niepełnosprawnych. Ponieważ osoby niepełnosprawne zazwyczaj zarabiają mniej niż osoby sprawne, a zarobki ich oscylują wokół płacy minimalnej, należy liczyć się z tym, że pracodawcy będą wymuszać takie  obniżanie płac osobom niepełnosprawnym, by nie przekroczyć progu dochodu płacy minimalnej i w ten sposób uniknąć płacenia zwielokrotnionej stawki na Fundusz Pracy.  Z  uwagi na trudną sytuację na rynku pracy oraz fakt, że osobom niepełnosprawnym znaczniej trudniej jest znaleźć i utrzymać pracę istnieje zagrożenie, iż będą godziły się na takie propozycje pracodawców, by tylko utrzymać pracę.
Propozycje rządowe są sprzeczne:
- z Konstytucją RP (art. 69),
- z artykułem 15 Europejskiej Karty Społecznej (ratyfikowanej przez Polskę), który zobowiązuje rząd do podjęcia odpowiednich środków w celu zatrudniania osób niepełnosprawnych, takich jak wyspecjalizowane służby pośrednictwa pracy, ułatwienie podejmowania pracy chronionej oraz środki dla zachęcenia pracodawców do zatrudniania osób niepełnosprawnych,
- z postanowieniami Karty Praw Osób Niepełnosprawnych (art. 1 pkt 6 i 7), w których Sejm stwierdza w szczególności prawo osób niepełnosprawnych do ”pracy na otwartym rynku pracy zgodnie z kwalifikacjami, wykształceniem i możliwościami oraz korzystania
z doradztwa zawodowego i pośrednictwa, a gdy niepełnosprawność i stan zdrowia tego wymaga - prawo do pracy w warunkach dostosowanych do potrzeb niepełnosprawnych”,
- z zapowiedziami działania Ministerstwa Pracy i Spraw Społecznych na rzecz osób niepełnosprawnych w 2002 r., przedstawionymi  Sejmowi RP, w których deklarowano między innymi: „rozpoczęcie  prac nad koncepcją  bardziej efektywnych form zatrudnienia osób niepełnosprawnych”.
Skutki proponowanych rozwiązań rządowych sprawią, że osoby niepełnosprawne zostaną wypchnięte z rynku pracy, co uniemożliwi ich rehabilitację zawodową i społeczną. Jest to kolejna propozycja rządu, w której szuka się poprawy sytuacji na rynku pracy kosztem najsłabszej  grupy społecznej. 
 
Decyzja Prezydium KK nr 78/02 ws. opinii o projekcie rozporządzenia MPiPS ws. trybu i szczegółowych zasad zwrotu  ze środków PFRON kosztów poniesionych przez pracodawców w związku z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” uważa, że w projekcie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie trybu i szczegółowych zasad zwrotu ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych kosztów poniesionych przez pracodawców w związku z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych należy skreślić poprawkę nr 6 dotyczącą zmian w paragrafie 10 rozporządzenia. 
 
Decyzja Prezydium KK nr 79/02 ws. rejestracji MKK Pracowników Kas Chorych

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, działając na podstawie uchwały Komisji Krajowej nr 502/95, rejestruje Międzyzakładową Komisję Koordynacyjną NSZZ „Solidarność” Pracowników Kas Chorych. MKK jest zarejestrowana w Krajowym Rejestrze MKK pod nr „61”.