Dialog autonomiczny

Dialog autonomiczny na poziomie krajowym prowadzony jest pomiędzy organizacjami pracodawców oraz związków zawodowych reprezentatywnymi na poziomie krajowym. Jest to forma dialogu dwustronnego odbywająca się w sposób najmniej sformalizowany, bez jakiejkolwiek ingerencji ze strony władzy publicznej. Przed 2004 r. w zasadzie w Polsce niepraktykowana.

Impulsem dla rozwoju dialogu autonomicznego stało się wejście Polski do Unii Europejskiej. Główne polskie organizacje partnerów społecznych: NSZZ „Solidarność”, OPZZ, Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”, Konfederacja Pracodawców Polskich oraz Związek Rzemiosła Polskiego, uczestnicząc w europejskim dialogu społecznym zobowiązane są do czuwania nad wdrażaniem jego rezultatów na poziomie krajowym. Dotyczy to m.in. tzw. europejskich porozumień autonomicznych, za które odpowiedzialni są sami partnerzy społeczni.

W 2005 r. zainicjowano pierwsze takie negocjacje dotyczące uregulowania zasad wykonywania telepracy. Zakończyły się one podpisaniem porozumienia, które posłużyło następnie za punkt wyjścia do – zaakceptowanych przez Trójstronną Komisję ds. Społeczno-Gospodarczych, zmian w Kodeksie pracy.

W 2008 r. partnerzy społeczni podpisali z kolei wspólną deklarację dotyczącą przeciwdziałania stresowi związanemu z pracą.

W ramach dialogu autonomicznego odbywa się także wspólne raportowanie dotyczące wdrażania europejskich ram działań odnoszących się np. do upowszechniania „uczenia przez cale życie” lub promowania równości płci w środowisku pracy.

Podejmowane są także próby dwustronnych negocjacji w ramach Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych, mających na celu wypracowanie wspólnego stanowiska wobec propozycji strony rządowej. W 2005 r. doszło do takich uzgodnień w odniesieniu do projektu ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji. Natomiast w 2009 r. wynegocjowany został tzw. pakiet antykryzysowy. W obydwu jednak przypadkach doszło później do podważenia rezultatów zawartych porozumień, co stawia pod znakiem zapytania przyszłość tej formy dialogu w odniesieniu do aktów normatywnych.