Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) - jest to konto, które daje możliwość (ponieważ jego założenie nie jest obowiązkowe) gromadzenia dodatkowych oszczędności na emeryturę. Osoby gromadzące oszczędności na tym koncie są zwolnione z podatku od dochodów kapitałowych (tzw. podatek belki). Wpłat na IKE mogą dokonywać osoby fizyczne, które ukończyły 16 lat. Małoletni ma prawo do dokonywania wpłat na IKE tylko w przypadku osiągania dochodów z pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę.
Osoba, która chce założyć IKE musi zawrzeć pisemną umowę (tzw. „umowa o prowadzenie IKE”):
- z funduszem inwestycyjnym albo
- z podmiotem prowadzącym działalność maklerską o świadczenie usług polegających na wykonywaniu zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych i prowadzenie rachunku papierów wartościowych oraz rachunku pieniężnego, albo
- z zakładem ubezpieczeń - ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, albo
- z bankiem o prowadzenie rachunku bankowego.
Oszczędzający może gromadzić środki na tylko na jednym IKE (ma jednak pełne prawo do zmiany sposobu gromadzenia oszczędności emerytalnych i do zmiany instytucji finansowej prowadzącej IKE). Gromadząc swoje oszczędności na IKE w funduszach inwestycyjnych i zakładach ubezpieczeń można swobodnie inwestować w różne typy funduszy oferowanych przez te instytucje finansowe.
Wpłaty dokonywane na IKE w roku kalendarzowym nie mogą przekroczyć kwoty odpowiadającej trzykrotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok (dotyczy to również małoletniego). Jeżeli kwota ta zostanie przekroczona musi zostać zwrócona oszczędzającemu bądź zapisana na normalnym koncie, nieobjętym zwolnieniem podatkowym.
Wypłata środków zgromadzonych na IKE następuje wyłącznie:
-
na wniosek oszczędzającego po osiągnięciu przez niego wieku 60 lat lub nabyciu uprawnień emerytalnych i ukończeniu 55 roku życia oraz spełnieniu warunku:
- dokonywania wpłat na IKE co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych (w 3 latach dla osób urodzonych do 31 grudnia 1945 i w 4 latach dla osób urodzonych między 1 stycznia 1946 r. a 31 grudnia 1948 r.) albo
- dokonania ponad połowy wartości wpłat nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia przez oszczędzającego wniosku o dokonanie wypłaty (na 3 lata dla osób urodzonych do 31 grudnia 1945 i na 4 lata dla osób urodzonych między 1 stycznia 1946 r. a 31 grudnia 1948);
- w przypadku śmierci oszczędzającego - na wniosek osoby uprawnionej.
Wypłata może być, w zależności od wniosku oszczędzającego albo osoby uprawnionej, dokonywana jednorazowo albo w ratach.
Oszczędzający, który dokonał wypłaty jednorazowej albo wypłaty pierwszej raty, nie może ponownie założyć IKE, nie może również dokonywać wpłat na IKE, z którego dokonał wypłaty pierwszej raty.
W przypadku, gdy mamy do czynienia z tzw. „wypłatą transferową”, (czyli przeniesieniem środków zgromadzonych przez oszczędzającego na IKE do innej instytucji finansowej lub przeniesienie środków zgromadzonych na IKE przez osobę zmarłą na IKE osoby uprawnionej lub do programu emerytalnego), przedmiotem wypłaty transferowej może być wyłącznie całość środków zgromadzonych na IKE, z wyłączeniem przypadku, gdy:
- oszczędzający dokonuje wypłaty transferowej pomiędzy funduszami inwestycyjnymi zarządzanymi przez to samo towarzystwo, lub
- nastąpi otwarcie likwidacji instytucji finansowej, lub
- ogłoszona zostanie upadłości albo prawomocne oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzenie postępowania upadłościowego instytucji finansowej, jeżeli jej majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.
Wypłata, wypłata transferowa, częściowy zwrot oraz zwrot środków zgromadzonych na IKE są dokonywane w formie pieniężnej. Wyjątek stanowią zgromadzone na IKE papiery wartościowe:
- w przypadku wypłaty transferowej z jednego podmiotu prowadzącego działalność maklerską do innego podmiotu prowadzącego taką działalność;
- obciążone zastawem, w przypadku ich przeniesienia na wierzyciela uprawnionego do zaspokojenia w drodze przeniesienia własności rzeczy będących przedmiotem zastawu;
- które przestały być przedmiotem notowań na rynku regulowanym lub notowania ich są zawieszone od co najmniej 30 dni.
Oszczędzający może wcześniej wycofać w całości lub części zgromadzone oszczędności, jednak wiąże się to z koniecznością zapłacenia przez niego podatku od dochodów kapitałowych.
Prawo
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych
http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20041161205