„Solidarność” o migracji

Decyzja Prezydium KK nr 220/04 ws. opinii nt. możliwości ratyfikacji Konwencji MOP nr 97 z 1949 r. dot. pracowników migrujących.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" wzywa Rząd RP do ratyfikowania Konwencji MOP nr 97 z 1949r. dot. pracowników migrujących.

Załącznik do decyzji nr 220/04
Uzasadnienie w sprawie możliwości ratyfikacji przez Polskę zrewidowanej Konwencji MOP nr 97 dotyczącej pracowników migrujących.
Według międzynarodowego ruchu związkowego, migracja może nieść ze sobą korzyści zarówno dla kraju przyjmującego jak i kraju pochodzenia. Jednakże pracownicy migrujący i ich rodziny - 120 milionów ludzi w skali świata - są wciąż jedną z najbardziej wykorzystywanych i najmniej chronionych grup na świecie, pomimo, iż dokonują wielkich osobistych poświęceń przyczyniając się do wzrostu w światowej gospodarce. Związki zawodowe na całym świecie są głęboko zaniepokojone niską liczbą krajów, które ratyfikowały dotychczas konwencje MOP nr 97 i 143 dotyczące pracowników migrujących.

NSZZ "Solidarność" nie zgadza się z argumentacją rządu RP, że prawo krajowe w dostatecznym stopniu chroni prawa pracowników migrujących w Polsce a ratyfikację Konwencji nr 97 należy uznać za nieuzasadnioną ze względu na fakt, iż implementacja tej Konwencji oznaczałaby wzrost wydatków publicznych.

Konwencja MOP nr 97 ustanawia bardzo skromny standard ochrony, mając na celu zagwarantowanie równego traktowania pracowników migrujących i krajowych przede wszystkim w sprawach z zakresu warunków pracy (jak wynagrodzenie oraz czas pracy). Jest to najwcześniejszy instrument ochrony praw pracowników migrujących w prawie międzynarodowym, z których żaden - ani Konwencje MOP Nr 97 i 143, ani Konwencja ONZ z 1990 roku - nie zostały dotychczas ratyfikowane przez Polskę.

Polityka migracyjna w przypadku państwa członkowskiego MOP powinna być rozwijana w oparciu o ogólnie akceptowany standard ochrony praw migrantów, wyznaczany przez konwencje międzynarodowe. NSZZ "Solidarność" uważa, że ratyfikacja Konwencji nr 97 jest niezbędna dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania nie tylko wewnętrznego systemu ochrony praw pracowniczych pracowników migrujących, ale także przeciwdziałania obniżaniu się standardów pracy w kraju.

Polityka nie ratyfikowania międzynarodowych konwencji dotyczących pracowników migrujących i podejmowanie restrykcyjnych programów na rzecz redukowania migracji przynosi skutki odwrotne od zamierzonych - z reguły wpływa na wzrost migracji nielegalnej i rozwój handlu pracą. Istnienie czarnego rynku pracy jest bardzo korzystne dla pracodawców i na całym świecie niemal zupełnie wymyka się kontroli państwowej.

Brak zagwarantowania pracownikom migrującym równego traktowania z pracownikami krajowymi, jak również brak koncepcji polityki państwa wobec pracowników migrujących w warunkach nasilania się zjawiska migracji pracowniczej, prowadzi wprost do nieuczciwej eksploatacji pracowników migrujących oraz do obniżania standardów pracy w kraju przyjmującym. Dzieje się tak ze względu na stwarzanie warunków dla nieuczciwej konkurencji pracodawców zatrudniających pracowników migrujących, w przypadku których nie zachodzi potrzeba poszanowania podstawowych uprawnień pracowniczych i równego traktowania z pracownikami krajowymi.

Celowym jest wypracowanie właściwej polityki państwa wobec problemu migracji pracowniczej, czyli polityki zakładającej poszanowanie uprawnień pracowników migrujących gwarantowanych przez konwencje międzynarodowe, spójnej, przejrzystej, uwzględniającej zasady dobrego zarządzania oraz potrzebę dialogu społecznego.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" wzywa Rząd RP do ratyfikowania zrewidowanej Konwencji MOP nr 97 dotyczącej pracowników migrujących z 1949 r.

Zielona księga na temat migracji – uwagi NSZZ „Solidarność”

Pobierz plik: green_book.pdf [186.00 kb] 

Projekt opinii ws. rozporządzeń Ministra Pracy i Polityki Społecznej dotyczących zezwoleń na pracę cudzoziemców mających wejść w życie 1 stycznia 2006 roku

Dział Zagraniczny KK 05.12.2005

Dotyczy: Projektu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej ws. trybu i warunków wydawania zezwoleń na pracę cudzoziemców.

W opinii NSZZ "Solidarność" polityka migracyjna w żadnym wypadku nie może prowadzić do dumpingu społecznego. Należy wprowadzić jako zasadę ogólną zasadę równego traktowania pracowników krajowych i legalnych pracowników migrujących, która to zasada w przypadku polityki migracyjnej jest warunkiem spójności społecznej i zrównoważonej polityki rynku pracy. Z tego względu NSZZ "Solidarność" stoi na stanowisku, że §3.7.2) o treści:

7. Marszałek województwa wydaje decyzję o odmowie wydania zezwolenia, gdy pracodawca:

2) wnioskuje o wydanie zezwolenia w stosunku do cudzoziemca,

a) którego kwalifikacje, umiejętności lub proponowane wynagrodzenie nie są odpowiednie do pracy, którą cudzoziemiec ma wykonywać lub

b) którego kwalifikacje lub wykonywany przez niego zawód nie odpowiada zawodom i specjalnościom, o których mowa w przepisach w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania;

należy dodać pkt c) o treści:

c) którego wynagrodzenie będzie niższe od wynagrodzenia przysługującego polskiemu pracownikowi za wykonywanie porównywalnej pracy.

Migracja nie może być odpowiedzią na problemy dziury demograficznej i starzenie się społeczeństw. Odpowiednia polityka wobec problemów demograficznych na rynku pracy to polityka prorodzinna (wobec osób zajmującymi się dziećmi); ułatwianie aktywności zawodowej osobom młodym oraz tym w wieku przedemerytalnym; szkolenia i przekwalifikowywanie pracowników.

Należy także podkreślić, że zasadą polityki migracyjnej musi być aktywizowanie już dostępnej siły roboczej. Związki zawodowe zgadzają się tylko na migrację o charakterze uzupełniającym.

Istnieje konieczność nie tylko kontrolowania ale zapobiegania nielegalnej migracji. Należy zarówno chronić prawa pracownicze jak i likwidować warunki dla nieuczciwej konkurencji ze strony nieuczciwych pracodawców, poprzez zwalczanie sieci organizatorów, wprowadzenie sankcji karnych wobec nieuczciwych pracodawców itp.

Polityka migracyjna musi chronić prawa pracowników migrujących oraz chronić, a nie destabilizować rynek pracy.

Opinia NSZZ „Solidarność” na temat komunikatu Komisji Europejskiej dot. restrukturyzacji i zatrudnienia (2005) 120

Gdańsk, 23.02.2006

Pan Wiesław Tarka
Podsekretarz Stanu
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji
ul. Stefana Batorego 5
02-591 Warszawa

Szanowny Panie Ministrze,

W odpowiedzi na pismo z 10.02.2006 KK NSZZ "Solidarność" przesyła następujące uwagi dotyczące komunikatu Komisji Europejskiej "Plan Polityki ws. Legalnej Migracji" (Policy Plan on Legal Migration COM (2005) 669):

Uwagi ogólne

NSZZ "Solidarność" zgadza się z twierdzeniem zawartym w komunikacie Komisji Europejskiej "Plan Polityki ws. Legalnej Migracji" (Policy Plan on Legal Migration COM (2005) 669), że w odniesieniu do migracji ekonomicznej istnieje pilna potrzeba regulacji na szczeblu wspólnotowym. Dzieje się tak ze względu na fakt, że państwa członkowskie są w coraz większym stopniu współzależne od siebie, jeśli chodzi o ich politykę migracyjną. W konsekwencji, decyzje jednego z państw w zakresie przyjmowania pracowników z krajów trzecich wpływają na sytuacje na rynkach pracy w innych krajach Wspólnoty.

W opinii NSZZ "Solidarność" polityka migracyjna powinna być:

    * oparta na uznaniu podstawowych praw społecznych obywateli UE oraz przybywających na jej teren;
    * oparta na uznaniu zasady równego traktowania legalnych pracowników migrujących i pracowników i obywateli UE;
    * zakorzeniona w strategiach na rzecz zatrudnienia i rozwoju;
    * oparta na uznaniu międzynarodowych dokumentów nt. migracji według których pracownicy migrujący i członkowie ich rodzin "są istotami ludzkimi a nie towarem".

Wyrażamy zadowolenie z powodu opracowania przez Komisję Europejską Planu Polityki ws. Legalnej Migracji. Rozczarowuje jednak fakt, iż dokument Komisji Europejskiej nie poświęca wystarczającej uwagi następującym kwestiom:

    * dokument KE w ogóle nie odnosi się do odpowiednich konwencji międzynarodowych, które jednoznacznie regulują sytuację pracowników migrujących i ich rodzin, przede wszystkim ONZ i MOP oraz Rady Europy. Domagamy się, aby Komisja promowała ratyfikację i stosowanie tych konwencji przez państwa członkowskie;
    * nie ma wzmianki o roli, jaką mogą pełnić partnerzy społeczni;
    * podejście sektorowe, proponowane prze KE, stwarza zagrożenie tworzenia podwójnych standardów w polityce migracyjnej;
    * nie została wyraźnie ustanowiona zasada równego traktowania legalnych pracowników migrujących i obywateli UE.

Uwagi szczegółowe

1. Rodzaj regulacji

Uważamy, że przyszła regulacja unijna powinna przyjąć podejście horyzontalne a nie sektorowe (tzn. nie proponować serii rozwiązań osobno dla różnych sektorów czy rodzajów pracowników migrujących). Regulacja sektorowa zwiększy tylko rozwarstwienie praw przysługujących poszczególnym grupom pracowników i mogłaby przyczynić się do powstania "dwuwarstwowej" polityki migracyjnej i gorszych uprawnień i ochrony dla niżej wykwalifikowanych, słabo zarabiających migrantów.

Jeśli chodzi o ewentualną potrzebę stworzenia kilku różnych systemów i procedur, aby dostosować regulację do różnych realiów - jest to możliwe tak długo, jak nie kreuje podwójnych standardów w polityce migracyjnej, uderzających w gorzej wykwalifikowanych i gorzej płatnych pracowników migrujących.

2. Ogólna dyrektywa ramowa

Popieramy takie samo traktowanie pracowników z krajów trzecich jak obywateli UE, przed uzyskaniem przez tych pierwszych statusu długookresowego rezydenta, zwłaszcza jeśli chodzi o warunki zatrudnienia i pracy i inne prawa związane z ich statusem pracownika, jak prawa do opieki społecznej i inne uprawnienia. Uregulowanie w taki sposób jest ważne nie tylko ze względu na ochronę pracowników migrujących przed wyzyskiwaniem, ale także ze względu na to, by warunki pracy w przypadku pracowników krajowych nie były w sposób nieuczciwy pogarszane a także, by nieuczciwi pracodawcy nie uzyskiwali bezprawnej przewagi nad tymi, którzy zapewniają godną pracę.

W naszej opinii istnieje jednak potrzeba włączenia do dyrektywy ramowej regulacji mówiącej wyraźnie o tym, że równe traktowanie legalnych pracowników migrujących i obywateli UE będzie podstawową zasadą polityki migracyjnej. Bez takiej regulacji nie ma możliwości uniknięcia nieuczciwego traktowania pracowników migrujących i, co za tym idzie, nieuczciwej konkurencji ze strony niektórych pracodawców.

Sformułowanie tej zasady zapobiegnie tworzeniu kategorii obywateli pierwszej, drugiej i trzeciej klasy, obniżaniu wynagrodzeń i warunków zatrudnienia, dyskryminacji i rasizmowi oraz będzie promowało spójność społeczną.

3. Dyrektywy szczegółowe

Zasada preferencji wspólnotowej, która powinna być w naszej opinii rozumiana jako pierwszeństwo zatrudnienia dla obywateli UE oraz już obecnych na jej terenie legalnych pracowników migrujących oraz zasada testu ekonomicznego słusznie zostały zaproponowane jako warunki przyjmowania pracowników migrujących. Tylko migracja o charakterze uzupełniającym nie będzie zagrażać stabilizacji krajowych rynków pracy.

4. Dyrektywa nt. warunków przyjęcia i pobytu pracowników wysoko wykwalifikowanych

Należy jeszcze raz podkreślić, że przy wypracowywaniu wspólnotowej polityki migracyjnej niezbędnym jest przeciwdziałanie rozwarstwianiu praw przysługujących poszczególnym grupom pracowników. Nie uda się wypracować stabilnego, zrównoważonego rynku pracy i takich relacji społecznych tworząc politykę migracyjną dla pracowników "pierwszej i drugiej kategorii", marginalizując przy tym tych gorzej wykwalifikowanych i słabiej zarabiających, którym z założenia przysługiwać będzie słabsza ochrona i mniejsze prawa.

Należy jeszcze raz rozważyć, czy planowana regulacja zapewniająca elastyczne i ułatwione procedury przyjmowania pracowników wysoko wykwalifikowanych a utrzymująca ograniczenia w przypadku pracowników niżej wykwalifikowanych nie naruszy spójności polityki migracyjnej.

5. Dyrektywa nt. warunków przyjęcia i pobytu pracowników sezonowych.

W przypadku pracowników krótkoterminowych i sezonowych nie wystarczy, jak proponuje Komisja Europejska, zapewnienie im "bezpiecznego statusu prawnego". Stanowczo podkreślamy, że pracownicy krótkoterminowi i sezonowi z czasowym pozwoleniem na pracę nie powinni być wyłączani z zakresu obowiązywania ubezpieczenia społecznego tak, aby przeciwdziałać nieuczciwej konkurencji co do kosztów pracy.

6. Konsultacje społeczne

Związki zawodowe podkreślają potrzebę konsultacji z partnerami społecznymi i ich włączenia we wszystkie podejmowane inicjatywy unijne. Polityka i strategie migracyjne powinny być ściśle powiązane z polityką zatrudnienia i rynku pracy.

7. Inne uwagi

Należy unikać regulacji, która sprawiałaby, że dostęp do unijnych rynków pracy jest znacząco łatwiejszy dla samozatrudnających się niż dla pracowników. Tego rodzaju warunki już w tej chwili w niektórych krajach powodują nadużywanie formy fikcyjnego samozatrudnienia.

Zasadą musi być respektowanie prawa pracy i systemu negocjacji zbiorowych kraju przyjmującego.

Trzeba także podkreślić, że kraje członkowskie UE powinny wyraźnie stwierdzić, że wszystkie międzynarodowe instrumenty ochrony praw człowieka stosują się do pracowników migrujących bez względu na ich status (a więc także do pracowników nielegalnych).

Z poważaniem,

Małgorzata Franczyk
Sekretarz Prezydium
KK NSZZ "Solidarność"