Holandia

Na skróty:

- Związki zawodowe
- Legalna praca
- Warunki pracy

Jak mogę skontaktować się ze związkami zawodowymi za granicą?

Największymi związkami zawodowymi w Holandii są:

• FNV. Patrz www.fnv.nl Telefon pomocy 0900 3 300 300 (C 0,10 za minutę; dostępny w poniedziałek, wtorek i piątek w godzinach 12.30 - 16.00). E-mail: info@vc.fnv.nl
• CNV. Patrz www.cnv.nl Telefon informacyjny 0900 268 46 36 (0,10 EUR za minutę). E-mail: cnvinfo@cnv.nl

Zestawienie wszystkich związków zawodowych znajdą Państwo na stronie www.vakbond.startpagina.nl  (tylko w języku niderlandzkim).

Jakich formalności muszę dopełnić, aby legalnie podjąć pracę?

Przed rozpoczęciem pracy w Holandii wymagane jest posiadanie tak zwanego numeru SOFI. Pod tym numerem jesteście zarejestrowani w Urzędzie Skarbowym i holenderskim Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. O przyznanie numeru SOFI można wystąpić do lokalnego oddziału Urzędu Skarbowego. Uwaga: zasady te ulegną zmianie. Rząd pracuje nad wprowadzeniem tak zwanego numeru usługowego obywatela, który zastąpi dotychczasowy numer SOFI. Od 1 stycznia 2007 będzie to BSN (Burger Servicenummer).

Prawo Pobytu w Holandii

Będąc obywatelem Unii Europejskiej nie potrzebujecie dokumentów pobytowych, by pracować w Holandii, aczkolwiek taki dokument może być pomocny. Pracodawcy mogą niekiedy o niego prosić, zanim podpiszą umowę o pracę. Banki wymagają go, jeżeli chcecie otworzyć rachunek. Inne instytucje także wymagają tego dokumentu. O dokument pobytowy można się ubiegać w okienku imigracyjnym działu spraw obywatelskich Urzędu Gminy w waszym miejscu pobytu. Jeżeli przebywacie w Holandii dłużej niż trzy miesiące, należy się zameldować w Urzędzie Imigracji i Naturalizacji (IND). Na stronie www.ind.nl znajdziecie wskazówki dotyczące pobytu (w języku angielskim "residence wizard"). Tam znajdziecie zasady pobytu w Holandii dla siebie i ewentualnych członków rodziny.

Czy pracując za granicą mogę uniknąć "podwójnego opodatkowania"?

W 2002 roku została podpisana Konwencja pomiędzy Polska a Holandią w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobieganiu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatku dochodowego. Wszystkie osoby, które mają miejsce zamieszkania w Polsce (bez względu na obywatelstwo) muszą, zgodnie z prawem, płacić w Polsce podatki od całości swoich dochodów, bez względu na to, gdzie je osiągnęły i rozliczyć się z polskim urzędem skarbowym z pieniędzy zarobionych poza Polską. Muszą po prostu złożyć do 30 kwietnia PIT-36 za rok poprzedni. Poprawne ich wykorzystanie różnego rodzaju zwolnień, odliczeń i ulg spowoduje, że prawie każdy pracujący za granicą nie będzie musiał nic dopłacać do polskiego Urzędu Skarbowego. Jak to zrobić?

Po pierwsze, należy wykorzystać zwolnienie z opodatkowania 30 diet. Czyli od zsumowanego dochodu zagranicznego i polskiego należy odjąć 1260 Euro dla pracujących w Holandii.

Po drugie, jeżeli wykonywało się pracę na podstawie umowy o pracę, należy odliczyć koszt uzyskania przychodu w wysokości 102, 25 zł za każdy rozpoczęty miesiąc kalendarzowy pracy.

Po trzecie i chyba najważniejsze, na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania od zsumowanego dochodu zagranicznego i polskiego można odliczyć podatki zapłacone podczas pobytu w Holandii . Są to kwoty uwidocznione w dokumentach zwanych Jaaropgave" w pozycji zatytuowanej "Loonbelasting" lub "Loonheffing". Dla zdecydowanej większości Polaków zastosowanie tych odliczeń wystarczy, aby w rocznym rozliczeniu podatkowym nie wystąpił obowiązek dopłacania podatków w Polsce. Tylko osoby, które pracowały cały rok za granicą i dobrze zarabiały muszą się liczyć z ewentualna dopłatą do polskiego fiskusa.

Jakie progi podatkowe obowiązują?

Obliczenie podatku od dochodu podlegającego opodatkowaniu ze stosunku pracy i mieszkania odbywa się według następującego schematu:

• I próg 34,15% pierwszej części dochodu do wysokości 17,046 euro z czego 2,45% stanowi podatek, a 31,70% składki na ubezpieczenie społeczne.
• II próg - 41,45% od kolejnej części 13.585 euro z czego 9,75 % stanowi podatek i 31,70 % składki na ubezpieczenie społeczne.
• III próg 42% od kolejnej części 21.597 euro. Stawka ta stanowi wyłącznie podatek.
• IV Próg 52% od pozostałej części. Stawka ta stanowi wyłącznie podatek.

Dla podatników w wieku 65 lat i powyżej, stawki dla pierwszych dwóch progów wynoszą odpowiednio 16,25% i 23,55%, w związku z tym, że osoby w tym wieku nie muszą już opłacać składek na AOW (ubezpieczenie emerytalne).

Czy pracując będę podlegać ubezpieczeniom zdrowotnym?

Obok ubezpieczenia AOW w Holandii funkcjonują ubezpieczenia dodatkowe regulowane przez pracodawcę. Osoba zatrudniona jest tym samym ubezpieczona w ramach holenderskiego systemu ubezpieczeń pracowniczych ubezpieczenia na wypadek choroby, utraty pracy i niezdolności do pracy dotyczą pracowników zatrudnionych na umowę o pracę. W przypadku prowadzenia własnej działalności gospodarczej, ubezpieczenia te należy realizować we własnym zakresie.

Koszty leczenia i ubezpieczenie

W przypadku mieszkania lub podjęcia pracy w Holandii, istnieje obowiązek posiadania ubezpieczenia kosztów leczenia. Można tego dokonać za pośrednictwem jednej z wielu firm ubezpieczeniowych zajmujących się tego rodzaju ubezpieczeniami (www.kiesbeter.nl - tylko w języku holenderskim). W niektórych przypadkach można także zawrzeć ubezpieczenie w zagranicznej firmie ubezpieczeniowej. W przypadku pytań na temat obowiązku ubezpieczenia się od kosztów leczenia można się zwrócić do Kolegium Nadzoru Ubezpieczeniowego Postbus 51, telefon 0800 8051 lub z zagranicy +31 10 428 95 51.

Obok ubezpieczenia AOW w Holandii funkcjonują ubezpieczenia dodatkowe opłacane przez pracodawcę. Więcej informacji na ten temat może udzielić pracodawca.

Jakie zasady obowiązują w odniesieniu do ubezpieczeń społecznych (emerytury/renty)?

Składki na ubezpieczenie społeczne

Łącznie z podatkiem dochodowym organy skarbowe pobierają składki na ubezpieczenie społeczne. Ochrona socjalna obejmuje: emerytury, świadczenia na wypadek śmierci, nadzwyczajne koszty leczenia i świadczenia z tytułu opieki nad dzieckiem

Kto i gdzie opłaca składki na ubezpieczenie emerytalne

Pracodawca odprowadza składki oraz podatki w imieniu pracownika. Są one odprowadzane z góry na podstawie zeznania podatkowego o dochodach, który wypełnia się raz na rok. Jeżeli pracujemy w Holandii czasowo i możemy wykazać, że w swoim kraju jesteśmy ubezpieczeni, nie ma konieczności odprowadzać w Holandii składek ubezpieczenia społecznego. W tym celu powinno się przedłożyć druk E101. Druk ten można uzyskać od instytucji realizującej ustawę o ubezpieczeniach społecznych samodzielnie, bądź też może wnioskować o niego pracodawca. Wniosek o wydanie druku E101 nie jest obowiązkowy.

Tym podobne uregulowania emerytalne zawarte są w układzie zbiorowym. Jeśli pracownik jest zatrudniony przez holenderskiego pracodawcę, uregulowania w zakresie ubezpieczeń emerytalnych również go obowiązują. Więcej informacji na ten temat może udzielić pracodawca. Oczywiście nie płacąc składek w Holandii nie uzyskuje się zabezpieczenia socjalnego w Holandii. Jeśli w swoim kraju nie przerywa się płacenia składek emerytalnych, nie jest konieczne opłacanie obowiązkowych składek na fundusze emerytalne w Holandii. W Holandii funkcjonuje podstawowe ubezpieczenie emerytalne AOW, na które obowiązkowo opłacają składki wszyscy mieszkający w Holandii. Jeśli nie mieszkają Państwo w Holandii, ale tutaj pracują i na tej podstawie płacą podatek dochodowy, muszą być Państwo ubezpieczeni. AOW zapewnia każdemu, kto był ubezpieczony, podstawowe dochody od 65 roku życia. Emerytura z podstawowego ubezpieczenia emerytalnego jest gromadzona przez 50 lat z oprocentowaniem 2% na rok płacenia składek.
Więcej informacji na stronie www.svb.nl

Jak szukać mieszkania?

Informacje na temat zakwaterowania najlepiej uzyskać w Urzędzie Gminy w miejscu zamieszkania. Większość gmin ma swoje strony internetowe. Tam można też znaleźć także najważniejsze numery telefonów oraz adresy, na przykład policji, straży pożarnej i szpitali. W bibliotekach publicznych przeważnie znajdują niezbędne informacje dotyczące gminy, na przykład informacje na temat zakwaterowania.
Pracodawca lub biuro pośrednictwa pracy musi zapewnić pracownikowi odpowiednie zakwaterowanie oraz przestrzegać obowiązujących warunków zatrudnienia i warunków pracy Inspekcja Pracy systematycznie kontroluje, czy pracodawcy przestrzegają przepisów. W przeciwnym razie pracodawcy otrzymują wysokie grzywny. Pracownicy nie mogą zostać ukarani grzywną, chyba że nie są w stanie okazać dowodu tożsamości. Zawsze istnieje duże ryzyko utraty pracy i pozostania bez środków do życia. W takim przypadku nie macie prawa do zasiłku.

Do kogo mogę się zwrócić, jeżeli prawa pracownika są łamane?

W przypadku łamania praw pracowniczych zażalenie można złożyć do stron układu zbiorowego (związki zawodowe lub organizacje pracodawców). Mogą one przedsięwziąć odpowiednie kroki i wymóc przestrzeganie układu zbiorowego. Swoich praw można też dochodzić poprzez holenderski sąd polubowny. Poradę i pomoc można uzyskać za pośrednictwem związku zawodowego (www.fnv.nl  lub www.cnv.nl) lub Biura Pomocy Prawnej ( www.hetjl.nl tylko w języku niderlandzkim). W niektórych przypadkach możliwe jest tez dochodzenie roszczeń przed polskim sądem pracy. Swoich praw można też dochodzić przed holenderskim sądem polubownym. Można też złożyć zażalenie do Inspekcji Pracy:

Placówki Inspekcji Pracy

• Inspekcja Pracy w Groningen

Postbus 30016, 9700 RM Groningen

Telefon 050 522 58 80

• Inspekcja Pracy w Arnhem

Postbus 9018, 6800 DX Arnhem

Telefon 026 355 71 11

• Inspekcja Pracy w Amsterdamie

Postbus 58366, 1040 HJ Amsterdam

Telefon 020 581 26 12

• Inspekcja Pracy w Utrechcie

Postbus 820, 3500 AV Utrecht

Telefon 030 230 56 00

• Inspekcja Pracy w Rotterdamie

Postbus 9580, 3007 AN Rotterdam

Telefon 010 479 83 00

• Inspekcja Pracy w Roermond

Postbus 940, 6040 AX Roermond

Telefon 0475 356 666

• CWI - Urząd Pracy i Dochodów
• Urząd Pracy i Dochodów (Het Centrum voor Werk en Inkomen) jest punktem informacyjnym dla osób szukających pracy w Holandii.

Tam też można się zwrócić z pytaniami dotyczącymi zwolnienia i ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych. W większości gmin znajduje się oddział CWI. Adresy można znaleźć na stronie www.cwinet.nl

Więcej informacji na temat pracy w Holandii znajduje się na stronie www.werk.nl

Jakie warunki pracy obowiązują?

Układy zbiorowe

Jeśli w firmie lub sektorze, gdzie pracujecie obowiązuje wiążący układ zbiorowy, to w kluczowych sprawach obowiązują przepisy układu zbiorowego. Oczywiście, jeśli we własnym kraju przepisy w tych kluczowych kwestiach są korzystniejsze niż w Holandii, pozostają one w mocy. Układ zbiorowy (CAO) jest umową pomiędzy jednym lub kilkoma związkami zawodowymi a pracodawcą lub organizacją (organizacjami) pracodawców, zawierającą warunki zatrudnienia w danej firmie (ondernemings-CAO) lub w danym sektorze (bedrijfstak-CAO). Jeśli pracujecie w firmie, w której ma zastosowanie układ zbiorowy, jego ustalenia dotyczą wszystkich pracowników firmy, nie tylko pracowników należących do związku zawodowego. Jeśli układ zbiorowy w danym sektorze zostaje powszechnie uznany za wiążący, jego ustalenia dotyczą także firm, które nie podlegają bezpośrednio pod zakres działania niniejszego układu zbiorowego. Około 85% wszystkich pracowników w Holandii podlega pod umowę zbiorową.

Układy zbiorowe zawierają ustalenia dotyczące wielu elementów. Najważniejsze z nich to: wynagrodzenie, widełki płacowe, godziny pracy, plan pracy, praca na zmiany, urlopy, dodatki za nadgodziny lub pracę wieczorem lub w weekendy, płatne chorobowe, status pracowników zatrudnionych przez biuro pośrednictwa pracy, szkolenia, warunki pracy, urlop macierzyński, opieka nad dziećmi, emerytury itd.

Ustalenia z układu zbiorowego zawsze pojawiają się w indywidualnej umowie o pracę. Indywidualna umowa o pracę jest kontraktem pomiędzy Państwem i Państwa pracodawcą. Ustalenia nie muszą być zapisane na papierze. Także ustalenia ustne są wiążące, chociaż te są trudniejsze do udowodnienia.

Każdy pracodawca jest zobowiązany do przekazania pracownikowi informacji na piśmie odnośnie zastosowania układu zbiorowego. Jeśli tak, Pracownik ma prawo wglądu do niniejszego układu zbiorowego.

Jako osoby zatrudnione na umowę o pracę Polacy maja taki sam status jak zatrudnieni obywatele Holandii. Przysługują zatem te same prawa i obowiązki. Zatrudnienie następuje w chwili podpisana umowy o pracę z holenderskim pracodawcą a także poprzez biuro pośrednictwa pracy. W obu przypadkach obowiązują holenderskie warunki zatrudnienia. Jeśli w danym sektorze lub firmie obowiązuje układ zbiorowy, przepisy z układu zbiorowego dotyczą również pracowników z Polski. W przeciwnym razie, obowiązują odpowiednie przepisy prawne, na przykład odnośnie płacy minimalnej.

Pracodawca odprowadza podatek dochodowy oraz opłaca składki ubezpieczenia pracownika w przypadku bezrobocia, choroby czy niezdolności do pracy.

Czas pracy

Maksymalnie tydzień pracy składa się z 45 godzin (9 godzin dziennie). Rocznie pracownik nie może przepracować więcej niż 520 godzin. Przeciętna liczba godzin pracujących wynosi pomiędzy 36 a 40 tygodniowo. Tydzień pracy składa się zazwyczaj z 5 dni, jednakże coraz częściej pracownicy decydują się na pracę w systemie czterodniowym po 9 godzin dziennie. Oprócz tego dopuszczalne są sporadycznie nadgodziny. Surowe reguły dotyczą pracy nocą. W przypadku wykonywania pracy nocy czas pracy nie może przekroczyć 40 godzin tygodniowo. Po nocnej zmianie przysługuje przynajmniej 14 godzin odpoczynku, a po 7 zmianach nocnych przysługuje minimalnie 48 godzin odpoczynku. Niedziela jest dniem wolnym od pracy.

Urlopy wypoczynkowe

Każdy pracownik w Holandii ma prawo do płatnego urlopu. Prawo do dni urlopu nabywa się w trakcie jednego roku. Liczba dni urlopu, jakie przysługują po roku pracy wynosi 20 dni. Jeśli praca przebiega u danego pracodawcy krócej niż rok, urlop obliczany jest proporcjonalnie.
W okresie urlopu pracownik otrzymuje normalne wynagrodzenie.
Dodatkowo obowiązuje prawo do minimalnego dodatku urlopowego. Dodatek urlopowy jest płacony przez pracodawcę i wypłacany przynajmniej raz w roku (zwykle w czerwcu).
Pracodawca musi podać wysokość dodatku urlopowego. Dodatek urlopowy wynosi 8% obowiązujących dochodów (płaca podstawowa, dodatki, rekompensaty). W układzie zbiorowym mogą być poczynione ustalenia dotyczące liczby dni urlopu, wypłat i wysokości dodatku urlopowego.

Urlop związany z ciążą i porodem

Pracownice w ciąży maja prawo do przynajmniej 16 tygodni urlopu z tytułu ciąży i porodu. Urlop ten rozpoczyna się pomiędzy 6 a 4 tygodniem przed przypuszczalną datą porodu. Podanie o ten urlop należy składać u pracodawcy z przynajmniej 3 tygodniowym wyprzedzeniem. Do tego potrzebne jest oświadczenie lekarza lub położnej, na którym widnieje termin porodu. Podczas urlopu otrzymuje się zasiłek w wysokości wynagrodzenia.
Ciąża nigdy nie może być powodem zwolnienia. Mężczyźni mają prawo do dwóch dni urlopu po urodzeniu się dziecka. Najczęściej dni te są płatne. Długość urlopu z tytułu urodzenia dziecka oraz związany z tym dodatek są często ustalane w układzie zbiorowym lub też w przepisach określonych w danym przedsiębiorstwie. Informacje na ten temat można uzyskać u pracodawcy.

Urlop macierzyński

W przypadku zatrudnienia u pracodawcy holenderskiego, pracownik ma prawo do urlopu macierzyńskiego. Dotyczy to osób pracujących u obecnego pracodawcy przynajmniej od roku oraz mających dziecko w wieku poniżej 8 roku życia. Oboje rodzice mają prawo do bezpłatnego urlopu na każde dziecko. Długość urlopu macierzyńskiego wynosi 13 tygodni. Ze swoim pracodawcą można ustalić datę i formę podjęcia takiego urlopu (czasem reguluje to układ zbiorowy). Z reguły urlop macierzyński jest bezpłatny. Układ zbiorowy lub uzupełniające warunki pracy mogą zawierać poszerzone przepisy dotyczące urlopu macierzyńskiego (na przykład z częściową wypłatą pensji podczas urlopu).

Minimalne wynagrodzenie

Płaca minimalna dla pełnego tygodnia pracy (bez nadgodzin) wynosi 740 euro brutto miesięcznie w przypadku pełnego etatu. Średnia miesięczna pensja wynosi tam około 1745 euro. Zarobki w poszczególnych zawodach są zróżnicowane, przyjmuje się, że pracując w opiece zdrowotnej można zarobić 1900 euro, w administracji publicznej - 2690 euro, transporcie i łączności - 2030 euro, w handlu i usługach - 1745 euro, w budownictwie - 2036 euro.

W przypadku pracy w niepełnym wymiarze godzin, otrzymuje się kwotę zmniejszoną proporcjonalnie. Pracownikom poniżej 23 roku życia przysługuje młodzieżowa płaca minimalna. Dwa razy do roku płace minimalne są dostosowywane średnio do zmieniających się płac. Wysokości płacy minimalnej znajdują się na stronie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej ( www.szw.nl i www.employment.gov.nl).

Płaca brutto może być złożona z różnych elementów:

• dodatki z tytułu pracy w systemie zmianowym lub z tytułu nienormowanego czasu pracy,
• wynagrodzenie od osób trzecich, które wynika z pracy, na przykład napiwki,
• wynagrodzenie nie w formie pieniężnej, takie jak mieszkanie z wyżywieniem. Prawo nie określa maksymalnych kwot tych wynagrodzeń.

W zależności od sporządzonych w tym zakresie ustaleń, wynagrodzenie jest wypłacane tygodniowo, miesięcznie lub co cztery tygodnie. Pracodawca dostarcza wykaz z wyszczególnieniem zarobków i odprowadzanych kwot, który pozwala kontrolować wypłacane wynagrodzenie.

Również w układzie zbiorowym czy w innych przepisach zbiorowych często jest mowa o wynagrodzeniu. Układ zbiorowy może określać wyższe wynagrodzenie niż płaca minimalna.

Pracodawca, dział kadr lub dział płac może poinformować, czy taki przepis ma zastosowanie w naszym przypadku.

Co robić w razie wypadku przy pracy?

W razie wypadku podczas pracy pomocy można szukać u przedstawiciela związku zawodowego. Można także skontaktować się z Inspekcją Pracy: arbeidsinspectie.szw.nl/index.cfm?fuseaction=dsp_document&link_id=99613#Telephone

Pomocne może być także zwrócenie się do jednej z przedstawicielek EURES w Holandii (Europejski Portal Mobilności Zawodowej) Barbary Gorter-Zahuta, która udziela informacji w języku polskim.

Organizacja: CWI - Centrum voor Werk en Inkomen
Adres: P.O.Box 12 NL-2300 AA Leiden
Adres dla odwiedzających: Oosterkerkstraat 1
Telefon: +31 71 750.38.81
Faks: +31 71 750.38.31
e-mail: Barbara.Zahuta@cwinet.nl