Stres w miejscu pracy

Stres najogólniej rzecz ujmując jest sposobem reakcji na jakąś sytuację, czy bodziec.
Wbrew powszechnemu rozumieniu stres jest pojęciem neutralnym. Są bowiem dwa rodzaje stresu: stres pozytywny, motywujący, oraz stres negatywny, demotywujący, powodujący z czasem negatywne konsekwencje zawodowe, społeczne i zdrowotne.

Stres pozytywny może występować, gdy przełożeni stawiają wymagania dostosowane do fizycznych, emocjonalnych i intelektualnych możliwości pracownika. Wówczas nagromadzoną energię pracownik wykorzystuje w działaniu a stres wywołany wymaganiami ustępuje.

Natomiast, gdy przełożeni stawiają wymagania przekraczające możliwości fizyczne, emocjonalne i intelektualne pracownika i nie ma on wsparcia przełożonych czy kolegów pojawia się stres negatywny. Źródłem stresu w pracy mogą być również bodźce fizyczne (np. hałas, niewłaściwe oświetlenie, zbyt wysoka lub zbyt niska temperatura, zapylenie, promieniowanie). Praca w stresogennych warunkach z czasem powoduje u pracownika fizyczne i psychiczne wyczerpanie, zmęczenie, dolegliwości bólowe, a w końcu może doprowadzić do poważnych chorób czy zaburzeń.
Z danych Europejskiej Fundacji na Rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy wynika, że stres związany z pracą znalazł się na drugim miejscu, zaraz po bólach pleców, wśród problemów na które uskarżają się pracownicy. Odczuwa go około 28 proc. pracowników obojga płci we wszystkich sektorach i na różnych szczeblach zarządzania. Skutki stresu mogą być różnorodne: zmiany nastroju i zachowania, pogorszenie kontaktów z innymi osobami, nie wywiązywanie się z obowiązków oraz wielorakie reakcje fizjologiczne organizmu. W związku ze stresem powstaje znacząca ilość zwolnień chorobowych, a koszty z tym związane są duże. Ograniczanie stresu i organizowanie pracy w sposób eliminujący czynniki go wywołujące może prowadzić do większej wydajności oraz poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy, co w rezultacie skutkuje korzyściami gospodarczymi i społecznymi dla firm, pracowników i całego społeczeństwa.

W związku łatwiej

W zwalczaniu stresu w pracy najlepiej radzić sobie w grupie a wyniki badań pokazują, że poziom stresu uzależniony jest od poziomu wsparcia społecznego. Obejmuje ono wsparcie emocjonalne, oceniające, instrumentalne oraz informacyjne pochodzące od przełożonego czy
współpracowników .
Do najważniejszych grup wsparcia społecznego pracownika zalicza się, m.in. kadrę kierowniczą, związki zawodowe i rodzinę. Dlatego warto zgłosić się do związku zawodowego, jeśli taki w przedsiębiorstwie funkcjonuje albo zastanowić się nad zorganizowaniem kolegów i koleżanek w związek. W grupie łatwiej rozmawiać z pracodawcą o lepszej organizacji pracy czy poprawie warunków pracy, tak aby wyeliminować z pracy czynniki wywołujące stres.


Porozumienie w sprawie stresu

Problem stresu okazał się tak istotny, że stał się przedmiotem zainteresowania Komisji Europejskiej oraz związków zawodowych i pracodawców na poziomie europejskim.
 W 2004 r. europejskie organizacje pracodawców i Europejska Konfederacja Związków Zawodowych zawarły porozumienie ramowe dotyczące stresu związanego z pracą. Celem tego porozumienia jest zwiększenie świadomości i zrozumienia zjawiska stresu związanego z pracą przez pracodawców, pracowników i ich przedstawicieli oraz zwrócenie ich uwagi na oznaki mogące wskazywać na problem stresu związanego z pracą. Porozumienie stworzyło pewne ramy, które pozwalają identyfikować, zapobiegać lub rozwiązywać problemy towarzyszące stresowi związanemu z pracą.

Porozumienie zakłada stosowanie różnych środków, których celem jest eliminowanie stresu w pracy. Mogą to być:
- działania związane z zarządzaniem i komunikacją (przepływem informacji), takie jak wyjaśnienie celów firmy i roli poszczególnych pracowników, zapewnienie odpowiedniego wsparcia osób i zespołów ze strony kierownictwa, powiązanie zakresu odpowiedzialności z możliwością sprawowania kontroli nad wykonywaną pracą, poprawa organizacji i procesów pracy, jak również warunków i środowiska pracy,
- szkolenie kadry kierowniczej i pracowników w celu zwiększenia ich świadomości i zrozumienia zjawiska stresu, jego możliwych przyczyn i sposobów radzenia sobie ze stresem i/lub sposobów przystosowywania się do zmian,
- zapewnianie informacji i prowadzenie konsultacji z pracownikami i/lub ich przedstawicielami zgodnie z prawem europejskim i krajowym, układami zbiorowymi i przyjętą praktyką działania.
14 listopada 2008 r. szefowie polskich organizacji partnerów społecznych: NSZZ "Solidarność", OPZZ, Forum Związków Zawodowych, Konfederacji Pracodawców Polskich, Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych "Lewiatan", oraz Związku Rzemiosła Polskiego podpisali wspólną deklarację dotyczącą zapobiegania i przeciwdziałania zjawisku stresu związanego z pracą. Celem tej deklaracji jest upowszechnienie europejskiego porozumienia ramowego dotyczącego stresu związanego z pracą.

http://www.solidarnosc.org.pl/stres/materialy/broszura_stres.pdf