Europejski Model Społeczny. László Andor: „Konieczne wzmocnienie instytucji dialogu”

Wpływ kryzysu finansowego i gospodarczego na kształt unijnej polityki społecznej oraz reperkusje obecnie prowadzonych działań oszczędnościowych były głównymi tematami konferencji, która odbyła się w dniach 27-28 lutego w  Brukseli.

W spotkaniu zorganizowanym wspólnie przez Międzynarodową Organizację Pracy oraz Komisję Europejską udział wzięli  politycy europejscy, naukowcy, reprezentanci rządów państw członkowskich (w tym  7 ministrów pracy), a także przedstawiciele organizacji pracodawców i związków zawodowych. Punktem wyjścia do prowadzonej dyskusji na temat krótko- i długofalowych skutków kryzysu był raport zawierający analizę zmian w funkcjonowaniu głównych filarów Europejskiego Modelu Społecznego, a więc: praw pracowniczych i warunków pracy, bezpieczeństwa socjalnego, rynku pracy, usług powszechnego dostępu, dialogu społecznego oraz spójności społecznej, w 12 wybranych państwach członkowskich UE.

Jednym z uczestników panelu poświęconego efektom działań oszczędnościowych w obszarach zabezpieczenia społecznego i rynku pracy był Sławomir Adamczyk z NSZZ „Solidarność”. Zwrócił on uwagę na coraz trudniejsze do opanowania zjawisko rozrostu ubóstwa i wykluczenia społecznego w Europie. Wskazał także, iż coraz częściej jest to powiązane z rozwojem niestabilnych, prekaryjnych form zatrudnienia, w wyniku czego kurczy się klasa średnia, a na rynku pracy pojawiają się tzw. „biedni pracujący”. Do podobnych wniosków przychylało się także wielu innych dyskutantów. Zwracano przy tym uwagę, że w państwach o stabilnych systemach funkcjonowania dialogu społecznego negatywne efekty działań oszczędnościowych są mniej zauważalne.

László Andor, Komisarz UE ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Wyrównywania Szans, podsumowując konferencję, wskazał, że konieczne jest pilne wytyczenie drogi wyjścia z obecnej sytuacji, która zaczyna przybierać charakter kryzysu socjalnego. Działania powinny opierać się na 6 priorytetach, które obecna Komisja chce pozostawić do kontynuacji swoim następcom. Po pierwsze konieczne jest wzmocnienie, a w Europie Środkowo-Wschodniej wręcz modernizacja istniejących struktur dialogu społecznego. Następnie zapewnienie stabilności krajowym systemom państwa opiekuńczego poprzez wykorzystanie unijnego pakietu inwestycji społecznych. Kluczowe dla przyszłości europejskiego rynku pracy jest jak najszybsze uruchomienie przez państwa członkowskie programu gwarancji zatrudnienia dla młodych. Konieczne są także działania na rzecz poprawy jakości szeroko pojmowanych warunków pracy (w tym bhp). Piątym elementem jest poprawa mobilność pracy w wymiarze geograficznym (ponadgranicznym). Jako ostatni – szczególnie istotny punkt –komisarz Andor wskazał wzmocnienie wymiaru społecznego Unii Gospodarczej i Walutowej.

Guy Ryder, dyrektor generalny Międzynarodowej Organizacji Pracy podkreślił z kolei, że Europejski Model Społeczny, choć przez niektórych uważany jedynie za pewną wizję, ma swoje historyczne osiągnięcia utrzymania przez wiele lat pokoju i stabilności na naszym kontynencie. Dlatego powinien zostać wzmocniony i stanowić główne narzędzie radzenia sobie z zewnętrzną presją globalizacyjną.

- Widać już wyraźnie, że obecne działania oszczędnościowe powodują obniżanie jakości kapitału ludzkiego w większości państw UE – komentuje Sławomir Adamczyk. - W rezultacie może to doprowadzić nie tylko do zahamowania procesu spójności społecznej, ale także do znaczącego ograniczenia konkurencyjności gospodarczej UE jako całości. Dlatego potrzebne jest szybkie odwrócenie tego kursu. Dyskusje na konferencji były niekiedy ostre, ale rzeczowe. Szkoda, że zabrakło tam głosu polskich pracodawców – dodaje.