Słowenia oskarżona o nielegalne wspieranie firm delegujących pracowników

1 lutego Europejska Federacja Pracowników Budownictwa i Przemysłu Drzewnego (EFBWW) złożyła do Komisji Europejskiej dwie skargi przeciwko Słowenii w związku z przyznaniem nielegalnej pomocy publicznej słoweńskim firmom, w sytuacji gdy delegują pracowników za granicę. Skargi zostały złożone do Margrethe Vestager i Elżbiety Bieńkowskiej, komisarzy UE które odpowiadają za uczciwą konkurencję między przedsiębiorstwami i  rynek wewnętrzny.

Słoweńskie  ustawodawstwo przewiduje, że firmy, które czasowo delegują pracowników za granicę, otrzymują znaczne obniżki składek na ubezpieczenie społeczne. Sposób ustalania podstawy od której odprowadzana jest składka i jej wysokość dają tym firmom znaczną przewagę konkurencyjną  za granicą, gdyż mogą tam oferować swoje usługi taniej, niż we własnym kraju.

Obecnie europejskie przepisy w zakresie zabezpieczenia społecznego stanowią, że państwa same decydują o tym, jak zorganizować systemy ubezpieczeń społecznych. Zdaniem Dietmara Schäfersa, przewodniczącego EFBWW: "Nie ma nic złego w posiadaniu takich autonomicznych uprawnień, ale kraje nie mogą rozmyślnie nadużywać swojej niezależności, oferując znaczne korzyści finansowe swoim firmom, gdy wysyłają pracowników za granicę. Rocznie mamy do czynienia ze zjawiskiem wyzysku około 1 mln pracowników delegowanych i wygląda jakby Słowenia pomagała w tym poprzez system, który wprowadziła".

Słoweńskie firmy uzyskują w ten sposób oszczędności rzędu 500 euro na pracownika miesięcznie (w zależności od kraju, do którego jest delegowany). W latach 2010-2016 liczba pracowników delegowanych w Słowenii wzrosła z około 25 000 do 164 266 osób. Pracownicy ci są zatrudnieni głównie w sektorze budowlanym w Niemczech, Austrii i Belgii. Wielu ekspertów uważa, że ​​skala zjawiska jest znacznie większa, gdy Słowenia jest swego rodzaju śluzą dla wypływu do UE taniej siły roboczej z całych Bałkanów Zachodnich -  Bośni i Hercegowiny, Serbii, Macedonii oraz Albanii. Należy przypomnieć, że zgodnie z linią orzeczniczą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (tzw. orzeczenie Vander Elst) państwo członkowskie może delegować do innego państwa członkowskiego obywateli państw trzecich którzy mają prawo do pracy na jego terytorium.

EFBWW zwróciła się do Komisji Europejskiej o dokładne zbadanie kwestii  czy korzyści te stanowią "nielegalną pomoc publiczną" dla przedsiębiorstw. EFBWW złożyło także formalną skargę do Komisji Europejskiej przeciwko Słowenii za zakłócenie funkcjonowania rynku wewnętrznego.

Skarga ta jest interesująca także z polskiej perspektywy. - Nie chodzi tylko o to, że jesteśmy państwem które deleguje najwięcej pracowników w UE. Należy także pamiętać o naszych regulacjach dotyczących kierowców transportu międzynarodowego. O ile w odniesieniu do pracowników delegowanych składka na ubezpieczenie społeczne jest w praktyce odprowadzana od kwoty równej wysokości przeciętnego krajowego wynagrodzenia, to w przypadku kierowców jest to kwota zbliżona do minimalnego wynagrodzenia. Wynika to z tego, że większość dochodów stanowią tu diety i ryczałty za nocleg które nie podlegają składce na ubezpieczenie społeczne. To ta regulacja jest źródłem przewagi konkurencyjnej polskich firm transportowych - komentuje Barbara Surdykowska z Biura Eksperckiego KK NSZZ Solidarność.

bs