Rząd RP wciąż nie w pełni wywiązuje się z zobowiązań wynikających z Europejskiej Karty Społecznej

W sprawozdaniu z wykonania przez Polskę zobowiązań zawartych w Europejskiej Karcie Społecznej za lata 2013-2016 przygotowanym przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zabrakło  odniesienia się do tzw. konkluzji negatywnych, które oznaczają, że Komitet Niezależnych Ekspertów ocenia, że Polska nie realizuje przyjętego na siebie zobowiązania.

Sprawozdanie dotyczy artykułów:  2, 4, 5 oraz art. 6 Karty. W odniesieniu do art. 2 (prawo do odpowiednich warunków pracy) konkluzja negatywna dotyczy istnienia systemów czasu pracy przewidujących dobowy wymiar czasu pracy powyżej 16 godzin. Zgodnie ze stanowiskiem ekspertów Rady Europy wymiar ten nie może przekraczać 16 godzin dziennie.  W tym obszarze w okresie sprawozdawczym nie zostały przeprowadzone żadne zmiany przepisów. W odniesieniu do art. 4 ust. 2 (prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia) są dwie konkluzje negatywne. Pierwsza z nich dotyczy faktu, iż zgodnie z kodeksem pracy zwiększona stawka wynagrodzenia za godziny nadliczbowe może zostać zastąpiona czasem wolnym w wymiarze odpowiadającym liczbie godzin przepracowanych nadliczbowo (tzw. czas wolny za nadgodziny na wniosek pracownika). Druga zaś dotyczy regulacji wskazującej, iż w sektorze publicznym pracownikom służy cywilnej może być przyznany jedynie czas wolny w wymiarze odpowiadającym liczbie godzin przepracowanych nadliczbowo (urzędnicy mianowani tylko za pracę w nocy, niedziele i święta). W obu tych obszarach w okresie sprawozdawczym nie zostały przeprowadzone zmiany obowiązujących przepisów. W konkluzji negatywnej do art. 4 ust. 5 wskazuje się, że po dokonaniu potrąceń pracownicy otrzymujący najniższe wynagrodzenie nie dysponują środkami umożliwiającymi utrzymanie się ich i osób będących na ich utrzymaniu.  Dwie konkluzje negatywne dotyczą art. 5 (prawo do organizowania się) i dotyczą zakazu wykonywania przez niektórych urzędników państwowych funkcji w związkach zawodowych oraz zakresu podmiotowego prawa zrzeszania.

Jedynie w odniesieniu do art. 4 ust. 4 mamy do czynienia z konkluzją negatywną dotyczącą obszaru, w którym w okresie sprawozdawczym doszło do zmiany stanu prawnego – dotyczyło to okresów wypowiedzenia w wypadku umów na czas określony. 

– Sądzę, że negatywne konkluzje, które otrzymuje Polska w związku z procesem sprawozdawczym dotyczącym wykonania EKS winny być punktami odniesienia dla prac Komisji Kodyfikacyjnej. – komentuje Barbara Surdykowska z Biura Eksperckiego KK NSZZ Solidarność. – Nowo przyjmowane i postulowane rozwiązania nie powinny być sprzeczne z zobowiązaniami ponadnarodowymi przyjętymi przez nasz kraj. Wola dostosowania polskiego prawa i praktyki do standardów wynikających z EKS jest wskaźnikiem woli strony rządowej do dokonania ratyfikacji Zrewidowanej Europejskiej Karty Społecznej. Jak widać, sprawozdanie nie daje najmniejszych podstaw do optymizmu – dodaje ekspertka.

Warto przypomnieć, że Polska nie ratyfikowała EKS w całości (nie ratyfikowała przykładowo normy mówiącej o prawie do godziwego wynagrodzenia) oraz nie ratyfikowała Zrewidowanej Europejskiej Kart Społecznej a także Protokołu o Skardze Zbiorowej.

bs