Zmiany na rynku pracy cudzoziemców

W niedzielę 11 czerwca br., niemal cała Unia Europejska otworzyła się na obywateli Ukrainy. Bezwizowy wjazd dotyczy osób mających biometryczne paszporty, bez prawa do swobodnego podejmowania pracy. Na granicach strefy Schengen może więc pojawić się około 2 milionów Ukraińców. W niedzielę przekroczyło ją 2,5 tys. Czy wymusi to na pracodawcach korektę w traktowaniu pracowników zza wschodniej granicy?

Dwa ,miliony Polaków, fachowców w swoich dziedzinach, pracuje na Zachodzie. Powód? Dużo lepsze warunki płacy i stabilność życiowa. Ich miejsce zajmują pracownicy ze Wschodu. Pracodawcy, mimo wzrostu efektywności pracy, na podwyżki łatwo się nie godzą. Wolą zatrudniać tańszych pracowników – gości.

Według danych za 2016 rok spośród ponad 900 tys. cudzoziemców „wychwyconych” w statystykach, wykonujących u nas jakieś zajęcie, tylko 178 tys. odprowadzało składki na ZUS. W pierwszym kwartale br. cudzoziemcy częściej już byli płatnikami składek. Jest tych płacących składki 320 tys.

88 procent cudzoziemców zza wschodniej granicy pracuje na „umowach śmieciowych”.

By podjąć zajęcie zarobkowe w Polsce wystarczy tzw. oświadczenie woli pracodawcy. Oczywiście nie mówimy o procederze nielegalnego zdobywania ofert, czy poboru haraczy za umożliwienie, czy „załatwienie roboty” w Polsce.

W związku ze spodziewaną falą przyjazdów kto dzisiaj monitoruje skalę zatrudniania cudzoziemców na tzw. oświadczenia? Te bowiem wydają się pozostającymi zupełnie poza kontrolą. Co dalej dzieje się z przekraczającym granicę by podjąć pracę na oświadczenie – doprawdy nie wiadomo.

Sytuację może uzdrowić system umów o pracę. Tutaj kłania się kompetencja wojewodów. Pomorski Urząd Wojewódzki jest organem wydającym zezwolenia na pracę cudzoziemców w oparciu o ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz zezwolenia na pobyt czasowy, stały, pobyt rezydenta długoterminowego UE w oparciu o ustawę o cudzoziemcach.

Wojewoda wydał w 2016 roku 7 861 zezwoleń na pracę na wniosek pracodawcy. W tym roku będzie ich więcej.

– W okresie styczeń-maj bieżącego roku wojewoda wydał takich zezwoleń 4625. Należy jednak pamiętać, że istnieje tzw. jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i pracę i tu trudno jest podać dokładną liczbę. Można przyjąć, że wykonywanie pracy stanowi około 80 procent przesłanek wydania zezwolenia na pobyt czasowy – informuje nas Jarosław Ziętkiewicz, dyrektor Wydziału Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców PUW.

Oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy to już jednak sfera pracodawca – urząd pracy – przyszły pracownik. Na tzw. oświadczenia pracuje w Polsce około 650 tys. cudzoziemców. Szacuje się, że kolejne 300 tys. nie zalegalizowało w żadem sposób swojej pracy.

– Oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi pracodawca składa w powiatowym urzędzie pracy, a zatem to starosta monitoruje zatrudnienie w oparciu o oświadczenie na terenie powiatu, zaś marszałek, poprzez Wojewódzki Urząd Pracy na terenie województwa – wyjaśnia Jarosław Ziętkiewicz i mówi nam, iż w roku 2016 wojewoda wydał 3009 decyzji o zezwoleniu na pobyt czasowy cudzoziemca, zaś w okresie styczeń-maj 2017 już 1213 decyzji.

Można przyjąć, że ok. 80% spośród tych decyzji zostało wydanych, ponieważ cudzoziemiec podjął pracę na terenie naszego województwa, a zatem tę liczbę należy dodać do zezwoleń na pracę.

Z jakich państw głównie rekrutują się pracownicy cudzoziemcy na Pomorzu?

– Głównie z Ukrainy (ponad 70 proc.), ponadto z Chin, Wietnamu, Indii. Obywatele Mołdawii stanowią widoczną, ale też niezbyt liczną (w porównaniu do obywateli Ukrainy) grupę. Co ciekawe – w przypadku zezwoleń wydawanych przez wojewodę stosunkowo niewiele jest osób z Białorusi, Rosji, Armenii, Gruzji, czyli tych państw, których obywatele obok Ukraińców i Mołdawian mogą być zatrudniani w oparciu o oświadczenia – przypomina dyr. Jarosław Ziętkiewicz.

Kolejny ważki temat to wypadki przy pracy, które są udziałem cudzoziemcówi tzw. praca na czarno. W 2016 roku jak informuje zastępca Okręgowego Inspektora Pracy w Gdańsku Piotr Prokopowicz do OIP zgłoszono 11 zdarzeń (wypadków), w których poszkodowanych zostało 13 osób. W pierwszym kwartale 2017 roku zgłoszono już 6 zdarzeń, w których poszkodowanych zostało 7 cudzoziemców.

W 2016 roku na ternie woj. pomorskiego inspektorzy pracy przeprowadzili 324 kontrole legalności zatrudnienia oraz wykonywania pracy przez cudzoziemców. Kontrole objęły 3 607 cudzoziemców. Nielegalne wykonywanie pracy, jak wynika z danych OIP, w 2016 roku powierzono na terenie woj. pomorskiego 1 402 cudzoziemcom, czyli więcej niż co trzeciemu skontrolowanemu przez inspektorów.

www.solidarnosc.gda.pl