Europejska Karta Społeczna: wyzwania i szanse

W konferencji zorganizowanej 8 listopada br., w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich z okazji 25-lecia członkostwa Polski w Radzie Europy, uczestnicy dyskutowali na temat możliwości ratyfikowania przez Polskę Zrewidowanej Europejskiej Karty Społecznej oraz Protokołu dodatkowego do Karty przewidującego system skarg zbiorowych.    

NSZZ „Solidarność” w panelach dyskusyjnych reprezentowana była przez Barbarę Surdykowską i dr Ewę Podgórską-Rakiel z Biura Eksperckiego KK. W ocenie Barbary Surdykowskiej wzmocnienie społecznego wymiaru integracji europejskiej nie może opierać się tylko na gwarancjach praw społecznych wskazanych w Karcie Praw Podstawowych UE. Są one niewystarczające. O istnieniu spójnego systemu ochrony społecznych praw człowieka w Unii Europejskiej będzie można mówić dopiero gdy, gdy Europejska Karta Społeczna zacznie być traktowana przez UE ze stosownym uznaniem godnym jej rangi. Oznacza to łączne spełnienie trzech warunków: zostanie wskazany minimalny poziom ratyfikacji oczekiwany od państw członkowskich ze względu na fakt członkostwa w UE; państwa dokonają wskazanej ratyfikacji (uzupełnią poziom ratyfikacji); Unia Europejska przystąpi do ZEKS. Należy podkreślić, że przystąpienia Unii do ZEKS oczekuje Europejska Konfederacja Związków Zawodowych w swoim programie Social Compact. for Europe.

Z kolei dr Ewa Podgórska-Rakiel analizowała efektywność ewentualnej skargi zbiorowej  sporządzonej w ramach procedury skargowej w systemie Rady Europy. Procedurę tę można porównać do procedury skargowej MOP z jakiej już obecnie związki zawodowe korzystają. Wydaje się oczywiste, że skoro władza ratyfikuje pewne standardy to powinna tych standardów potem przestrzegać. Niestety, w Polsce nie jest to regułą. W kontekście rekomendacji jakie wydaje Komitet Wolności Związkowej MOP należy na podstawie dotychczasowej praktyki związkowej stwierdzić, że dla ustawodawcy krajowego rekomendacje MOP nie stanowią istotnego powodu zmiany przepisów. Przykładem jest nowelizacja ustawy o związkach zawodowych pod kątem osób na umowach cywilnoprawnych i osób samozatrudnionych. Korzystną zmianę przepisów powinny wymusić już rekomendacje MOP z 2012 r. (skarga NSZZ „Solidarność” nr 2888). Jednak MRPiPS realizuje w tym zakresie dopiero wyrok TK z czerwca 2015 r. (K 1/13). Podjęcie przez władze państwowe decyzji o przyjęciu Protokołu dodatkowego do Karty przewidującego system skarg zbiorowych z pewnością miałoby poważny wpływ na podniesienie gwarancji przestrzegania praw pracowniczych i socjalnych. Za takimi decyzjami muszą iść jednak czyny i realizacja rekomendacji, w tym wypadku Europejskiego Komitetu Praw Społecznych.  

Tutaj więcej o konferencji