Dwa Grudnie – 1970, 1981 – obchody rocznicowe na Wybrzeżu

W polskim kalendarzu historii najnowszej są dwie grudniowe daty – 1970 i 1981.

 

Pamięć o poległych w walce z reżimem PRL w Grudniu ’70 stała się elementem świadomości zbiorowej nie tylko gdańskich, gdyńskich i szczecińskich robotników.  Stoczniowcy nigdy nie zapomnieli o swoich kolegach. Tuż po smutnym Bożym Narodzeniu 1970 roku domagali się oni skromnej tablicy u wejścia do zakładu. Pod bramą stoczni w każdą rocznicę Grudnia 1970 r. i na 1 maja leżały kwiaty. Na grobach poległych w kolejne rocznice leżały kwiaty i wieńce z napisami na szarfach „Ofierze Grudnia”, „Poległemu Koledze w wydarzeniach grudniowych”. Z mogił, pod lupą MO i SB, były niemal natychmiast usuwane. Znaki pamięci okazały się niebezpieczne dla właścicieli PRL.

 

W niedzielę o świcie 13 grudnia 1981r. Polska wstrzymała oddech. Władzę przejęła Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego, dowodzona przez gen. Jaruzelskiego, który miał  pełnię władzy. Udało mu się przedłużyć agonię systemu o 8 lat. Jeszcze przed północą 13 grudnia 1981 roku,  nim rozplakatowano obwieszczenia o stanie wojennym, a Dziennik Ustaw wydrukował tekst proklamacji Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego zaczęły się aresztowania i internowania.  Prawo przestało obowiązywać. Wszystko miał regulować dekret o stanie wojennym, sprzeczny z Konstytucją PRL. Radio i telewizja zaczęły transmitować przemówienie gen. Wojciecha Jaruzelskiego: „Ojczyzna nasza znalazła się nad przepaścią”. Nie ukazały się gazety, dzieci nie poszły do szkoły, zamilkły telefony, wprowadzono godzinę milicyjną od 22.00. Przemieszczanie się wymagało specjalnego zezwolenia. Cenzurze podlegała korespondencja i łączność telefoniczna. 16 grudnia 1981 roku doszło m.in. do pacyfikacji strajku generalnego w Stoczni Gdańskiej.