Potrzeba europejskiej dyskusji o płacach

Komitet Koordynacji Rokowań Zbiorowych EKZZ na spotkaniu w Warszawie uznał za konieczne wzmocnienie europejskiego podejścia do walki o płace. Jest to efektem debaty, która toczyła się w dniach 27 -29 października w ramach corocznego seminarium tego komitetu. W spotkaniu uczestniczyli także liderzy polskich central związkowych oraz eksperci i przedstawiciele naszych struktur branżowych. 

 

Tematem przewodnim były rokowania zbiorowe w czasie kryzysu. Na spotkaniu zespół badawczy kierowany przez dr Volkera Telljohanna przedstawił rezultaty projektu dotyczącego efektów tzw. porozumień defensywnych (obniżanie w drodze negocjacji wcześniej przyjętych standardów) oraz klauzul derogacyjnych (odstępstw na poziomie zakładowym od zapisów porozumień zawieranych na wyższym szczeblu). W ocenie ekspertów działania takie pozwalają doraźnie zachować poziom zatrudnienia ale w wymiarze perspektywicznym niosą za sobą realne zagrożenie dla stabilności i skuteczności istniejących systemów rokowań zbiorowych. Polskie streszczenie raportu dostępne jest tutaj.

 

Burzliwa dyskusja rozgorzała wokół problematyki europejskiej płacy minimalnej (nota dyskusyjna EKZZ dostępna tutaj). Józef Niemiec, zastępca sekretarza generalnego EKZZ  zwrócił uwagę, że rozwój mechanizmów integracji ekonomicznej w ramach tzw. Semestru europejskiego nie pozostawia związkom zawodowym alternatywy: jeżeli nie zaczną współpracować w wymiarze ponadgranicznym w odniesieniu do płac, ich głos zostanie zmarginalizowany także na poziomie krajowym.  Pogląd ten był zbieżny ze stanowiskiem NSZZ Solidarność, które zostało jasno wyrażone przez Bogdana Kubiaka, zastępcę przewodniczącego KK ds. branżowych. Stwierdził on, że  „świata sprzed kryzysu nie uda się przywrócić i mówienie, że kwestia płac jest zagadnieniem wyłącznie krajowym to zaklinanie rzeczywistości. Kapitał podejmuje ponadgraniczne strategiczne decyzje dotyczące płac. Instytucje europejskie oddziałują na kształtowanie płac z poziomu  unijnego. Tylko związki zawodowe unikają dyskusji o płacach nawet na swoich wewnętrznych spotkaniach. To musi się zmienić, jeżeli związki chcą mieć wpływ na przyszły kształt Europy”.

 

Zdecydowanym zwolennikiem intensyfikacji działań w tym obszarze okazał się Luca Visentini, sekretarz konfederalny EKZZ odpowiedzialny za kwestie rokowań zbiorowych. Przedstawiony przez niego projekt zaleceń skierowanych do Komitetu Wykonawczego EKZZ został po rzeczowej dyskusji zaakceptowany przez uczestników seminarium. Zalecenia wskazują na potrzebę wypracowania europejskich rozwiązań w odniesieniu do wspierania dynamiki płac ( w tym płacy minimalnej).  

 

- Wydaje się, że na tym spotkaniu mamy do czynienia z pewnym pozytywnym przełomem w związkowym podejściu do kwestii płac – mówi Sławomir Adamczyk, reprezentant polskich związków w komitecie rokowań zbiorowych EKZZ. – Obecna niezdolność krajowych organizacji związkowych rozpatrywania tego zagadnienia w wymiarze ponadgranicznym jest na rękę ponadnarodowemu kapitałowi, który wykorzystuje tę sytuację do wzajemnego antagonizowania reprezentacji pracowniczej.  A pojawił się  jeszcze mechanizm wzmocnionego zarządzania gospodarczego w UE, poprzez które następuje bezpośrednia ingerencja instytucji unijnych w krajowe systemy negocjacyjnego ustalania płac. Związki muszą być w stanie sprostać tym wyzwaniom – dodaje.