Wolności związkowe są w Polsce ograniczane. Jest raport MOP. ^Wyróżniony

W odpowiedzi na skargę złożoną na rząd polski przez "Solidarność”, w dniach 14 -16 maja br. w Warszawie odbyły się spotkania partnerów społecznych z ekspertami Międzynarodowej Organizacji Pracy w ramach tzw. pomocy technicznej MOP, której celem jest analiza polskiego prawa związkowego.  Efektem spotkań są liczne wnioski wykazujące nieprawidłowości polskiego prawa związkowego i praktyki.

 

- Wolności związkowe są w Polsce ograniczane, co szczególnie widać na przykładzie osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych i osób samozatrudnionych. Wiele do życzenia pozostawia prawo do strajku pracowników służby publicznej - tłumaczy Ewa Podgórska-Rakiel z Zespołu Prawnego KK - Sprawozdanie potwierdza to co NSZZ „Solidarność” wskazywał w skardze do Komitetu Wolności Związkowej (tutaj) a także we wniosku do Trybunału Konstytucyjnego (tutaj).

 

W sprawozdaniu MOP, przygotowanym po wizycie w Polsce zaznaczono, że "zalecenia nie stanowią jedynie refleksji naukowej oderwanej od rzeczywistości, lecz wynikają z trójstronnego konsensusu na poziomie międzynarodowym odnośnie tego, czego oczekuje się od systemu stosunków pracy, który w pełni szanuje zasady swobodnego zrzeszania się, jednocześnie mając na uwadze obawy rządów, firm i pracowników".

 

W kwestii podnoszonej przez "Solidarność" - prawa do organizowania się dla wszystkich osób pracujących bez wyjątków, MOP podkreśla, że każdy pracujący powinien mieć prawo tworzenia i przystępowania do związków zawodowych. W szczególności chodzi o osoby pracujące na podstawie umów innych niż tradycyjne umowy o pracę. Słuszne byłoby udzielenie szerokiego prawa do zrzeszania się wszystkim osobom pracującym w ustawie o związkach zawodowych. 

 

W raporcie zaznaczono, że w przepisach musi się znaleźć zapis o prawie do wchodzenia w spory zbiorowe przez wszystkie zwiazki zawodowe, kierowane nie tylko wobec pracodawcy ale także przeciwko podmiotowi odpowiedzialnemu (responsible authority). Takie zalecenie wskazuje na konieczność rozszerzenia strony sporu zbiorowego również na rząd, samorząd i każdy inny podmiot przyznający uprawnienia określonej zainteresowanej grupie zawodowej. 

 

Konsekwencją przyznania prawa do zrzeszania jest  też ochrona przed dyskryminacją działaczy związkowych. Nie można zakładać obowiązku kontynuacji lub rozszerzenia cywilnoprawnych umów tymczasowych z powodu pełnienia funkcji w związku zawodowym. Niemniej jednak ochrona przed dyskryminacją związkową odbiera pracodawcy możliwość przerwania, rozwiązania lub niepodpisania umowy z powodu sprawowania przez takie osoby funkcji bądź działalność w związku zawodowym. 

 

Misja potwierdziła, że prawo do strajku w sektorze publicznym powinno ograniczać się wyłącznie do funkcjonariuszy państwowych sprawujących władzę w imieniu państwa

 

W raporcie znalazła się również informacja dotycząca braku obowiązku przedkładania pracodawcy listy z nazwiskami członków związków zawodowych. Jednoznacznie stwierdzono, że ujawnianie listy imiennej związkowców narusza zarówno zasady swobody zrzeszania, jak i ochronę danych osobowych. Przedłożenie takich list umożliwiłoby pracodawcom nieprzedłużanie umów z członkami związków tym samym zagrażając ich istnieniu. Zdaniem Misji, Państwowa Inspekcja Pracy jest cieszącym się zaufaniem stron organem zewnętrznym, który może dokonywać weryfikacji liczebności związku zawodowego. 

 

Związki zawodowe podniosły kwestię prawa działaczy związków zawodowych do wstępu na teren zakładu w którym nie mają swoich członków. W raporcie znalazło się stwierdzenie, że warunkiem dostępu jest obecność przynajmniej jednego członka związku zawodowego u tego pracodawcy.  W przypadku obecności członków związku zawodowego w przedsiębiorstwie, powinno istnieć prawo uzyskania dostępu do obiektów.

 

- Polska jest członkiem MOP i ma obowiązek przestrzegać jej standardów. Uwagi Misji na pewno są kolejnym krokiem naprzód, który przybliża do likwidacji barier prawnych w zakresie zrzeszania się w związki zawodowe. Oczekujemy, że po tej Misji MOP nowelizacja prawa związkowego zostanie przygotowana bez zbędnej zwłoki –  dodaje Podgórska- Rakiel.

 

W skład Misji MOP wchodziły Karen Curtis, szefowa Wydziału ds. Wolności Zrzeszania w Departamencie Międzynarodowych Standardów Pracy oraz Christine Bader, radca prawny. NSZZ „Solidarność” reprezentowana była przez Henryka Nakoniecznego, członka prezydium KK, Katarzynę Zimmer-Drabczyk, kierownika Biura Eksperckiego oraz ekspertów Ewę Podgórską-Rakiel i Marcina Zielenieckiego.