Porozumienia, które stworzyły ogólnopolską „Solidarność”

Piotr Duda, szef „Solidarności” składając w imieniu Związku kwiaty w miejscach upamiętniających podpisanie porozumień przypomniał, że „Solidarność” rodziła się w całej Polsce dzięki odwadze i wysiłkowi setek tysięcy ludzi, którzy bezpośrednio uczestniczyli w strajkach. To właśnie te setki tysięcy ludzi, którzy chcieli swojego niezależnego związku zawodowego zmusiło komunistyczne władze do ustępstw.

Porozumienie katowickie gwarantowało prawo do powoływania niezależnych związków zawodowych na terenie całej Polski Ludowej, czego nie zawierały wcześniejsze porozumienia z Gdańska, Szczecina i Jastrzębia. Władza zobowiązała się do niestosowania represji wobec osób prowadzących działalność związkową i ustanowienia prawa umożliwiającego legalizację nowego ruchu związkowego. W zachowanych dokumentach SB przyznaje, iż były to ustalenia idące o wiele dalej od porozumień zawartych w Gdańsku i Szczecinie. W świadomości społecznej na Śląsku i w całej Polsce prawda ta jest zupełnie nieznana.

Najważniejszym efektem porozumienia było wydanie przez Radę Państwa PRL 13 września dekretu o możliwości rejestrowania się nowych związków zawodowych w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie. MKR Katowice przyjął nazwę Międzyzakładowy Komitet Założycielski i jako pierwszy w Polsce 16 września zgłosił wniosek o rejestrację NSZZ z tymczasową siedzibą w Hucie Katowice, jeszcze przed powstaniem NSZZ Solidarność. Opracowany statut związku stał się również, po koniecznych zmianach, statutem Solidarności.

Jednym z efektów porozumień było również uzyskanie dostępu do zakładowej gazety Głos Huty Katowice. Było to pismo wydawane oficjalnie, o dość sporym nakładzie i zasięgu.

Wszystko wskazuje na to, że waga Porozumienia Katowickiego była celowo niedostrzegana w ówczesnych oficjalnych środkach masowego przekazu i ignorowana w polityce władz PRL, gdyż niewątpliwie było ono zdecydowanie bardziej radykalne od poprzednio zawartych umów społecznych ze Szczecina, Gdańska i Jastrzębia i mówiło jasno o możliwości tworzenia struktur nowych związków na terenie całego kraju.

Źróło: Wystawa „1980 - Porozumienie Katowickie”, aut. Porozumienie Katowickie – Stowarzyszenie na rzecz pamięci

ml