Związki zawodowe domagają się ochrony pracowników przed wysokimi temperaturami

NSZZ „Solidarność” oraz EKZZ żądają przyjęcia rozwiązań chroniących pracowników przed pracą w wysokich temperaturach.

W dobie zmian klimatycznych, w której trudne warunki pogodowe będą prawdopodobnie częstsze i bardziej ekstremalne, konieczne jest wprowadzenie odpowiednich instrumentów prawnych w celu ochrony pracowników.

W Polsce powszechnie obowiązujące przepisy prawa pracy nie określają maksymalnych temperatur spowodowanych panującymi warunkami atmosferycznymi, w jakiej pracownicy mogą wykonywać pracę. Brak określenia w Rozporządzeniu MPiPS z dnia 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych warunków bezpieczeństwa i higieny pracy maksymalnej temperatury w miejscu wykonywania pracy powoduje bierną postawę wielu pracodawców, nawet gdy temperatura w miejscu pracy przekracza 30 stopni C. Praca w tak wysokich temperaturach jest bezpośrednim zagrożeniem życia i zdrowia pracowników

Pracownicy nie powinni nigdy pracować w warunkach zagrażających ich zdrowiu. Praca w wysokiej temperaturze oznacza ryzyko zawrotów głowy, omdleń i skurczy mięśni. W bardzo gorących warunkach wzrasta temperatura krwi w organizmie, jeśli wzrośnie powyżej 39°C, istnieje ryzyko udaru cieplnego lub utraty przytomności. Nawet w niższych temperaturach ciepło prowadzi do utraty koncentracji i zwiększonego zmęczenia, co oznacza wzrost prawdopodobieństwa wypadków spowodowanych zmniejszoną koncentracją.

Ten temat został podjęty przez wiele struktur naszego związku. Zarząd Regionu Śląsko-Dąbrowskiego zwraca uwagę na fakt, że przepisy powszechnie obowiązującego prawa pracy regulujące obowiązki pracodawcy i uprawnienia pracownicze w przypadku wystąpienia wysokich temperatur zewnętrznych są mało precyzyjne, a egzekwowanie uprawnień pracowników, a tym samym ochrona ich zdrowia i życia jest w tym obszarze mocno ograniczona. W piśmie skierowanym do Prezydenta RP Zarząd Regionu apeluje o podjęcie działań w kierunku doprecyzowania tych przepisów.

Delegaci XXIX Kongresu Krajowego Sekretariatu Metalowców zadecydowali o podjęciu działań zmierzających do wprowadzenia zmian do Rozporządzenia MPiPS poprzez określenie górnej granicy temperatury na poziomie 30stopniC i wilgotności nie większej niż 60%o, powyżej których pracodawca będzie miał obowiązek podjęcia konkretnych działań zmierzających do zmniejszenia uciążliwości pracy.

Sekretariat zwrócił się do MRPiPS, które przywołało opinię CIOP, odsyłającą do m.in. zapisów par. 31 Rozporządzenia MPiPS z dnia 26 września 1997oraz Rozporządzenia w sprawie stężeń i czynników szkodliwych dla zdrowia. Zdaniem CIOP, rozwiązania ujęte w tych rozporządzeniach, jak również zapisy Kodeksu Pracy „nakazują pracodawcy podjęcie odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych zmierzających do ograniczenia zagrożeń wynikających z warunków pracy w niekorzystnym mikroklimacie.”

Uważamy jednak, że obecne przepisy są niewystarczające i należy wypracować rozwiązania, które będą odpowiadać zmieniającym się temperaturom w naszym kraju, a co za ty, idzie – coraz bardziej uciążliwym warunkom pracy.

Europejska Konfederacja Związków Zawodowych (EKZZ) zauważa konieczność uregulowania tej kwestii również na poziomie europejskim. EKZZ zwróciła się do Komisji Europejskiej z wezwaniem do poważnego potraktowania tej kwestii i wprowadzenia instrumentu legislacyjnego, który uwzględni zwiększone ryzyko dla pracowników, związane z pracą w wysokich temperaturach i zapewni ramy ochrony pracowników. Warunki pogodowe nie respektują granic państwowych, a zatem konieczne jest działanie na szczeblu europejskim. Jednak Europa nie ma wiążących przepisów dotyczących bezpiecznych maksymalnych temperatur pracy. Istnieją duże różnice między maksymalnymi (i minimalnymi) dopuszczalnymi temperaturami pracy w różnych państwach członkowskich oraz między sektorami i przedsiębiorstwami.

Ochrona, z której korzystają pracownicy w całej Europie, jest bardzo zróżnicowana. Dane EKZZ wykazały ostatnio, że istnieje szeroki zakres minimalnej dopuszczalnej temperatury w europejskich miejscach pracy w różnych państwach członkowskich i różnych sektorach - od zaledwie 4°C do aż 20°C, w zależności od rodzaju pracy. Podobnie, maksymalne wartości graniczne wykazują znaczne wahania od 18°C do 35°C. Niektóre z tych limitów są ustawowe, niektóre są negocjowane zbiorowo, podczas gdy inne wynikają z połączenia tych mechanizmów.

 W grudniu 2018 r. Komitet Wykonawczy EKZZ przyjął rezolucję w sprawie konieczności podjęcia przez UE działań na rzecz ochrony pracowników przed wysokimi temperaturami, oraz przyjął Plan Działania, których celem będzie wprowadzenie jednolitych, europejskich uregulowań. EKZZ prowadzi również projekt dotyczący adaptacji do zmian warunków klimatycznych i i ich wpływu na świat pracy.

dw