Komisja Europejska o polskim rynku pracy

W raporcie Komisji Europejskiej „Country Focus” odnajdujemy potwierdzenie obaw, o których NSZZ „Solidarność” mówi już od dawna. Niskie koszty pracy i słabo zaawansowana produkcja osłabiają perspektywy wzrostu w średniej i długiej perspektywie. 

 

Autor opracowania stwierdza, że to, co do niedawna było naszą mocną stroną, w długiej perspektywie stanie się dla Polski znaczącym obciążeniem. Mowa o niezwykle elastycznym rynku pracy, na którym 27% pracujących osób wykonuje pracę w oparciu o umowy terminowe, które cechuje niskie wynagrodzenie i słaba ochrona zatrudnienia.

 

W raporcie przedstawiono krótką historię zatrudnienia „śmieciowego” w Polsce. Jak wskazuje autor, początki tego zjawiska sięgają początku lat 2000, gdy gospodarka przeżywała kryzys, a bezrobocie szybko rosło. W poszukiwaniu oszczędności pracodawcy zatrudniali ludzi młodych w oparciu o umowy terminowe. W latach późniejszych koniunktura poprawiła się, jednak niekorzystny trend zatrudniania na „śmieciówkach” utrwalił się, szczególnie wśród osób nisko wykwalifikowanych.  Można to wiązać z faktem, iż jednym z motorów napędowych polskiej gospodarki stał się eksport oparty na taniej i słabo chronionej sile roboczej. Proces wpadania w pułapkę niskich kosztów pracy rozpoczął się na dobre.

 

Na czym ta pułapka polega? Na to pytanie również znajdujemy odpowiedź w tekście. Wiąże się to przede wszystkim z poszukiwaniem oszczędności na polu rozwoju kapitału ludzkiego w firmie. Polskie przedsiębiorstwa chcąc zapewnić sobie zysk w krótkim okresie nie inwestują w umiejętności swoich pracowników. Była i nadal pozostaje to błędna strategia, ponieważ jak pokazują badania, wzrost liczby nisko-wykwalifikowanych pracowników ma pozytywny wpływ na dochód przedsiębiorstwa  tu i teraz, jednak w przyszłości obniża produktywność i innowacyjność.

 

Autor taki stan polskiego rynku pracy uznaje za „miecz obosieczny”. Z jednej strony niskie koszty pracy pozwalają nam doganiać w rozwoju państwa zachodnie po kilku dekadach opóźnień spowodowanych komunizmem, jednocześnie wysoki odsetek zatrudnionych na „umowach śmieciowych” sprzyja specjalizacji w nisko zaawansowanej produkcji z wykorzystaniem słabo wyszkolonych pracowników. Zdaniem autora, w średniej i długiej perspektywie nie pozwoli to na długotrwały i zrównoważony rozwój. 

 

Mateusz Szymański