Sprawa RDS w Trybunale Konstytucyjnym

Prezydent RP wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów Tarczy antykryzysowej, które zmieniały ustawę o RDS (sygn. Akt K 9/20). Solidarność wskazywała, że nowe przepisy rażąco naruszają autonomię partnerów społecznych.

We wniosku Prezydent wskazał na dwie kwestie:

· W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, tarcza antykryzysowa przyznała Prezesowi Rady Ministrów uprawnie odwołania członków Rady Dialogu Społecznego będących przedstawicielami strony pracowników, strony pracodawców i strony rządowej, na wniosek tych organizacji lub bez tego wniosku. Dotychczas to uprawnie dot. odwoływania członków RDS przysługiwało wyłącznie Prezydentowi RP.

· Prezes Rady Ministrów otrzymał uprawnienie odwołania członka Rady Dialogu Społecznego w przypadku utraty zaufania związaną z informacją dotyczącą pracy, współpracy lub pełnienia służby w organach bezpieczeństwa państwa (w rozumieniu ustawy lustracyjnej) oraz sprzeniewierzenia się działaniom Rady doprowadzając do braku możliwości prowadzenia przejrzystego, merytorycznego i regularnego dialogu organizacji pracowników i pracodawców oraz strony rządowej.

Niezbędne jest poddanie regulacji prawnych wskazanych we wniosku, ocenie Trybunału Konstytucyjnego. Zmiany dot. zasad odwoływania osób reprezentujących związki zawodowe oraz organizacje pracodawców poprzedzać muszą każdorazowo konsultacje z partnerami społecznymi. Granice ingerencji ustawodawcy w autonomię i niezależność organizacji związkowych i organizacji pracodawców, osób je reprezentujących, określa Konstytucja oraz akty prawa międzynarodowego wiążącego Rzeczpospolitą Polską. Konstytucja, uznając związki zawodowe za element społeczeństwa obywatelskiego, chroni wolności związkowe nie tylko jako przejaw wolności zrzeszania, ale też z uwagi na wypełniane przez związki zawodowe istotne funkcje publiczne, dlatego państwo powinno tylko z największą powściągliwością podejmować ingerencję w swobodę ich funkcjonowania.

Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił udział w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym wszczętym wnioskiem Prezydenta RP i przekazał swoje stanowisko. Rzecznik przedstawił krytyczną ocenę dot. zmian zasad odwoływania członków Rady Dialogu Społecznego. Zakwestionowana regulacja stwarza stan niepewności po stronie społecznej w zakresie możliwości dalszego udziału w pracach RDS. W przekonaniu Rzecznika powiązanie przesłanki odwołania członka społecznej strony Rady przez Prezesa Rady Ministrów z okresem obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, a nawet stanu epidemicznego jest na tyle nieprecyzyjne, że wymaga pozbawienia mocy obowiązującej zakwestionowanego przepisu w związku z naruszeniem wynikającej z art. 2 Konstytucji zasady określoności przepisów prawa. Jednocześnie, zgodził się, że nowe przepisy nie wskazują jasnych kryteriów, według których powinna przebiegać ocena zachowań członka Rady Dialogu Społecznego, które skutkować będą brakiem możliwości prowadzenia przejrzystego, merytorycznego, regularnego dialogu organizacji pracowników i pracodawców oraz strony rządowej.

Prokurator Generalny w swojej opinii wskazał, że zakwestionowane przez Prezydenta przepisy z uwagi na stopień ich niedookreśloności, mogą nie przejść pozytywnie testu ich przewidywalności, a tym samym wykraczają poza określone w Konstytucji RP granice swobody regulacyjnej. Jednocześnie przyznanie Prezesowi Rady Ministrów uprawnienia do odwoływania członków Rady, jest pewnym odstępstwem od pierwotnie przyjętych założeń ustawy o Radzie. Ustawodawca stworzył sytuację, w której jedna ze stron uzyskała pewną przewagę nad pozostałymi stronami dialogu toczącego się w Radzie. Wydaje się, że ustawodawca tworząc zaskarżone przepisy w niedostatecznym stopniu uwzględnił, że RDS jest organem zdefiniowanym jako forum trójstronnej współpracy strony pracowniczej, strony pracodawców oraz strony rządowej.

mg

źródło: trybunal.gov.pl