W dniach 1-3 czerwca 2015r. w Gdańsku odbył się Kongres UNI Europa Commerce, który zgromadził ponad 200 przedstawicieli sektora handlu z całej Europy. Delegaci oprócz debaty na temat sytuacji pracowników handlu i pozycji dialogu branżowego wybrali również swoje władze. Przewodniczącym wybrany został John Hannett z Wielkiej Brytanii, z kolei vice przewodniczącym Alfred Bujara z Polski. W kadencji 2015-2019 delegaci uznali, że przede wszystkim należy skupić się na budowie uzwiązkowienia w branży, a kampanie organizowania pracowników były wielokrotnie poruszanym tematem na Kongresie. Międzynarodowa solidarność w budowaniu siły związkowej ma przełożyć się polepszenie standardów pracy w sektorze.
Pracownicy handlu w Europie borykają się z wieloma problemami. 26% pracowników handlu pracuje w niepełnym wymiarze godzin, a dodatkowo wzrasta rola agencji pracy tymczasowej i wzrasta udział elastycznych form zatrudnienia. Pracownicy nie dostają planów pracy, a wynagrodzenia plasują się na niskim poziomie – powiedziała do uczestników Laila Castaldo odpowiedzialna za politykę działania w UNI Europa Commerce. Jak podsumowała Castaldo, kluczem do stabilizacji i poprawy warunków pracy jest rozwój związku i organizowanie pracowników, a UNI wspiera organizacje krajowe w rozwoju dialogu na poziomie narodowym.
Uczestnicy Kongresu wiele czasu poświęcili sytuacji pracowników w firmach, które nie zamierzają prowadzić dialogu i dzielili się doświadczeniami, w jaki sposób można pomóc się zorganizować pracownikom u najbardziej antyzwiązkowych pracodawców. – Niektóre firmy nie chcą słuchać głosu pracowników. Do takich firm należy Lidl – powiedział John Hannett, przewodniczący UNI Europa Commerce.
Alfred Bujara zwrócił uwagę na pogłębianie dysproporcji w standardach pracy w sieciach międzynarodowych, pomiędzy Europą Zachodnią a Środkowo- Wschodnią. Wnioskował o prowadzenie kampanii na rzecz godnych płac i standardów pracy, we wszystkich sektorach w handlu i dystrybucji. Ze względu na brak układów zbiorowych pracy w naszym kraju, godna praca jest priorytetem legislacyjnym na szczeblu krajowym i europejskim.
Trudna sytuacja występuje także w Auchan, stąd też w trzecim dniu Zjazdu, związkowcy zorganizowali solidarnościową pikietę pod jednym z gdańskich hipermarketów, manifestując tym samym solidarność z polskimi pracownikami borykającymi się z wieloma problemami oraz trudnościami wynikającymi z zapaści dialogu zakładowego w tej firmie. W pikiecie uczestniczyło blisko 300 związkowców z całej Europy oraz liczne handlowe organizacje związkowe z Polski. Barwna pikieta miała charakter happeningowy, a uczestnicy wywieźli na zakupowym koszu kata, symbolizującego celową politykę cięcia kosztów osobowych w handlu i rozprzestrzeniające się umowy pozakodeksowe. Przewodnicząca komisji zakładowej w Auchan Polska Katarzyna Jachimiak stwierdzała, że ponadnarodowe firmy handlowe prowadzą zmowę milczenia skutkującą poniżającą sytuacja pracowników handlu, którzy dziś mają trudności z utrzymaniem mimo swojej ciężkiej pracy.
W części panelowej dr Jan Czarzasty z SGH zaprezentował uczestnikom badania, które przeprowadził w sektorze handlu. – Jeśli chodzi o wzrost świadomości związkowej w branży handlowej, to mamy jeszcze sporo do zrobienia, ale jesteśmy na początku lepszej drogi. Tym bardziej się cieszę, z wczorajszego wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który mówi, że prawo do tworzenia i przystępowania do związków zawodowych przysługuje każdemu bez względu na rodzaj umowy. To szczególnie ważne w tym sektorze, w którym mało kto zatrudniony jest na umowę o pracę – tłumaczył uczestnikom dr Czarzasty.
– To bardzo ważny Kongres, tym bardziej cieszymy się, że mogliśmy go zorganizować. Tak jak 35 lat temu z Gdańska szedł przekaz na cały świat, że walczymy o wolność i prawa pracownicze, tak samo dziś niech cały świat usłyszy, że upominamy się o godne warunki pracy dla pracowników handlu w Polsce – wyjaśnił Alfred Bujara, przewodniczący KSPH NSZZ „Solidarność”.
Na zakończenie Kongresu przewodniczący UNI Europa Commerce, John Hannett zadeklarował, iż uczyni wszystko, aby wesprzeć działania narodowe i promować branżowy dialog społeczny na całym świecie. Hannett wyraził także najwyższe wyrazy uznania dla NSZZ „Solidarność” za perfekcyjną organizację Zjazdu i stwierdził, że pobyt związkowców w Gdańsku pozostawi niezapomniane wrażenia.
Sektor handlu to jeden z największych sektorów w Europie zatrudniający około 19 mln pracowników, co stanowi 13% siły roboczej w UE. Szacuje się, że w 2025 roku sektor wzrośnie do 33 mln pracowników. Dużym wyzwaniem dla ruchu związkowego jest także pojawienie się i stały rozwój handlu elektronicznego, czyli sprzedaży on-line. W tym segmencie do 2018 roku powstanie 1,5 mln miejsc pracy. Istotnym wyzwaniem jest także rozwój placówek franczyzowych, poprzez co duże firmy ponadnarodowe unikają tworzenia dobrych standardów pracy. Według raportu UNI Europa Commerce, Polska należy do państw, gdzie standardy pracy są regularnie pogwałcane.
