Katowice,14.05.2018 r.
Szanowny Pan
Wiesław Łyszczek
Główny Inspektor Pracy
02-315 Warszawa,
ul. Barska 28/30
W związku z obserwowaną i realizowaną przez niektórych pracodawców praktyką polegającą na zmianie przeważającej działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) na taką, która umożliwia im otwieranie placówek handlowych oraz zatrudnianie pracowników w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni objęte ograniczeniem handlu wynikającym z Ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta w oraz niektóre inne dni (Dz.U. 2018 poz. 305) zwracam się z prośbą o przekazanie inspektorom pracy wytycznych do prowadzenia czynności kontrolnych w zakresie skutecznego egzekwowania przepisów zawartych w przedmiotowej Ustawie oraz uniemożliwienie stosowania nagannych praktyk i naruszania przez pracodawców przepisów prawa w omawianym zakresie.
I.
Ustawa o statystyce publicznej w art. 56 stanowi, że „Kto wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne niezgodne ze stanem faktycznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.”. Jest całkowicie zasadne, aby inspektor pracy w czasie prowadzenia czynności kontrolnych zawiadomił właściwą prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 56 Ustawy o statystyce publicznej, jeżeli przedsiębiorca prowadzący placówkę handlową dokonuje zmiany wskazanej w REGON działalności przeważającej na rodzaj działalności, który w rzeczywistości nie stanowi działalności przeważającej, ale umożliwia skorzystanie z wyjątków od ograniczenia handlu i tym samym zatrudnienia pracowników w handlu w niedziele i święta oraz niektóre inne dni.
Ponadto informuję, że zgodnie z „Zasadami Budowy Klasyfikacji”, stanowiącymi załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 24.12.2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) przepisy jednoznacznie wskazują, że:
Pkt. 7. Przeważającą działalnością jednostki statystycznej jest działalność posiadająca największy udział wskaźnika (np. wartość dodana, produkcja brutto, wartość sprzedaży, wielkość zatrudnienia lub wynagrodzeń) charakteryzującego działalność jednostki. W badaniach statystycznych zalecanym wskaźnikiem służącym do określenia przeważającej działalności jest wartość dodana.
Pkt. 25. Jednostka może zmieniać swoją działalność główną jednorazowo lub stopniowo w ciągu pewnego okresu czasu. Może to być spowodowane czynnikiem sezonowości lub wynikiem decyzji o zmianie profilu produkcji. Ponieważ wszystkie te przypadki powodują zmiany w zaklasyfikowaniu jednostki, zbyt częste zmiany działalności głównej mogą doprowadzić do braku spójności pomiędzy statystyką krótkookresową (miesięczną i kwartalną) i długookresową, w najwyższym stopniu utrudniając ich interpretację.
Pkt. 26. Aby uniknąć zbyt częstych zmian, stosuje się zasadę stabilności. Zgodnie z tą zasadą nowy rodzaj działalności powinien być działalnością główną przez co najmniej dwa lata, zanim zostanie zmieniona przypisana do jednostki dana działalność przeważająca.
Biorąc pod uwagę powyższe oraz nowe uprawnienia inspektorów pracy wynikające ze zmian w Ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy wprowadzonych przepisami ustawy ograniczającej handel w niedziele oraz święta i w inne niektóre dni nie budzi żadnych wątpliwości fakt, że inspektor pracy prowadząc czynności kontrolne w placówce handlowej nie tylko może, ale ma obowiązek zweryfikowania na podstawie powszechnie dostępnego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, która działalność w kontrolowanym podmiocie ma charakter przeważający. Informacje dostępne są w bazie przedsiębiorców umieszczonej na stronie internetowej Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. W przypadku wątpliwości inspektor pracy może skierować zapytanie do właściwego Urzędu Statystycznego.
W przypadku spółek prawa handlowego zweryfikowanie przeważającej działalności gospodarczej możliwe jest na stronie internetowej Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej.
W przypadku, kiedy podczas prowadzenia czynności kontrolnych inspektor pracy stwierdzi, że dana działalność nie ma charakteru przeważającego lub zgodnie z cytowanymi wcześniej przepisami przedsiębiorca dokonał zmiany wpisu działalności niezgodnie ze stanem faktycznym powinien on zawiadomić właściwą prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.
II.
Ponadto w związku z nagannymi, bezprawnymi działaniami niektórych sieci handlowych, które wykorzystują zapisy Ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta w oraz niektóre inne dni (Dz.U. 2018 poz. 305) niezgodnie z jej przeznaczeniem otwierając placówki handlowe i tym samym zatrudniając pracowników w dni ustawowo wolne od handlu niniejszym apeluję o skuteczną jurysdykcję nad zapisami cytowanej ustawy przez organy kontrolne. Sprawa dotyczy zarówno zmiany przeważającej działalności gospodarczej według PKD oraz rozszerzania prowadzonej działalności, w szczególności w zakresie prowadzenia placówek pocztowych, które są objęte w ustawie regulującej ograniczenie handlu w niedziele oraz święta i w niektóre inne dni wyłączeniem.
Placówki handlowe, które opatrzone szyldem „placówka pocztowa” stosują, prowadząc handel w ustawowo zakazane dni, zapisy Ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz.U.2017.0.1481) nie spełniają przesłanek definicji zawartych w ww. ustawie uprawniających ich do prowadzenie takiej działalności. Zgodnie z art. 3 pkt 15 przedmiotowej ustawy placówka pocztowa oznacza: jednostkę organizacyjną operatora pocztowego lub agenta pocztowego, w której można zawrzeć umowę o świadczenie usługi pocztowej lub która doręcza adresatom przesyłki pocztowe lub kwoty pieniężne określone w przekazach pocztowych, albo inne wyodrębnione i oznaczone przez operatora pocztowego miejsce, w którym można zawrzeć umowę o świadczenie usługi pocztowej lub odebrać przesyłkę pocztową lub kwotę pieniężną określoną w przekazie pocztowym.
Po pierwsze należy zaznaczyć, że w podanym w ustawie słowniku uregulowane są również inne definicje, które kumulatywnie korespondują z definicją placówki handlowej, co w praktyce oznacza, że sama możliwość odbioru przesyłki nie wystarcza, aby dany podmiot funkcjonował jako placówka pocztowa. W przypadku bowiem placówek pocztowych zakres ich działań obejmuje również możliwości nadania przesyłki, posiadania i sprzedaży druków pocztowych, w tym akcydensowych, nadawania i odbierania przesyłek gabarytowych. Placówki handlowe, które próbują wykorzystać zapisy Ustawy – Prawo pocztowe, niezgodnie z jej przeznaczeniem i na swoją korzyść w większości przypadków nie posiadają również odpowiedniej przestrzeni magazynowej do przechowywania przesyłek, szczególnie gabarytowych. W praktyce powoduje to, że placówki te funkcjonują wybiórczo w zakresie realizacji usług przewidzianych przepisami ustawy uniemożliwiając klientom tj.: nadawcom i odbiorcom przesyłek korzystanie z wszystkich usług przewidzianych zapisami Ustawy – Prawo pocztowe.
Wreszcie należy nadmienić, że zarówno przepisy Kodeksu pracy jak i Kodeksu cywilnego kolejno w art. 8 i art. 5 stanowią, że nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego.
Aby zapobiec eskalacji nagannych i niezgodnych z prawem praktyk stosowanych niektórych pracodawców wnioskuję o zintensyfikowanie kompleksowych działań kontrolnych w omawianym zakresie przez organy Państwowej Inspekcji Pracy.
Alfred Bujara
Przewodniczący Krajowego Sekretariatu Banków,
Handlu i Ubezpieczeń NSZZ „Solidarność”
Do wiadomości:
1. Marszałek Sejmu RP – Marek Kuchciński
2. Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – Elżbieta Rafalska
3. Prokurator Generalny – Zbigniew Ziobro