W odpowiedzi na szereg pytań oraz aby rozwiać wszelkie wątpliwości na temat sposobów rozwiązywania umów o pracę przez pracodawcę z członkami związku informujemy, że w sytuacji w której następuje rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem na zasadzie porozumienia stron pracodawca nie ma obowiązku powiadamiać o tym fakcie związku zawodowego, a tym samym związek nie ma możliwości wypowiedzenia się w takiej sprawie. Co więcej podpis pracownika pod takim porozumieniem jest skuteczny i zamyka drogę do podjęcia kolejnych kroków. Oczywiście jeśli takie rozwiązanie zostało przeprowadzone zgodnie z obowiązującym Kodeksem Pracy.
Definicja porozumienia stron jest następująca:
Jest to uniwersalny, bo z założenia bezkonfliktowy, sposób rozwiązania umowy o pracę. W tym trybie może być rozwiązana każda umowa bez względu na jej rodzaj i okres, na jaki została zawarta. W praktyce do rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron dochodzi wtedy, gdy jedna ze stron stosunku pracy złoży ofertę rozwiązania umowy w tym trybie, a druga przyjmie ją bezwarunkowo. Oferta ta powinna wskazywać oczekiwany tryb ustania stosunku pracy, a także termin, w którym umowa miałaby zostać rozwiązana. Wyrażenie zgody przez drugą stronę stosunku pracy musi być bezwarunkowe, ponieważ stanowi tylko odpowiedź na złożoną ofertę. Przepisy kodeksu pracy, choć wymieniają porozumienie stron jako jeden ze sposobów rozwiązania stosunku pracy, nie regulują bliżej tej instytucji. Mają więc do niej zastosowanie poprzez art. 300 k.p. przepisy kodeksu cywilnego, zwłaszcza te dotyczące składania oświadczeń woli. Przy rozwiązywaniu umowy o pracę w drodze porozumienia stron nie obowiązują żadne ograniczenia, jakie przepisy prawa pracy nakładają na inne sposoby rozwiązywania tych umów. Oznacza to, że do rozwiązania umowy o pracę w tym trybie dojść może z każdym pracownikiem, nawet tym, którego stosunek pracy jest szczególnie chroniony. Dotyczy to m.in. kobiet w ciąży i na urlopie macierzyńskim, pracowników w wieku przedemerytalnym itp.
W przypadku każdej innej próby rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem – członkiem związku zawodowego, pracodawca informuje związek o tym fakcie na piśmie. Wynika z tego oczywista konkluzja, której nie będziemy tu przytaczać. Jednocześnie zwracamy uwagę na fakt, że pracownik ma prawo odmówić podpisania takiego dokumentu. W przypadku przedmiotowego rozwiązania umowy za porozumieniem stron automatycznie zmienia się jego tryb oraz procedura informowania.
Dodatkowe informacje:
- Pracodawca ma prawo zaproponować każdemu pracownikowi rozwiązanie umowy o pracę, właśnie w postaci porozumienia stron, jednak Pracownik ma prawo odmówić podpisania takiego porozumienia, czyli innymi słowy nie zgodzić się na propozycję pracodawcy. Pracownik z tego tytułu nie może ponieść żadnych negatywnych konsekwencji prawnych. Tak więc pracownikowi w drodze porozumienia nie można nic narzucić.
- Jeżeli pracownik chce zastanowić się nad podjęciem decyzji, czy przyjąć lub odrzucić propozycję porozumienia w sprawie rozwiązania umowy, to należy pamiętać, że nie ma żadnego czasu, wskazanego przepisem, w którym trzeba podjąć tą decyzję. To strony – pracodawca i pracownik powinny uzgodnić termin lub też datę końcową, do której pracownik ma prawo się zastanawiać i ostatecznie podjąć stosowną decyzję. Jakiekolwiek próby pracodawcy wymuszające podjęcie szybkiej decyzji nie są oparte na prawie. Pracownik ma prawo zażądać czasu potrzebnego do podjęcia decyzji. Ma też prawo zażądać kserokopii porozumienia by móc w spokoju zapoznać się z jego treścią. Ponadto w spotkaniu z pracodawcą dotyczącym podpisania takiego porozumienia może uczestniczyć, na wniosek pracownika, przedstawiciel związku zawodowego.
- Jeśli pracownik nie zgodzi się na propozycję porozumienia w sprawie rozwiązania umowy o pracę to pracodawca i tak ma wyjście w postaci wypowiedzenia umowy. Jednak wówczas:
- Pracodawca musi pracownikowi pisemnie podać przyczynę wypowiedzenia i tą przyczynę (czy jest prawdziwa, rzeczywista itd.) możemy badać pod kątem zgodności z prawem (Inspekcja Pracy, Sąd Pracy etc.),
- Okres wypowiedzenia musi obejmować pełne miesiące kalendarzowe i jest uzależniony od stażu pracy danego pracownika w naszym zakładzie pracy. Staż 3-letni powoduje, że okres wypowiedzenia wynosi 3 pełne miesiące kalendarzowe, a to oznacza, że umowa rozwiąże się za 3 miesiące i przez te 3 miesiące pracownik otrzymuje wynagrodzenie,
- W przypadku przyczyny wypowiedzenia umowy leżącej po stronie pracodawcy pracownikowi będzie przysługiwać prawo do odprawy pieniężnej w wysokości uzależnionej od stażu pracy,
- W przypadku członków związku zawodowego pracodawca musi przeprowadzić tzw. konsultację związkową, czyli przed wypowiedzeniem poinformować daną organizację związkową o zamiarze złożenia wypowiedzenia zmieniającego konkretnemu pracownikowi. Organizacja zakładowa ma 5 dni na zajęcie stanowiska i w tym czasie pracodawca nie może pracownikowi wręczyć wypowiedzenia,
- Pracownik może złożyć pozew do Sądu Pracy, aby to sąd rozstrzygnął czy rozwiązanie umowy nastąpiło zgodnie z prawem (w przypadku porozumienia stron sprawa w Sądzie Pracy jest prawie niemożliwa do wygrania).
Pamiętaj! Podpisanie przez pracownika porozumienia oznacza definitywne rozwiązanie umowy o pracę.
Przewodnicząca Komisji Zakładowej
NSZZ „Solidarność” w PZU SA
Joanna Ratajczak