Nie żyje Jerzy Orzeł, poseł na Sejm X kadencji, legenda bocheńskiej Solidarności

W sobotę 9 września 2023 w wieku 70 lat po długiej i ciężkiej chorobie zmarł Jerzy Orzeł, legendarny działacz bocheńskiej Solidarności, „terrorysta krakowski”, a także poseł na Sejm X kadencji i małopolski samorządowiec.

O śmierci Jerzego Orła poinformował za pośrednictwem mediów społecznościowych jego syn Karol Orzeł.

„Odszedł człowiek, który dla Ojczyzny, dla lokalnej społeczności poświęcił wiele. Więzień polityczny i zaangażowany działacz walczący o prawa pracownicze, a także aktywny społecznik. Małopolska żegna go ze smutkiem” – przekazał z kolei marszałek województwa małopolskiego Witold Kozłowski.

Legenda bocheńskiej opozycji

Jerzy Orzeł urodził się 27 III 1953 w Żegocinie k. Bochni. Był absolwentem Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

Na przełomie lipca i sierpnia 1980 roku był współinicjatorem strajków w Zakładzie Przetwórstwa Hutniczego w Bochni. Od IX 1980 należał do „S”, od XI był przewodniczącym KZ, a od III 1981 członkiem prezydium Komisji Robotniczej Hutników, był także członkiem MKZ Małopolska. W VII 1981roku został delegatem na I WZD Regionu Małopolska. W 1980 założył bibliotekę wydawnictw niezależnych w ZPH. IX–XII 1981 był współzałożycielem, wydawcą, drukarzem, kolporterem i autorem „Kurierka B”, niezależnego pisma Terenowej Komisji Wykonawczej „S” w Bochni. Zajmował się także kolportażem książek i prasy niezależnej, m.in. „Gońca Małopolskiego”, „Robotnika”.

13–15 XII 1981 współorganizował (z Eugeniuszem Oleksińskim, Jerzym Uczkiewiczem, Stanisławem Kurnikiem, Markiem Mazurem, Witoldem Bawolskim) strajk w ZPH w Bochni, był przewodniczący KS. 15 XII 1981 aresztowany, przetrzymywany w AŚ w Tarnowie; 5 I 1982 skazany w trybie doraźnym wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Tarnowie na 3,5 roku więzienia; 17 III 1982 po rewizji nadzwyczajnej SN wyrok podwyższył do 4,5 roku. Jerzy Orzeł został osadzony w ZK w Hrubieszowie (uczestnik 7-dniowej głodówki o status więźnia politycznego). 23 XII 1982 został zwolniony ze względu na stan zdrowia matki, 19 IV 1983 zaś warunkowo zwolniono go na mocy aktu łaski Rady Państwa.

W latach 1983–1989 był współorganizatorem demonstracji 31 VIII, 16 XII, 1 i 3 V oraz wydawcą podziemnego pisma „Kurierek B”, kolporterem podziemnych pism (m.in. „Hutnik”, „Tygodnik Mazowsze”, „Mała Polska”). Współorganizator Mszy za Ojczyznę w kościele parafialnym w Bochni. W 1982 i 1986 zwolniono go z pracy, 1 V 1986 zatrzymano na 48 godz.

W latach 1984–1988 był również organizatorem i koordynatorem podziemnego Radia „S” w Bochni i ZPH (ok. 10 emisji), akcji ulotowych i plakatowania, pomocy prawnej dla represjonowanych oraz wieczornic poezji śpiewanej. W 1986 współorganizował wykonanie urządzenia do zdalnego sterowania specjalną wyrzutnią ulotek i gazu łzawiącego mającą zakłócić oficjalne obchody święta 1 V na Rynku Głównym w Krakowie. 28 VII 1986 aresztowano go (sprawa tzw. terrorystów krakowskich), przetrzymywano w areszcie WUSW w Krakowie, następnie w AŚ tamże; 25 IV 1987 zwolniono go. 28 V 1987 SN umorzył postępowanie na mocy amnestii. W 1987 roku został przewodniczącym Komitetu Założycielskiego „S” w Bochni, 21 X 1987 złożył wniosek do sądu o rejestrację zakładowej organizacji „S”. 26 IV 1988 był organizatorem w ZPH jednodniowego strajku solidarnościowego ze strajkującą HiL w Nowej Hucie.

IV 1989–1991 przewodniczył Bocheńskiemu KO „S”. W latach 1989–1991 był posłem na Sejm z listy KO „S”. W latach 1990–1991 współzakładał PC. W latach 1991–1994 zaś pełnił funkcję wojewody tarnowskiego.

Odznaczony Medalem „Niezłomnym w słowie” (2010), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011) oraz Krzyżem Wolności i Solidarności (2015).

6 XII 1980 – 7 II 1984 rozpracowywany przez Wydz. IIIA/V KW MO/WUSW w Tarnowie w ramach SO krypt. Bochnia; 18 XII 1981 – 26 I 1982 przez Wydz. IIIA/V KW MO w Tarnowie w ramach SOR krypt. Huta; 29 IV – 6 XII 1988 przez p. V RUSW w Bochni w ramach SOS krypt. Protest.

źródło: tysol.pl/encysol.pl/www.malopolska.pl