5 września 1981. I Krajowy Zjazd
Delegatów NSZZ „Solidarność”
Zjazd obradował w dwóch turach: 5 – 10 września
i 26 września – 7 października 1981 r.
Podstawowym zadaniem 896 delegatów
reprezentujących ok. 10 mln członków Związku
było wybranie władz krajowych i opracowanie
programu. Na I KZD wybrano przewodniczącego
Związku Lecha Wałęsę, który w I turze otrzymał
55 proc. głosów. Jego kontrkandydatami byli
Andrzej Gwiazda, Marian Jurczyk i Jan Rulewski.
I KZD przyjął 70 dokumentów dot. takich
kwestii, jak: sytuacja w środkach masowego
przekazu, wybory do rad narodowych,
spółdzielczość, sądownictwo, sprawy
niepełnosprawnych, ceny i działania
antykryzysowe, polityka wydawnicza Związku
oraz rządowy projekt ustawy o związkach
zawodowych.
Część IV Uchwały programowej „Samorządna
Rzeczpospolita” przewidywała stworzenie
Polski opartej na poszanowaniu praw
jednostki, pluralizmie i demokratycznych
regułach życia społecznego oraz ograniczenie
dyspozycyjności struktur państwowych wobec
rządzącej krajem partii.
Jednak największym echem, szczególnie w
obozie socjalistycznym, odbiło się „Posłanie
do ludzi pracy Europy Wschodniej”, w którym
działacze „S” przekazali robotnikom z państw
bloku sowieckiego pozdrowienia i wyrazy
poparcia z wiarą, że niedługo wszyscy będą
mogli się spotkać celem wymiany związkowych
doświadczeń. W Związku Sowieckim
organizowano „spontaniczne” wiece, na
których potępiano „Posłanie”, a Leonid
Breżniew na posiedzeniu Biura Politycznego
KC KPZR 10 września 1981 r. powiedział:
„Wczoraj zapoznałem się z Posłaniem do
narodów Europy Wschodniej. To niebezpieczny
i prowokacyjny dokument. Jego autorzy
chcieliby posiać zamęt w krajach
socjalistycznych”. Sowiecka „Prawda” nazwała
Zjazd „antysocjalistyczną i antyradziecką
orgią”.