Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych dofinansowanie wypoczynku pracowniczego

W związku z sezonem urlo­powym nasiliły się pytania dotyczące dofinansowania wypoczynku pracowniczego. Niniejsze opracowanie zawie­ra próbę udzielenia odpowie­dzi na pewne wątpliwości zgłaszane przez pracowni­ków.

/. Jakiego rodzaju wypoczynek może być dofinansowany z ZFSS?

Nie ma żadnych ustawowych ograniczeń z wyjątkiem obowią­zującego od I stycznia 2003 roku ograniczenia finansowania wypo­czynku poza granicami kraju.

W praktyce o rodzajach i for­mach wypoczynku, wysokości i częstotliwości przyznawanych dopłat z ZFSS decydują postano­wienia zakładowego regulaminu, które powinny z jednej strony uwzględniać preferencje pracownicze a z drugiej strony moż­liwości finansowe samego Funduszu. Decyzje podejmują praco­dawca w uzgodnieniu z zakłado­wą    organizacją    związkowa.

Oprócz tzw. Wypoczynku zorga­nizowanego(wczasy, obozykolonie) pracownicy mogą otrzymać pomoc finansową na wypoczynek indywidualny (wczasy pod gruszą, wczasy turystyczne) . Przypomnieć jednak wypada że warunkiem uzyskania tego świadczenia jest korzystanie z urlopu co najmniej 14 kolejnych dni wypoczynkowych (kalendarzowych) oraz legitymowanie się określonym w regulaminie niskim dochodem na osobę w rodzinie.

//. Kto jest uprawniony do ubie­gania s/ę o doptatę do wypoczynku?

O dopłaty do wypoczynku mogą ubiegać się: pracownicy i ich rodziny, byli pracownicy - emeryci i renciści oraz ich rodziny a także inne osoby któ­rym pracodawca przyznał w regulaminie takie prawo.

///. Czy przepisy ustawy określają jak często można ubiegać s/ę o doptatę do wypoczynku?

Przepisy tego nie określają ale powinien to określać regulamin funduszu. Częstotliwość korzy­stania ze świadczeń uzależniona jest od stanu środków Funduszu. Oznacza to że u jednego praco­dawcy tworzącego fundusz będzie można skorzystać z róż­nych form dopłat kilka razy w roku, a u innego który posiada mniej środków tylko z jednej formy i np. raz na2 lata.

IV. Czy żądanie od pracownika informacji o sytuacji materialnej rodziny (informacji o dochodach) narusza przepisy o ochronie danych osobowych?

W związku z tym, że art. 8 ust. I ustawy o ZFŚS uzależnia przyznanie i wysokość dopłat z funduszu od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej pracowni­ka - wymagania regulaminowe dotyczące udostępnienia tych danych przez ubiegającego się o pomoc z funduszu należy uznać za uzasadnione i nie narusza prawa. Takie stanowisko zajął

Sąd Najwyższy w swoim wyroku z 8 maja 2002 roku sygn. Akt I PKN 267/01.

V Czy wysokość dopłat można uzależniać od stażu i wymiaru czasu pracy?

Nie, nie można. Na przyznanie świadczenia i jego wysokość może mieć wpływ wyłącznie ocena sytuacji życiowej, rodzin­nej i materialnej ubiegającego się o świadczenie. Ani okres zatrud­nienia ani wymiar czasu pracy nie powinny być brane pod uwagę jako kryterium przyznawania świadczeń.

VI. Czy dopłata do wypoczynku powinna nastąpić przed rozpoczę­ciem urlopu czy też po jego zakoń­czeniu?

Ustawa nie rozstrzyga tej kwe­stii, a powinien to rozstrzygać regulamin. Wydaje się, że dopłata do wypoczynku powinna być przyznana przed rozpoczęciem urlopu wypoczynkowego co zresztą jest praktykowaneu większości pracodawców. Przemawia za tym cel świadczenia tzn. Stworzenie pracownikom realnych możliwości finan­sowych pozwalających pokryć przynajmniej część kosztów związanych z wypoczynkiem urlopowym .

VII. Czy pracodawca tworzący ZFŚS może wypłacać świadczenia urlopowe w rozumieniu art. 3 usta­wy o ZFŚS?

Nie. Przepisy ustawy o ZFŚS w części dotyczącej świadczenia urlopowego (art.4 ust 4-6) nie mają zastosowania do pracodaw­ców tworzących Fundusz. Świadczenia urlopowego nie należy utożsamiać z tzw. Wczasa­mi pod gruszą. Poza tym inne są zasady wypłaty tego świadczenia. W roku 2005 maksymalna wysokość tego świadczenia wynosi 733,25 zł brutto a w przypadku osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy świadczenie wypłaca się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Podstawowym warunkiem wypłaty świadczenia urlopowego jest jednak korzystanie przez pracownika z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych. Terminem wypłaty świadcze­nia jest najpóźniej ostatni dzień przed rozpoczęciem urlopu. Świadczenie urlopowe jest wypłacane raz w roku i podobnie jak świadczenie finansowe z ZFŚS nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Na podkreślenie zasługuje również fakt, że w odróżnieniu od świad­czenia urlopowego „wczasy pod gruszą" są świadczeniem uznaniowym i o jego przyznaniu decyduje wyłącznie sytuacja życiowa, rodzinna i materialna.

Opracował: Edward Chmiel