Rady Pracowników

 

Z dniem 25 maja br. wchodzi w życie ustawa z dnia 7 kwietnia o informowaniu pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji (Dz. U. Nr 79, poz.550). Ustawa jest efektem realizacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady. Powołanie Rady

Przepisy ustawy stosuje się do pracodawców zatrudniających co najmniej 50 pracowników. W okresie przejściowym do 23 marca 2008 roku rady powoływane są z pracowników zatrudniają­cych co najmniej 100 pracowników.

Skład rady ustala się dla pracodawców zatrud­niających od 50 - 250 pracowników w ilości 3 pra­cowników, od 251 do 500 pracowników w ilości 5 pracowników i zatrudniających powyżej 500 pracowników w ilości 7 pracowników. Każda organizacja związkowa ma prawo wybory nie mniej niż jednego członka rady pracowników. Jeżeli liczba organizacji związkowych jest większa niż liczba członków określona ustawą, każdej organizacji przysługuje prawo wyboru jednego członka.

Gdy u pracodawcy działa jedna organizacja związkowa członków rady wybiera zarząd organizacji związkowej i powiadamia praco­dawcę.

U pracodawców, u których nie działa organiza­cja związkowa radę pracowników wybierają pra­cownicy w następujący sposób:

- u pracodawców zatrudniających do 100 pra­cowników spośród kandydatów zgłoszonych przez grupę co najmniej 10 pracowników,

- u pracodawców zatrudniających powyżej 100 pracowników spośród kandydatów zgłoszonych przez grupę co najmniej 20 pracowników.

Zasady powoływania i funkcjonowania rady pracowników określają organizacje związkowe w drodze porozumienia. Porozumienie winno nastąpić w terminie 30dni od daty rozpoczęcia negocjacji. W wypadku nie zawarcia porozumie­nia w w/w terminie organizacje związkowe zawiadamiają pracodawcę, a wybór członków rady pracowników następuje na zasadach okre­ślonych u pracodawców, w których nie działają organizacje związkowe. W wypadku, gdy u pra­codawcy, u którego nie działały organizacje związkowe pracodawca zostanie powiadomiony o objęciu go zakresem działania organizacji związkowej, mandaty członków rady pracowni­ków wygasają po upływie 6 miesięcy od daty pisma zawiadamiającego pracodawcę o tym fak­cie.

Art. 5 ustawy normuje następująco ustalenia pomiędzy radą pracowników a pracodawcą:

- zasady i tryb przekazywania informacji prze­prowadzania konsultacji

- tryb rozstrzygania kwestii spornych

-   zasady ponoszenia kosztów związanych z wyborem i działalnością rady pracowników gdy organizacje związkowe nie zawarty porozumienia, a radę pracowników powołano z trybie dla praco­dawców, w których nie działają organizacje związ­kowe.

-  Zasady ponoszenia kosztów związanych z wykonywaniem niezbędnych ekspertyz w przy­padku gdy rada pracowników została powołana zgodnie z zasadami gdy działają u pracodawcy organizacje związkowe

Ponadto rada pracowników może ustalić z pra­codawcą:

- liczbę członków rady pracowników inną niż określoną ustawą, nie mniej jednak niż 3 członków rady pracowników

-   zasady pokrywania kosztów związanych z pomocą osób posiadających specjalistyczną wie­dzę, z której korzysta rada pracowników.

- Zasady zwalniania od pracy członków rady pracowników w zależności od liczebności zatrud­nionych pracowników.

Ustalanie liczby zatrudnionych

Liczbę zatrudnionych ustala się na podstawie przeciętnej liczby zatrudnionych w okresie ostat­nich 6 miesięcy przed powołaniem rady pracowni­ków (suma liczb z 6 miesięcy dzielona przez 6). Przy ustaleniu liczby zatrudnionych nie uwzględnia się liczby młodocianych. Pracodawca po osiągnię­ciu wielkości zatrudnienia, od którego należy powołać rady pracowników niezwłocznie podaje

do wiadomości pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy.

Czynne i bierne prawo wyborcze

Czynne prawo wyborcze przysługuje każdemu pracownikowi, z wyjątkiem pracowników młodo­cianych. Bierne prawo wyborcze przysługuje pra­cownikowi, który przepracował u pracodawcy nieprzerwanie co najmniej I rok, chyba że praco­dawca działa krócej.

Bierne prawo wyborcze nie przysługuje: - pracownikowi kierującemu jednoosobowo zakładem pracy, jego zastępcy oraz osobom wchodzącym w skład kolegialnego organu zarzą­dzającego zakładem pracy: głównemu księgowe­mu, radcy prawnemu, pracownikom młodocia­nym.

Kadencja cz³onków rady pracowników trwa 4 lata.

Ochrona prawna członków rady pracowników Pracodawca nie może bez zgody rady pra­cowników wypowiedzieć ani rozwiązać stosun­ku pracy z pracownikiem będącym jej członkiem w okresie jego członkostwa. Nie może także bez zgody rady pracowników zmienić warun­ków pracy i płacy na niekorzyść pracownika będącym członkiem rady pracowników w okre­sie jego członkostwa. Za czas niezbędny do wykorzystania pracy w radzie pracowników członek rady zachowuje prawo do wynagrodze­nia

Zakres przekazywanych radzie pracowników informacji przez pracodawcę:

1. dotyczące działalności i sytuacji ekonomicznej pracodawcy oraz przewidywanych w tym zakresie zmian’

2. dotycząca stanu, struktury i przewidywanych zmian zatrudnienia oraz działań mających na celu utrzymanie poziomu zatrudnienia’

3. dotycząca działań, które mogą powodować istotne zmiany w organizacji pracy lub podstawach zatrudnienia.

Konsultacje w sprawach dotyczących pkt 2,3 powinny być prowadzone:

- w terminie, formie i zakresie umożliwiającym pracodawcy podjęcie działań w sprawach objętych konsultacjami,

- w zależności od przedmiotu dyskusji na odpo­wiednim poziomie kierowniczym

- na podstawie informacji przekazanych przez pracodawcę oraz opinii przedstawionej przez radę pracowników i zdania odrębnego członka rady pracowników

- w sposób umożliwiający radzie pracowników odbycie spotkania z pracodawcą w celu uzyskania jego stanowiska wraz z uzasadnieniem odnoszą­cym się do jej opinii

- w celu uniemożliwienia osiągnięcia porozu­mienia pomiędzy radą pracowników a pracodaw­cą. Konsultacje winny być prowadzone przez stro­ny w dobrej wierze, z poszanowaniem interesu każdej strony.

W informacji pominięto przepisy ustawy doty­czące zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa (art. 16) wyborów (art. 10) przepisów karnych (art. 19) oraz zmian w obowiązujących przepisach.

Henryk Sągajłło