Odpowiedzialność porządkowa pracowników

 

Ilość aktualnie prowadzonych spraw o uchylenie zastosowanej kary porząd­kowej stwarza potrzebę wyjaśnienia kwestii związanych z odpowiedzialno­ścią dyscyplinarną pracowników. Przepi­sy rozdziału VI Kodeksu pracy zawierają postanowienia, które mają charakter bezwzględnie obowiązujący. Oznacza to, że pracodawca nie może stosować kar porządkowych nie ujętych w Kodek­sie. Nie może rozszerzyć zakresu kar, ani ich ograniczyć. Pracodawca może stoso­wać kary porządkowe wyłącznie za naruszenie postanowień, o których mowa w art. 108 § I Kodeksu pracy, a więc za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bhp i ppoż oraz za naruszenie sposobu potwierdzenia przybycia i obecności w pracy, a także za nieusprawiedliwienie nieobecności w pracy . §2 art. 108 dopuszcza także stosowanie kar pieniężnych, ale tylko w stosunku do osób naruszających przepisy bhp i ppoż, opuszczanie pracy bez usprawiedliwie­nia, stawienie się do pracy w stanie nie­trzeźwym lub spożywanie alkoholu w miejscu pracy. Stosowanie innych kar nie wymienionych w Kodeksie pracy sta­nowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika i polega sankcji karnej wymienionej w art. 281 pkt 4 Kodeksu pracy.

Terminy

Pracodawca może zastosować karę porządkową jeżeli nie minął termin do jej udzielenia. Art. 109 § I Kodeksu pracy określa termin dwutygodniowy do udzielania kary od chwili powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pra­cowniczego. Kara nie może być nałożo­na po upływie 3 miesięcy od dopuszcze­nia się naruszenia obowiązku pracowni­czego. Powyższe terminy mają charakter zawity i po ich upływie pracodawca nie może wobec pracownika karę zastosować.

Sprzeciw

Od nałożenia kary porządkowej z naruszeniem przepisów prawa, pracow­nik może w ciągu 7 dni wnieść sprzeciw. Nie odrzucenia sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia wniesienia jest równoznaczne z uwzględnieniem sprzeciwu. Odrzucenie sprzeciwu daje pracownikowi możli­wość wystąpienie w ciągu 14 dni do Sądu o uchylenia nałożonej kary. Również ter­min 14 dniowy do wystąpienia do Sądu jest zawity i nie zachowanie jego unie­możliwia skuteczne dochodzenie praw przed Sądem. O uwzględnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu decyduje

pracodawca, po rozpatrzeniu stano­wiska reprezentującej pracownika orga­nizacji związkowej.

Uwaga: nie przedstawienie organizacji związkowej przez pracodawcę sprzeciwu stanowi podstawę powództwa o uchylenie kary. W praktyce brak konsultacji z orga­nizacją związkową do sprzeciwu od nałożo­nej kary następuje często i jest podstawą do jej uchylenia przez sąd. Należy zwrócić uwagę, że stosowane niekiedy przez praco­dawców praktyki informowania zakładowej organizacji związkowej o zamiarze ukara­nia lub o ukaraniu nie zastępuje obowiązku konsultacji w wypadku wniesienia sprzeci­wu od nałożonej kary.

 

Uwaga: kara porządkowa może być nałożona po uprzednim wysłuchaniu pra­cownika. Niewysłuchanie pracownika jest naruszeniem określonego w Kodeksie pracy trybu wymierzania kar porządkowych i daje podstawę do wystąpienia do sądu o jej uchylenie. Po roku nienagannej pracy z akt osobowych pracownika usuwa się zawiado­mienie o ukaraniu.       

Henryk Sągajłło