27 września – Dzień Polskiego Państwa Podziemnego

27 września 1939 roku, w obliczu kapitulacji Warszawy i okupacji Polski przez Niemcy i Związek Sowiecki, powstała Służba Zwycięstwu Polski (SZP) – pierwsza konspiracyjna organizacja wojskowa na terenie okupowanego kraju. Była to odpowiedź na rozkaz Naczelnego Wodza marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego, który zobowiązał do organizacji dalszej walki o niepodległość Polski. Gen. Juliusz Rómmel, dowódca obrony Warszawy, powierzył misję budowy tej organizacji gen. Michałowi Tokarzewskiemu-Karaszewiczowi. SZP stała się zalążkiem Polskiego Państwa Podziemnego.

SZP, oprócz działań wojskowych, miała za zadanie reorganizację polskiej armii oraz powołanie tymczasowych ośrodków władzy, co pozwoliło na zachowanie formalnej ciągłości państwa w warunkach okupacji. W listopadzie 1939 roku SZP została zastąpiona przez Związek Walki Zbrojnej, który w lutym 1942 roku przekształcono w Armię Krajową. Struktury cywilne Polskiego Państwa Podziemnego, działające pod kierownictwem Delegata Rządu na Kraj, obejmowały m.in. tajne szkolnictwo, kulturę i wymiar sprawiedliwości. Podziemny parlament tworzyła Rada Jedności Narodowej. Wszystkie te struktury były podporządkowane rządowi RP na uchodźstwie.

W 1998 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił 27 września Dniem Polskiego Państwa Podziemnego, podkreślając jego wyjątkowy charakter w historii II wojny światowej. Posłowie wyrazili wdzięczność i szacunek twórcom oraz uczestnikom tych struktur, którzy z narażeniem życia walczyli o niepodległość Polski.

Źródło: sejm.gov.pl