Parlament Wolnej Polski – I Zjazd Solidarności

W dniach od 5 września do 10 września oraz od 26 września do 7 października 1981 roku w Gdańsku odbył się I Krajowy Zjazd Delegatów Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Było to przełomowe wydarzenie, które zapisało się w historii Polski jako pierwszy, otwarcie dyskutujący o najważniejszych sprawach naród parlament wolnej Polski.

W zjeździe uczestniczyło blisko 900 delegatów z 38 regionów, wybranych w demokratycznych wyborach, co było niezwykłe w rzeczywistości PRL. Główne tematy obrad dotyczyły spraw pracowniczych, historii oraz koncepcji Samorządnej Rzeczypospolitej. Do historii przeszedł moment, gdy przyjęto „Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej”, które wyraziło solidarność z narodami zniewolonymi przez reżim komunistyczny i stanowiło wezwanie do walki o prawa człowieka.

Podczas obrad pojawiły się również różne spory, zwłaszcza polityczne, które były w dużej mierze podsycane przez Służbę Bezpieczeństwa (SB), próbującą wpływać na przebieg zjazdu i uchwalane dokumenty. Mimo tych prób, SB nie udało się przejąć kontroli nad przebiegiem obrad.

Zjazd odbywał się w dwóch turach: pierwsza tura trwała od 5 do 10 września, a druga od 26 września do 7 października. W skład delegacji dolnośląskiej weszła piętnastoosobowa grupa delegatów z regionu legnickiego, którzy reprezentowali swoje środowiska na forum ogólnopolskim. Delegatami z Legnicy byli: Wiesław Bogacki, Jerzy Czarnecki, Tomasz Dziurzyński, Henryk Jakubiak, Jerzy Jakubowski, Jerzy Jurkiewicz, Piotr Kuźmiak, Stanisław Lembas, Stefan Nawrot, Stanisław Orzech, Tadeusz Pokrywka, Ryszard Sawicki, Krystyna Sobierajska, Janusz Sobola, Zdzisław Strzelec.

Delegacja legnicka, podobnie jak przedstawiciele Wałbrzycha, nie odegrała większej roli podczas obrad, pozostając w cieniu bardziej aktywnych reprezentantów Wrocławia. Jednak jednym z ważniejszych momentów dla regionu legnickiego było wybranie Stefana Nawrota, górnika z Lubina, do Krajowej Komisji NSZZ „Solidarność”.

Obsługę medialną zjazdu prowadzili Marek Kozłowski oraz Henryk Nazarczuk. Relacje z obrad, a także najważniejsze dokumenty, były na bieżąco publikowane w specjalnych wydaniach pod nazwą „Biuletyn Zjazdowy” oraz w analogicznych wydawnictwach „Solidarności” Zagłębia Miedziowego.

Zjazd Solidarności w 1981 roku to jedno z najważniejszych wydarzeń w historii Polski, które symbolizowało walkę o wolność, solidarność i prawa człowieka, otwierając nową kartę w historii narodu polskiego.

Źródło: IPN/Drogi do Wolności Zagłębia Miedziowego – Łukasza Kamińskiego, fot. Arch. IPN, Henryk Nazarczuk