Pamięć o bohaterach – obchody rocznicy Pacyfikacji ZG Rudna

Wspomnienia, wzruszenia, pamięć – KGHM uczcił 40. i 41. rocznicę Pacyfikacji Zakładów Górniczych Rudna. Górnicy, bohaterowie wydarzeń z 17 grudnia 1981 roku, otrzymali odznaczenia państwowe i wyróżnienia od spółki. W ubiegłym roku obchody okrągłej rocznicy wydarzeń zostały odwołane z powodu pandemii.

Główne uroczystości odbyły się w Cechowni Zakładów Górniczych Rudna, w której 41. lat temu rozpoczęła się akcja protestacyjna górników.  Podczas obchodów odczytane zostały listy od Marszałek Sejmu Elżbiety Witek, Premiera RP Mateusza Morawieckiego i prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego.

– Miedziowi Górnicy zapisali karty polskiej historii patriotyzmem, odwagą i bohaterstwem. Rocznicowe uroczystości stanowią zatem sposobność do wyrazów wdzięczności za poświęcenie, nadzieję i urzeczywistnianie solidarnościowych idei wszystkim tym osobom, które podjęły wolnościowe dzieło i wytrwały w walce o wolną i demokratyczną Polskę. Łącząc się z Państwem w tych szczególnych chwilach, nisko chylę czoła przed bohaterami grudniowych dni, przekazując wyrazy najwyższego szacunku. Dziękuję również organizatorom za pielęgnowanie pamięci i kultywowanie patriotycznych ideałów, bowiem historia to pamięć, a bez nich nie ma przyszłości narodu – przekazała Marszałek Sejmu Elżbieta Witek.

Premier Mateusz Morowiecki w okolicznościowym liście napisał: – W tym ponurym czasie byli jednak ludzie, którzy od razu wiedzieli, jak reagować na przemoc i zabicie wolnościowych pragnień. Górnicy kopalni „Rudna”, organizując strajk okupacyjny, chcieli wykrzyczeć swoją niezgodę i sprzeciw wobec władzy, która postanowiła zniewolić naród. Świadomi niebezpieczeństwa, zorganizowali strajk, brutalnie spacyfikowany przy pomocy gazów łzawiących, granatów hukowych i wojska. Nie było ofiar, ale bolesne represje dotknęły wielu jego uczestników. Mamy obowiązek pamiętać o tych, którzy zachowali odwagę, godność i nie dali się złamać. Jesteśmy im winni cześć i najwyższe uznanie.

– Pełni wdzięczności dziękujemy strajkującym i tym, którzy ich wspierali za ten akt wielkiej odwagi, za to, że wystąpili także w naszym imieniu. Pamiętamy, jak w tych najbardziej ponurych pierwszych dniach stanu wojennego oczy milionów Polek i Polaków wpatrywały się z nadzieją w największe zakłady pracy, bo w ich odczuciu tylko one mogły wymusić na rządzących ustępstwa. Górnicy z „Rudnej” stanęli na wysokości zadania. A w zasadzie należałoby powiedzieć, że nie było innej możliwości, bo tutejsza „Solidarność” była jedną z największych i najczynniejszych organizacji zakładowych – podkreślił w liście prezes PiS Jarosław Kaczyński.

– Rocznica Pacyfikacji Zakładów Górniczych Rudna to dla całej naszej społeczności szczególne wydarzenie. Brutalnie stłumiona akcja górników była największym na Dolnym Śląsku protestem ludzi, którzy chcieli wolności dla swojej Ojczyzny. Oddajemy hołd bohaterom, którzy pokazali swoją siłę, odwagę i miłość do kraju. Sprzeciwili się komunistycznemu reżimowi i z narażeniem zdrowia i życia stanęli przeciw ówczesnej władzy. Bez odwagi i poświęcenia górników z KGHM nie byłoby dziś wolnej i suwerennej Polski – powiedział podczas uroczystości Tomasz Zdzikot, prezes zarządu KGHM Polska Miedź S.A.

Hołd represjonowanym górnikom

Uroczystości upamiętniające wydarzenia z grudnia 1981 roku rozpoczęły się Mszą Świętą w Kościele św. Barbary w Polkowicach. Po mszy uczestnicy złożyli kwiaty przy pomniku „Górnikom Polskiej Miedzi” oraz przy tablicy upamiętniającej strajk i pacyfikację w kopalni „Rudna”.

Odznaczenia państwowe i odznaki honorowe

Podczas uroczystości uhonorowani zostali uczestnicy akcji strajkowej z ZG Rudna. 30 osób otrzymało odznaką honorową „Zasłużony dla Górnictwa RP”. Odznaczenia odebrali z rąk wicewojewody dolnośląskiego Bogusława Szpytmy i prezesa KGHM Tomasza Zdzikota. Zostały również wręczone Honorowe Odznaki „Zasłużony dla KGHM Polska Miedź S.A.” oraz medale honorowe „Pamiętamy” dyrektora naczelnego Oddziału ZG Rudna.

Wydarzenia sprzed 41 lat wspominał Jan Tabor, pracownik Zakładu Robót Górniczych, współorganizator komitetu strajkowego na szybie Rudna Zachodnia 14 grudnia 1981 roku.

– Bardzo świadomie podjęliśmy decyzję o strajku mimo zapowiadanych represji ze strony komunistów. Ci którzy podjęli decyzję o aktywnym włączeniu się do strajku (nie byli świadkami) byli uczestnikami strajku. Należy również pamiętać o determinacji kolegów górników z ZG Polkowice którzy dołem kopalni dołączyli do górników ZG Rudna. Organizowane uroczystości upamiętniające pacyfikację kopalni Rudna, dla uczestników strajku okupacyjnego z grudnia 1981 roku, oprócz wymiaru historycznego są też przypomnieniem dla kolejnych pokoleń ile serca, sił i poświęcenia trzeba, aby żyć w wolnej i niepodległej ojczyźnie.

Główne uroczystości rocznicowe odbyły się w siedzibie ZG Rudna. W ich trakcie dyrektor IPN we Wrocławiu Kamil Dworaczek przybliżył okoliczności strajku, podkreślając na czym polegał jego fenomen. Całość zwieńczył panel, w którym obok uczestników strajku (Andrzej Poroszewski, Stanisław Sakwa, Edward Sobczak, Mirosław Gojdź i Jan Tabor) wziął udział Łukasz Sołtysik z wrocławskiego IPN.

Pacyfikacja ZG Rudna

Pacyfikacja ZG Rudna odbyła się rankiem 17 grudnia 1981 r. Strajk w należącej do KGHM kopalni był jednym z największych w całym kraju. Wobec górników użyto gazów łzawiących, innych środków chemicznych oraz granatów hukowych. Bramę wejściową Szybu Głównego staranował czołg. Historycy szacują, że w dniach 14-17 grudnia 1981 r., w strajku wzięło ponad 5 tys. górników, którzy postanowili sprzeciwić się wprowadzeniu stanu wojennego.