Zmiana ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej

W dniu 1 czerwca 2021 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 30 marca 2021 roku o zmianie ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych oraz niektórych innych ustaw (tekst ustawy)  wprowadzające nowy sposób ustalania przez ZUS podstawy wymiaru kapitału początkowego.
Nowe przepisy umożliwiają obliczenie podstawy wymiaru kapitału początkowego, emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, od kwoty przeciętnego wynagrodzenia (jeśli jest to korzystniejsze od ustalenia podstawy na zasadach ogólnych) za następujące okresy:

  1)    pozbawienia możliwości wykonywania swojego zawodu przed 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych za działania na rzecz  odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce, 

  2)    świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 r.,  

  3)    niewykonywania pracy przed 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych,

  4)    internowania na podstawie art. 42 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym,

  5)    osadzenia w więzieniach lub innych miejscach odosobnienia na terytorium Polski na mocy skazania albo bez wyroku po 31 grudnia 1955
         r. za działalność polityczną.

Tylko trzy pierwsze okresy potwierdzane są przez Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych decyzją administracyjną. Formularze wniosków wszczynających postępowanie w sprawie dostępne są na stronie internetowej Urzędu:https://www.kombatanci.gov.pl/pl/uprawnienia/formularze.html

Okres pozbawienia możliwości wykonywania swojego zawodu przed 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych za działania na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce jest potwierdzany przez Szefa Urzędu od 30 maja br., natomiast okresy:

  1)    świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów  obowiązujących do kwietnia 1989 r. oraz

  2)    niewykonywania pracy przed 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych były potwierdzane przez Szefa Urzędu od 1 stycznia 1999 r.

Jeżeli osoba chcąca skorzystać z nowych uprawnień nie posiada potwierdzonego żadnego okresu (pkt. 1–3 powyżej) powinna wystąpić do Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z wnioskiem o jego/ich potwierdzenie. Formularze wniosków wszczynających postępowanie w sprawie dostępne są na stronie internetowej Urzędu:https://www.kombatanci.gov.pl/pl/uprawnienia/formularze.html

Informacja na temat sposobu uzyskiwania potwierdzenia jednego z okresów (pkt. 1–3 powyżej), w tym informacja o dowodach, jakie należy załączyć do wniosku, znajduje się na stronie internetowej Urzędu pod adresem: https://www.kombatanci.gov.pl/pl/uprawnienia/uzyskiwanie-uprawnie%C5%84/76-uzyskiwanie-uprawnie%C5%84-dla-cel%C3%B3w-emerytalno-rentowych-o-nielegalnej-dzia%C5%82alno%C5%9Bci-opozycyjnej-w-latach-1956-1989.html

Natomiast informacje o sposobie potwierdzania dwóch pozostałych okresów (pkt. 4-5 powyżej) zamieszczone zostały na stronie internetowej Urzędu w związku z nowelizacją 2017:  https://www.kombatanci.gov.pl/pl/uprawnienia/nowelizacja-ustawy-o-dzia%C5%82aczach-opozycji-antykomunistycznej/885-uwzgl%C4%99dnianie-okres%C3%B3w-uwi%C4%99zienia-lub-internowania-przy-ustalaniu-prawa-do-emerytury-lub-renty-jako-okres%C3%B3w-sk%C5%82adkowych-w-wymiarze-podw%C3%B3jnym.html

Wszystkie ww. okresy (pkt. 1-5 powyżej) są równoważne, co oznacza, że z każdym z nich wiążą się takie same uprawnienia w zakresie ustalania/przeliczania podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych.

Dlatego, jeżeli osoba posiada np.: potwierdzony decyzją Szefa Urzędu okres świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych od 1 stycznia 1982 r. do 13 września 1986 r., to nie ma potrzeby występowania o potwierdzenie okresu pozbawienia możliwości wykonywania zawodu za ten sam okres. Na podstawie decyzji Szefa Urzędu o potwierdzeniu okresu świadczenia pracy w okresie od 1 stycznia 1982 r. do 13 września 1986 r. może ta osoba skorzystać z nowych uprawnień w zakresie ustalania/przeliczania kapitału podstawowego. W takiej sytuacji należy jedynie złożyć do ZUS-u wniosek w sprawie ustalenia kapitału początkowego (EKP) – gdy świadczenie emerytalne/rentowe nie było wcześniej ustalone lub wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalno-rentowego (ERPO) – gdy świadczenie zostało wcześniej ustalone.

Informacja nt. zmiany przepisów w zakresie sposobu ustalania podstawy kapitału początkowego wraz z formularzami wniosków EKP i ERPO zamieszczone zostały na stronie internetowej ZUS-u pod adresem: https://www.zus.pl/o-zus/aktualnosci/-/publisher/aktualnosc/1/korzystne-zmiany-przepisow-dla-dzialaczy-opozycji-antykomunistycznej-i-osob-represjonowanych-z-powodow-politycznych/4029539

W razie pytań i wątpliwości prosimy o kontakt telefoniczny na nr tel.: 22 276 77 77 lub mailowy na adres: info@kombatanci.gov.pl.  W przypadku problemu z dodzwonieniem się na ww. numer telefonu lub jeden z dodatkowych numerów podanych na stronie internetowej Urzędu, co wynikać może z dużej liczby osób korzystających z tej formy kontaktu, prosimy o wysłanie wiadomości mailowej na adres: Grzegorz.Gemzala@kombatanci.gov.pl z prośbą o kontakt telefoniczny. Odpowiemy niezwłocznie.