Najważniejsze regulacje zawarte w nowelizacji ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej

Uprzejmie informujemy, że w dniu 30 marca br. zostało ustalone, po rozpatrzeniu poprawek Senatu, ostateczne brzmienie ustawy o zmianie ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych oraz niektórych innych ustaw (tekst ustawy). Ustawa została opublikowana w dniu 30 kwietnia br.

Poniżej przedstawiamy informacje na temat najważniejszych regulacji zawartych w nowelizacji.

A.    ZMIANY ZASAD PRZYZNAWANIA POMOCY PIENIĘŻNEJ DLA WSZYSTKICH PODOPIECZNYCH URZĘDU.

Zmiany wprowadzone omawianą ustawą prowadzą do zwiększenia dostępności pomocy pieniężnej dla wszystkich Podopiecznych Urzędu, tj. kombatantów, osób deportowanych do pracy przymusowej, żołnierzy-górników, cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych oraz dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych.

Obejmują one:

1)    zwiększenie częstotliwości przyznawania pomocy pieniężnej jednorazowej.

Pomoc pieniężna jednorazowa będzie mogła być przyznawana 2 razy w roku.

2)    podniesienie kryteriów dochodowych przy pomocy jednorazowej:.

Pomoc pieniężna jednorazowa będzie mogła być przyznana, jeżeli:

1)   dochód osoby samotnie gospodarującej nie przekracza kwoty odpowiadającej 290% (3627,55 zł) najniższej emerytury  (dotychczas: 220% ),

2)  dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty odpowiadającej 220% (2751,94 zł) najniższej emerytury (dotychczas: 150% ),
3)  dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty odpowiadającej 350% (4378,08 zł)
     najniższej emerytury, w przypadku gdy wnioskodawca jest osobą całkowicie niezdolną do pracy i do samodzielnej egzystencji.   (dotychczas: 300% ).

3)    podniesienie kryteriów dochodowych przy pomocy okresowej:

Pomoc pieniężna okresowa będzie mogła być przyznana, jeżeli:

1)    dochód osoby samotnie gospodarującej nie przekracza kwoty odpowiadającej 220% (2751,94 zł) najniższej emerytury  (dotychczas: 150% ),
2)    dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty odpowiadającej 150% (1876,32 zł) najniższej emerytury (dotychczas: 100% ).

4)    podniesienie wysokości pomocy pieniężnej jednorazowej:.

Pomoc pieniężna jednorazowa będzie mogła być przyznawana do wysokości 150% (1876,32 zł) najniższej emerytury, przy czym pomoc przeznaczona na częściowe pokrycie kosztów zakupu wyrobów medycznych będzie mogła być przyznawana do wysokości 350% (4378,08 zł) najniższej emerytury, a na dostosowanie pomieszczeń mieszkalnych do rodzaju niepełnosprawności jest przyznawana do wysokości 450% najniższej emerytury (5628,96 zł).

B.    POTWIERDZANIE PRZEZ SZEFA URZĘDU NOWEGO OKRESU NA PODSTAWIE USTAWY O EMERYTURACH I RENTACH Z FUS.

Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych będzie potwierdzał nowy okres składkowy – okres pozbawienia możliwości wykonywania swojego zawodu przed dniem 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych za działania na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce.

Tak jak w przypadku dotychczas potwierdzanych okresów: świadczenia pracy po 1956 roku na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 roku oraz niewykonywania pracy przed dniem 30 lipca 1990 roku na skutek represji politycznych, okres pozbawienia możliwości wykonywania zawodu będzie potwierdzany na wniosek złożony do Szefa Urzędu, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego zakończonego wydaniem decyzji w sprawie. Nowy okres może być dowodzony w szczególności dokumentami lub zeznaniami świadków.

Formularz wniosku o potwierdzenie okresu pozbawienia możliwości wykonywania swojego zawodu przed dniem 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych za działania na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce zostanie udostępniony na stronie internetowej www.kombatanci.gov.pl w zakładce: „Formularze”.

 

C.    WPROWADZENIE NOWEGO SPOSOBU USTALENIA PODSTAWY WYMIARU KAPITAŁU POCZĄTKOWEGO W ODNIESIENIU DO OKRESÓW SKŁADKOWYCH/UZNANYCH ZA SKŁADKOWE Z TYTUŁU PROWADZONEJ DZIAŁALNOŚCI NIEPODLEGŁOŚCIOWEJ/REPRESJI Z
POWODÓW POLITYCZNYCH.

Nowy sposób ustalania podstawy wymiaru kapitału początkowego będzie mógł dotyczyć każdego z okresów składkowych/uznawanych za składkowe zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. okresu:

• osadzenia w więzieniach lub innych miejscach odosobnienia na terytorium Polski na mocy skazania albo bez wyroku po dniu 31 grudnia  1955 r. za działalność polityczną,
• świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 r.,
• niewykonywania pracy przed dniem 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych,
• internowania na podstawie art. 42 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym (Dz.U. poz. 154 z 1982 r. poz. 18 oraz z 1989 r. poz. 178),
• okresu pozbawienia możliwości wykonywania swojego zawodu przed dniem 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych za działania na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce – nowy okres potwierdzany przez Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Za podstawę wymiaru składek za rok, w którym przypada okres potwierdzony jako składkowy, przyjmuje się kwotę przeciętnego wynagrodzenia proporcjonalnie do tego okresu.

Ubezpieczonym, którym ustalono kapitał początkowy, wysokość emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, ponownego ustalenia kapitału początkowego, wysokości emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy z uwzględnieniem nowych rozwiązań dokonuje się na ich wniosek, o ile jest to dla nich korzystniejsze.

Emerytura lub renta w wysokości ustalonej według nowych zasad przysługuje od miesiąca zgłoszenia wniosku, nie wcześniej niż od dnia 1 czerwca 2021 r.

Decyzję w sprawie ponownego ustalenia kapitału początkowego, ponownego ustalenia wysokości emerytury, w tym również emerytury obliczonej z uwzględnieniem przeliczonego kapitału początkowego, oraz decyzję w sprawie ponownego ustalenia wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty rodzinnej organ rentowy wydaje w ciągu 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji.

D.    ZMIANA ZASAD PRZYZNAWANIA ŚWIADCZENIA WYRÓWNAWCZEGO.

Zgodnie z nowelizacją świadczenie wyrównawcze będzie przysługiwało osobie uprawnionej pobierającej nie tylko tak jak dotychczas emeryturę lub rentę inwalidzką albo rentę z tytułu niezdolności do pracy, lecz także osobom pobierającym rentę rodzinną w kwocie niższej niż 2501,76 zł miesięcznie.

E.    ZMIANY W USTAWIE Z DNIA 14 SIERPNIA 2020 R. O ŚWIADCZENIU PIENIĘŻNYM PRZYSŁUGUJĄCYM OSOBOM ZESŁANYM LUB  DEPORTOWANYM PRZEZ WŁADZE ZWIĄZKU SOCJALISTYCZNYCH REPUBLIK RADZIECKICH W LATACH 1936–1956.

W zmienianej ustawie wyłączone zostanie czasowe ograniczenie do lat 1936-1956 okresu podlegania represjom, za które należne jest świadczenie pieniężne.

F.    DODATKOWY URLOP DLA DZIAŁACZY OPOZYCJI ANTYKOMUNISTYCZNEJ ORAZ OSÓB REPRESJONOWANYCH Z POWODÓW POLITYCZNYCH.

Działaczom opozycji antykomunistycznej oraz osobom represjonowanym z powodów politycznych pozostającym w zatrudnieniu będzie przysługiwał dodatkowy 5-dniowy urlop w roku kalendarzowym.
 
G.    WEJŚCIE W ŻYCIE NOWYCH PRZEPISÓW.

Ustawa wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 11–15, które dotyczą nowego sposobu ustalania przez ZUS podstawy wymiaru emerytury – wejdą one w życie z dniem 1 czerwca 2021 r.