Krzyże Wolności i Solidarności dla działaczy Solidarnosći Zagłębia Miedziowego

13 lutego 2017 r. o godzinie 11:00 w Sali Kolumnowej Urzędu Wojewódzkiego odbędzie się uroczystość wręczenia odznaczeń państwowych – Krzyży Wolności i Solidarności. W imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy odznaczenia wręczy wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Mateusz Szpytma.

Mieczysław Koza od września 1980 r. był członkiem NSZZ „Solidarność”, działał w Komisji Zakładowej w Zakładzie Remontowo-Montażowym KGHM oraz wiceprzewodniczącym Rady Pracowniczej. W latach 1982-1983 kierował konspiracyjną strukturą „Solidarności” w swoim zakładzie pracy. W 1982 r. był członkiem Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego NSZZ „Solidarność” Zagłębia Miedziowego w Legnicy, organizował druk i kolportaż podziemnych wydawnictw, m. in.: „Z Dnia na Dzień”, „Solidarności Walczącej”, czy „Biuletynu Dolnośląskiego”. Od 1982 r. pełnił funkcję kuriera między Legnicą a Wrocławiem, został także koordynatorem sieci kolportażowej wydawnictw RKS „Solidarność” Dolny Śląsk oraz Solidarności Walczącej. Z powodu podziemnej działalności Pan Mieczysław Koza był rozpracowywany przez SB w Legnicy. W kwietniu 1983 r. został aresztowany i do końca czerwca 1983 r. przebywał w Areszcie Śledczym w Legnicy i we Wrocławiu. We wrześniu 1983 r. został zwolniony z pracy

Stanisław Tadeusz Leśniewski od 1982 r. był działaczem nielegalnych struktur NSZZ „Solidarność” w Polkowicach. Działał w Tymczasowej Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w Zakładach Górniczych „Polkowice” w Polkowicach. Kolportował podziemne pisma, m.in. „Zagłębie Miedziowe”, „Z Dnia na Dzień” i „Solidarność Walcząca”, ponadto zajmował się zbiórką pieniędzy na rzecz represjonowanych i ich rodzin. W latach 1982-1986 Pan Stanisław Leśniewski był wielokrotnie zatrzymywany, przesłuchiwany i rewidowany przez funkcjonariuszy SB.

Juliusz Szczęsny Mateńko od 1980 roku był działaczem NSZZ „Solidarność” w Zakładach Górniczych „Polkowice” w Polkowicach, gdzie był członkiem Prezydium Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” pełniąc funkcję rzecznika prasowego. Po wprowadzeniu stanu wojennego w dniach 14-15 grudnia 1981 r. uczestnik strajku okupacyjnego w ZG „Polkowice”, był członkiem Zakładowego Komitetu Strajkowego. Następnie od grudnia 1981 r. do maja 1982 r. działał w strukturze podziemnej Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego przy ZG „Rudna”, organizował pomoc dla ukrywających się członków MKS, był autorem tekstów do podziemnego pisma „Biuletynu Informacyjnego Stanu Wojny”/„Zagłębia Miedziowego. Biuletyny Informacyjnego Stanu Wojny”. Od maja do lipca 1982 r. został internowany w Ośrodku Odosobnienia w Głogowie. W latach 1982-1983 był członkiem Międzyzakładowego Komitetu Koordynacyjnego „Solidarność” Województwa Legnickiego, współredagował i kolportował „Zagłębie Miedziowe”. W związku z podziemną działalnością, w czerwcu 1983 r. został aresztowany, zwolniono go 22 lipca 1983 r. na mocy amnestii. W latach 1984-1989 Juliusz Mateńko był członkiem Międzyzakładowej Komisji Wykonawczej NSZZ „Solidarność” Zagłębia Miedziowego, uczestniczył w działaniach Salezjańskich Społecznych Pomocników Kościoła przy parafii pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Lubinie oraz Duszpasterstwa Ludzi Pracy przy parafii pw. Maksymiliana Marii Kolbe w Lubinie.

Marian Stępień od 1979 r. kolportował w Legnicy wydawnictwa Konfederacji Polski Niepodległej. W sierpniu 1980 r. był członkiem Komitetu Strajkowego w Zakładach Mechanicznych „Legmet” w Legnicy. W latach 1980-1981 był członkiem Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” w ZM „Legmet w Legnicy, a następnie Zakładowej Komisji Robotniczej. Po wprowadzeniu stanu wojennego współorganizował akcje protestacyjne na terenie swojego zakładu pracy. W 1982 r. był członkiem Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego NSZZ „Solidarność” w Legnicy, drukował i kolportował pismo „Solidarność Zagłębia Miedziowego Stanu Wojny”. W sierpniu 1982 r. brał udział w manifestacji ulicznej na terenie Legnicy. We wrześniu 1982 r. został internowany w Ośrodku Odosobnienia w Nysie. We współpracy z wrocławską Solidarnością Walczącą zorganizował na terenie Lubina i Legnicy sieć kolportażu podziemnych wydawnictw: „Z Dnia na Dzień” i „Solidarność Walcząca”. Uczestniczył w akcjach ulotkowych i plakatowych, zbierał datki na cele związkowe i organizował pomoc dla represjonowanych. W 1983 r. został zwolniony z pracy i nie mógł znaleźć zatrudnienia na terenie Legnicy. W 1984 r. współorganizował akcję bojkotu wyborów do rad narodowych. W latach 1985-1988 uczestniczył w Duszpasterstwie Ludzi Pracy przy parafii św. Jana Chrzciciela w Legnicy i współorganizował Msze za Ojczyznę.

Zygmunt Tadeusz Szymański w dn. 14-15 grudnia 1981 r. uczestniczył w strajkach w Zakładach Górniczych „Lubin” w Polkowicach. W lutym 1983 r. został aresztowany, a w czerwcu 1983 r. oskarżony o podłożenie ładunków wybuchowych pod gmachem KW PZPR w Legnicy. W listopadzie 1983 r. został skazany na 2 lata więzienia, Zakład Karny w Łęczycy opuścił w czerwcu 1984 r. – zwolniony na mocy amnestii. Po uwolnieniu kolportował wydawnictwa podziemne drukowane na terenie Zagłębia Miedziowego. W latach 1983-1989 był rozpracowywany przez SB w Legnicy.

Julian Roman Zawadzki od września 1980 r. był działaczem NSZZ „Solidarność” na terenie Lubina i Polkowic. Po 13 grudnia 1981 r. był uczestnikiem w Zakładach Górniczych „Rudna” w Polkowicach. Od 1982 r. Pan Julian Zawadzki był członkiem Tymczasowego Komitetu Zakładowego NSZZ „Solidarność” w Zakładzie Budowy Kopalń w Lubinie, następnie od 1984 r. Międzyzakładowej Komisji Wykonawczej NSZZ „Solidarność” Zagłębia Miedziowego, kolportował ulotki oraz pisma podziemne, takie jak: „Solidarność Dolnośląska”, „Z Dnia na Dzień” czy „Solidarność Walcząca”, a także był redaktorem i drukarzem pisma „Zagłębie Miedziowe”. Konspiracyjna działalność, zaangażowanie w zbieranie składek na pomoc dla osób represjonowanych oraz rozpowszechnianie nielegalnych wydawnictw były przyczyną aresztowania i osadzenia Pana Juliana Zawadzkiego w kwietniu 1985 r. w Areszcie Śledczym w Legnicy, następnie w Zakładzie Karnym we Wrocławiu. W czasie przesłuchań był kilkakrotnie pobity, w związku z czym podjął głodówkę w celu przyśpieszenia procesu sądowego. W styczniu 1986 r. Sąd Rejonowy w Lubinie skazał go na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę. Ponadto w lipcu 1985 r. został zwolniony z Przedsiębiorstwa Budowy Kopalń w Lubinie i pozostawał bez pracy do listopada 1988 r. Po opuszczeniu aresztu w styczniu 1986 r. Pan Julian Zawadzki kontynuował działalność w podziemnych strukturach NSZZ „Solidarność”. Za udział w manifestacji w rocznicę Zbrodni Lubińskiej w sierpniu 1987 r. został skazany na karę grzywny. W sierpniu 1988 r. współorganizował strajk okupacyjny w Zakładach Górniczych „Rudna” w Polkowicach. Od 1986 r. działał w Duszpasterstwie Ludzi Pracy przy parafii św. Maksymiliana Marii Kolbego w Lubinie. Od 1989 r. był członkiem Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” w Lubinie.

Pełna lista osób odznaczonych:

Stanisław Adamczyk
Czesław Cechnicki
Janusz Czachorowski
Andrzej Drabikowski
Paweł Lucjan Górecki
Władysław Hajdun (pośmiertnie)
Jerzy Hendzel
Sławomira Jabłońska
Pan Feliks
Zbigniew Jakubiec
Renata Jasińska – Nowak
Tomasz Jędrzejczak
Jan Jurijków
Elżbieta Ewa Klimek
Franciszek Konieczny (pośmiertnie)
Mieczysław Koza
Jarosław Krotliński
Cezariusz Lesisz
Stanisław Tadeusz Leśniewski
Adam Lipiński
Jerzy Majcher
Juliusz Szczęsny Mateńko
Włodzimierz Mękarski
Andrzej Myc
Gabriel Konstanty Plaminiak
Janina Podlejska
Wincenty Pycak
Mieczysław Rozumiszewski
Małgorzata Schier-Przytuła
Mirosław Spychalski
Marian Stępień
Henryk Strzyż
Zygmunt Tadeusz Szymański
Mieczysław Ślasko
Tadeusz Świerczewski
Jan Winnik
Marian Witczak
Antoni Wójtowicz
Elżbieta Zawadzka
Julian Roman Zawadzki

Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm 5 sierpnia 2010 roku. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 roku przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Krzyż nadawany jest przez Prezydenta RP, na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL. Źródłem uchwalenia Krzyża Wolności i Solidarności jest Krzyż Niepodległości z II RP.