Streszczenie szkolenia: Asertywność w działalności związkowej, które odbyło się 4 marca 2025 r.

  • W psychologii asertywność oznacza posiadanie i wyrażanie własnego zdania oraz bezpośrednie wyrażanie emocji i postaw w granicach nienaruszających praw i psychicznego terytorium innych osób oraz własnych, bez zachowań agresywnych, a także obrona własnych praw w sytuacjach społecznych. Jest to umiejętność nabyta. Asertywność nie musi być stosowana w każdej sytuacji, nie stanowi bowiem gwarancji sukcesu, ale daje satysfakcję z wyrażania własnych uczuć po to, żeby komunikować się z ludźmi bez poczucia winy i nieszczerości.
  • Zachowanie asertywne rozpatruje się obok zachowań agresywnych, zachowań uległych oraz zachowań bierno-agresywnych (tj. ukrytej wrogości: cichego bojkotowania, pozornej zgody, sarkazmu i złośliwości, brak zaangażowania).
  • Osoba asertywna: ma świadomość swoich praw osobistych i korzysta z nich. Najważniejsze z nich to prawo do istnienia (do bycia sobą) i oznacza to, że możesz dysponować swoim czasem, energią i dobrami materialnymi oraz układać sprawy osobiste według własnej woli i zgodnie z własnym interesem – tak jak go pojmujesz (nie naruszając prawa do bycia sobą innych osób). Inne prawa osobiste formułowane są w toku doświadczeń człowieka, kiedy uczy się siebie samego, tego co, jest dla niego ważne, zgodne z jego hierarchią wartości, osadzone w kontekście życia. Przykładowe prawa osobiste: mam prawo do błędów; mam prawo spędzania czasu tak jak lubię; mam prawo wyboru znajomych i przyjaciół. W kontekście działalności związkowej można wskazać następujące prawa wspierające postawę asertywną: mam prawo korzystać ze swoich uprawnień pracowniczych/ związkowych; mam(y) prawo do wglądu do informacji innej zakładowej organizacji związkowej o liczbie członków składanej na podstawie art. 251 2 Ustawy o związkach zawodowych; mam prawo nie podpisywać tego dokumentu „tu i teraz”; mam prawo nie podpisać dokumentów, które powstały bez mojego udziału.
  • Ważnymi elementami budowania postawy asertywnej są również: poznanie własnego potencjału, swoich mocnych stron; tworzenie asertywnego monologu wewnętrznego; budowanie i umacnianie głosu „Dorosłego”.
  • Techniki pomocne w komunikacji asertywnej: „zdarta płyta”; komunikat JA; „jestem słoniem”; „jujitsu”.
  • Komunikacja asertywna: odmawianie

Model: (zmiękczenie np. Przykro mi, ale + słowo NIE + informacja o decyzji + obiektywna przyczyna odmowy)

 „Przykro mi, ale nie – nie zastąpię Cie jutro w pracy, bo mam inne plany na jutro”.

Przy asertywnym odmawianiu nie używamy nie mogę lub nie chcę – to prowokuje proszącego do szukania argumentów. Również unikamy usprawiedliwiania się lub wyrażania pretensji.

  • Komunikacja asertywna: konfrontacja przekonań

Wzajemne zrozumienie nie polega na ujednoliceniu poglądów, ale na ich prezentacji, wysłuchaniu i wzajemnym poszanowaniu. Pogląd nie jest obiektywnym opisem faktów, ale jest subiektywnym wnioskiem – rozmówca może myśleć świecie inaczej niż Ty i ma do tego prawo. Model: wyrażenie własnego poglądu – zidentyfikowanie poglądu rozmówcy – podkreślenie różnic między poglądami – zakończenie rozmowy – (gdy rozmówca jest oparty i chce przekonać cię że ma rację): „Zdarta płyta” i powtórzenie różnic.

  • Komunikacja asertywna: reagowanie na krytykę

Celem rozmowy z przekazem krytycznym jest szybkie i skuteczne rozwiązanie zaistniałego problemu. Asertywna reakcja na krytykę to: nie zaprzeczanie faktom wskazującym na błędy; nie przyjmowanie zarzutów w bierny sposób – pytanie o oczekiwania; jeśli to możliwe, wykorzystanie informacji, zawartych w komunikacie krytycznym, do rozwiązania problemu.

Model:

Krytyka, z którą się zgadzamy: Mam podobne zdanie na swój temat; Podobnie o sobie myślę.

Krytyka, z którą się nie zgadzamy: Mam inne zdanie na swój temat. Inaczej o sobie myślę.

(ewentualnie: model asertywnej konfrontacji przekonań, jeśli rozmówca chce dalej dyskutować).

  • Komunikacja asertywna: obrona przed atakiem werbalnym

Atak werbalny to forma krytyki wyrażona w sposób agresywny, z intencją naruszenia godności drugiego człowieka. Narzędzia m.in: epitety; złośliwości; ironiczne uwagi; krzyk, napieranie ciałem, machanie rękami przed nosem, robienie min, przysuwanie twarzy do twarzy. Nieasertywną metodą obrony jest agresywny kontratak, unikanie czyli „schodzenie z drogi agresora”. Asertywna reakcja: nie wchodzenie w rolę ofiary: kogoś biednego, słabego, przestraszonego, co na ogół potęguje agresywność drugiej strony. Nie unikamy. Nie usprawiedliwiamy się. Ustanawiamy wyraźną granicę między „pozwalam” i „nie pozwalam”, i reagujmy już na pierwszy sygnał o naruszeniu godności. Nie odwlekamy reakcji: doprowadzić albo do uległości i braku obrony, lub do kumulacji napięcia i wybuchu agresji. Bądźmy konsekwentni – nie rezygnujemy z asertywnego stylu obrony: zachowujemy się cierpliwie, nie ulegamy pokusie wybuchy agresją.

Model:  dopóki w przekazie partnera występują elementy agresywne, reagujemy wyłącznie na formę przekazu, nie na treść. Zaznaczamy, że sposób zwracania się do nas nie spełnia warunków kontaktu, o jaki nam chodzi: Nie krzycz na mnie, nie lubię tego; Proszę Cię, nie zwracaj się do mnie w ten sposób; To jak mówisz, jest dla mnie bardzo przykre. Proszę, abyś zmienił formę. Używamy techniki „zdartej płyty” jak długo będzie trzeba, by warunki kontaktu uległy zmianie. Gdy warunki kontaktu są już do przyjęcia – możemy zapytać: Słucham Cię, co chciałeś mi powiedzieć.

  • W ramach budowania postawy asertywnej staraj się wystrzegać niektórych zachowań takich jak:
  1. Ocenianie osoby (oceniaj zachowanie, do niego się odnoś);
  2. Udzielanie rad, moralizowanie, prawienie kazań, zalewanie potokiem słów;
  3. Uogólnianie sytuacji i sprowadzanie zachowań do stwierdzeń typu: „Ty zawsze…”, „Ty nigdy….”
  4. Unikanie odpowiedzialności za to, co zrobiłeś, jak powiedziałeś (zwłaszcza jeśli było to zbyt mocno wyrażone albo za mało wyraźnie);
  5. Zbieranie argumentów przeciwko drugiej osobie;
  6. Kontrolowanie zachowania drugiego człowieka, ograniczanie jego wyborów i przejmowanie odpowiedzialności za niego;
  7. Kumulowanie napięcia i zranień (reaguj na bieżąco);
  8. Pozostawienie spraw niedokończonych między Toba a inna osobą;
  9. Rezygnowanie z prób bycia asertywnym z powodu czyjegoś zachowania (to twój wybór, nie czyjś).

 

Polecana literatura:

Gromnicka Dorota, Asertywność w praktyce, samo sedno, 2017.

Król – Fijewska Maria, Stanowczo łagodnie bez lęku dziś, Bookolika 2023.

Król – Fijewska Maria, Fijewski Piotr, Asertywność menedżera, PWE 2013.

Kozak Agnieszka, Wasilewski Jacek, Uwięzieni w słowach rodziców, onepress sensus 2022.

 

Informacje o kolejnych szkoleniach znajdą Państwo w aktualnościach na naszej stronie oraz w mediach społecznościowych.

Już dziś serdecznie zapraszamy!